Sosyal mesafenin niyetlilik algısı ve ahlaki duygulardaki değişimlere etkisi
The effect of social distance and different moral contexts on perception of intentionality and moral emotions
- Tez No: 523711
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİM CESUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Niyetlilik, Ahlaki duygular, Sosyal Mesafe, Ahlaki karar alma süreçleri, Intentionality, Moral emotions, Social closeness, Moral judgments
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Klasik atıf teorilerinin öne sürdüğü üzere niyetlilik atıfları faillerin kim olduğuna göre değişiklik gösterebilmektedir. Yapılan birçok araştırma kişilerin kendilerine ve iç grup üyelerine, ihlaller karşısında daha az niyetlilik atfettiklerini göstermiştir. Sonrasında geliştirilen Kurgu Düzeyi Kuramı (Eyal, Liberman ve Trope, 2008) atıflara zihinsel kurgu düzeyleri olarak bakmış ve bu kurgu düzeylerinin psikolojik, zamansal veya sosyal mesafelerden etkilendiğini öne sürmüştür. Bu durumun aynı zamanda ahlaki karar alma süreçlerinde de etkisi olduğu düşünülmüştür. Algılanan niyetlilik kavramının ahlaki karar alma süreçlerindeki önemi aşikardır. Atıf yanlılıklarının da gösterdiği üzere algılanan niyetlilik kavramının içerikten etkilenip etkilenmediği ahlak psikolojisi çerçevesinde göz ardı edilmiştir. Shweder, Much, Mahapatra ve Park'ın (1997) öne sürdüğü üzere ahlaki kararlarımız da kültüre ve içeriğe bağlıdır. Ahlaki kararlar da kültürler ve bireyler arası değişiklik gösterebilir. Dahası, Rozin, Lowery, Imada ve Haidt'in (1999) öne sürdüğü üzere bu farklı içerik ihlallerine karşı hissedilecek olan duygular dahi farklılık gösterebilmektedir (CAD- AKİ teorisi- Otonomi-Kızgınlık, Topluluk- Aşağı görme, Kutsallık-Tiksinme ilişkisi). Bu çalışma atıf yanlılıklarını ve Shweder ve diğerlerinin üç etik kodunu birleştirerek algılanan niyetliliğin sosyal mesafeden etkilenip etkilenmediğini araştırmıştır. Aynı zamanda, ahlaki duygular ve farklı ahlak içerikleri arasındaki bağlantı ve sosyal mesafenin bu bağlantıdaki etkisi de incelenmiştir. Bu amaçla, deneysel bir desen oluşturulmuş, sosyal mesafenin ve ahlaki içeriklerin manipülasyonu yolu ile algılanan niyetlilik ve ahlaki duygulardaki değişiklik analiz edilmiştir. Beklenildiği üzere, atıf yanlılığı Otonomi ve Topluluk etik kodunda gözlenirken, Kutsallık etik kodunda ortadan kaybolmuştur. Aynı zamanda, ahlaki duygular bakımından da Otonomi-Kızgınlık, Kutsallık-Tiksinme arasında bağlantı bulgulanırken Topluluk- Aşağı görme ilişkisine erişilememiştir. Ahlaki duygular ve etik kodları arasındaki bağlantıda sosyal mesafenin rolüne bakıldığında yakın sosyal mesafe durumunda Kutsallık-Tiksinme ilişkisi de bozulmuştur. Bulgular ve olası açıklamaları kuramsal çerçevede tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Classical attribution bias theories posit that people tend to attribute less intentionality toward themselves and also in group members. Later developed Construal Level Theory (Eyal, Liberman and Trope, 2008) approached attributions as different construals affected by psychological, temporal or social distances. It was claimed that different construals would have an effect on moral judgments as well. Perception of intentionality is also a very essential component of moral judgments and has been studied in moral psychology, however, the importance of context is overlooked both explaining moral judgments and perception of intentionality. Shweder, Much, Mahapatra and Park (1997) elaborated morality in context and culture dependent and articulated that moral judgments can change across cultures and individuals. Later on, Rozin, Lowery, Imada and Haidt (1999) found that even emotions felt towards moral violations can differ across different moral contexts explaining Autonomy-Anger, Contempt- Community and Disgust-Divinity link (CAD-triad). This research aimed to connect attribution bias and Shweder's three moral ethics and sought to find interaction between moral domains and social closeness within perception of intentionality. Also, connection between moral emotions and different moral domains and the importance of social closeness were investigated. For this purpose, an experimental design was constructed and social distance and moral ethics contexts were manipulated and change in the perception of intentionality and moral emotions were analyzed. As expected, results demonstrated attribution bias in Autonomy and Community violation evaluations but not in Divinity violations. Moreover, Autonomy-Anger, Disgust-Divinity links were revealed but Contempt-Community relation was not observed. Findings showed different results when social closeness was placed in the interaction. When the CAD-triad was analyzed with different social distance conditions the link between Disgust-Divinity link in close condition was lost. Possible explanations were discussed in terms of theoretical perspectives.
Benzer Tezler
- Sosyal mesafenin önyargı ve ayrımcılık üzerine etkisi: Türkiye'deki Türk, Kürt ve Arap etnik grupları üzerine bir çalışma
The efffect of social distance on prejuduce and discrimination: a study on Turkish, Kurdish and Arabic ethnic groups
MEHMET BOZOĞLAN
- Afganistan toplumunda modern giyimli kadınlara yönelik önyargının kalıpyargı içeriği modeli, sistemi meşrulaştırma ve sosyal temas kuramları temelinde incelenmesi
An examination of prejudice toward women with modern clothing in afghanistan society on the basis of stereotype content model, system justifying and social contact theory
FIROOZ RAOOFY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiBursa Uludağ ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. LEMAN PINAR TOSUN
- Gündelik yaşamda sosyal mesafe görünümleri: Konya örneği
Social distance appearences in daily life: Example of Konya
TUBA BÜYÜKTOSUNOĞLU YAYLALI
- Duyguların affetme, ağızdan ağıza iletişim ve yeniden müşteri olma niyeti üzerindeki etkisinde sosyal mesafenin düzenleyici rolü: Üçüncü taraf müşteriler için bir uygulama
The moderating role of social distance in the effect of emotions on forgiveness, word of mouth and repatronage intention: An application for third-party customers
SÜLEYMAN ÇELİK
Doktora
Türkçe
2023
İşletmeHacettepe Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZNUR ÖZKAN TEKTAŞ
PROF. DR. BAHTİŞEN KAVAK
- İslamofobi: New York'taki Müslüman öğrencilerin İslam açısından algıladıkları sosyal mesafe ile Müslüman olmayan öğrencilerin hissettikleri sosyal mesafenin karşılaştırılması
ISlamophobia: A comparison of perceived social distance of Muslim students and social distance of non-muslim students to İslam
NESLİHAN HIDIRLIGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SosyolojiHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞÇA POYRAZ TACOĞLU