Tüberküloz tanılı hastalarda tedavi sırasında gelişen yan etkilerin ve yan etki gelişimi ile ilişkili faktörlerin retrospektif olarak araştırılması
Retrospectively analysis the side effects of tuberculosis treatment and risk factors associated with the development of side effects tuberculosis treatment
- Tez No: 524427
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SENİHA ŞENBAYRAK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları, Clinical Microbiology and Infectious Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: İstanbul Haydarpaşa Numune Eğt. ve Arş. Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 81
Özet
Amaç: Bu çalışmada tüberküloz tanılı hastalarda tedavi sırasında gelişen yan etkilerin ve yan etki gelişimi ile ilişkili risk faktörlerinin retrospektif araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Haydarpaşa Numune Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde 1 Ocak 2011 ile 1 Haziran 2018 tarihleri arasında Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji kliniğimizde yatırarak takip ve tedavi ettiğimiz 18 yaş üstü, akciğer ve akciğer dışı tüberküloz tedavisi alan 63 hasta dahil edildi. Hasta verileri retrospektif olarak hastane otomasyon sistem kayıtları ve hasta dosyalarından elde edildi. Hastaların demografik özellikleri, altta yatan hastalıkları, tüberküloz geçirme öyküsü, ailede tüberküloz öyküsü, eş zamanlı ilaç kullanımı, sigara ve alkol kullanımı, allerji öyküsü, tüberküloz klinik formu, laboratuvar parametreleri, uygulanan tedavi ve gelişen yan etkiler kaydedildi. Yan etki gelişme durumu ve yan etki türüne göre hasta verileri karşılaştırıldı. İstatistiksel analizler IBM SPSS Statistics 22 kullanılarak gerçekleştirildi. Niceliksel verilerin karşılaştırılmasında Student t test ve Mann Whitney U test; niteliksel verilerin karşılaştırılmasında ise Fisher's Exact test, Fisher Freeman Halton test ve Continuity (Yates) Düzeltmesi kullanıldı. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 63 hastanın 35(%55.6)'i kadın, 28(%44.4)'i erkek ve yaş ortalaması 46.3±15.7 (18-77 arasında) idi. Hastaların 60(%95.2)'ı akciğer dışı tüberküloz, 3(%4.8)'ü de akciğer tüberkülozu idi. Hastaların 43'ünde tedaviyle ilişkili bir ya da birden fazla yan etki gelişti. Yan etki görülenler ve görülmeyenler arasında yaş, cinsiyet, altta yatan hastalıklar, eş zamanlı ilaç kullanımı, sigara ve alkol kullanımı, allerji öyküsü, tüberküloz klinik formu ve başvuru sırasındaki laboratuvar parametreleri açısından anlamlı bir farklılık bulunmadı. Hastaların 26(%60.5)'sında minör, dördünde (%9.3) majör ve 13(%30.2)'ünde ise minör ile majör yan etki görüldü. Majör ile minör yan etki gözlenen hastalar arasında yaş, cinsiyet, komorbid durumlardan kronik karaciğer hastalığı, alkol kullanımı, eş zamanlı ilaç kullanımı ve allerji öyküsü açısından anlamlı bir farklılık bulunmadı. Majör yan etki gelişen hastalarda diyabetes mellitus (p:0.039), kardiyovasküler hastalık (p:0.006) ve hemoglobin düşüklüğü (p:0.016) yan etki gelişimiyle ilişkili bulundu. En sık görülen yan etki minör yan etkilerden birisi olan ürik asit yüksekliği idi. Hastaların 35(%81.4)' inde görüldüğü ve ortalama 14.6±14.5 (3-54) gün sonra geliştiği belirlendi. Ürik asit yüksekliği gelişen ve gelişmeyen hastalar arasında yaş, cinsiyet, kronik böbrek hastalığı ve diüretik ilaç kullanımı açısından anlamlı bir farklılık saptanmadı. En sık majör yan etki olarak hepatotoksisitenin 12(%27.9) hastada görüldüğü ve tedavi başlangıcından ortalama 31.8±21.5 (4-58) gün sonra geliştiği belirlendi. Hepatotoksisite gelişen ve gelişmeyen hastalar arasında yaş, cinsiyet, kronik karaciğer hastalığı, alkol kullanımı ve hepatotoksik ilaç kullanımı açısından anlamlı bir farklılık bulunmadı. Hepatotoksisite gelişenlerde hipoalbuminemi hepatotoksisite gelişimiyle ilişkili bulundu (p:0.022). Hastaların altısında ikinci kez hepatotoksisite gelişti; hastaların üçünde pirazinamid, ikisinde izoniyazid, birinde de izoniyazid ve pirazinamid hepatotoksisiteden sorumlu bulundu. Hipersensitivite reaksiyonunun 8(%12.7) hastada görüldüğü ve tedavi başlangıcından ortalama 29.8±25.1(2-57) gün sonra geliştiği belirlendi. Hipersensitivite reaksiyonu gelişen ve gelişmeyen hastalar arasında yaş, cinsiyet, allerji öyküsü ve tedavi öncesi eozinofil% değerleri açısından anlamlı bir farklılık saptanmadı. Hipersensitivite reaksiyonu gelişen hastalarda kardiyovasküler hastalık (p: 0,018) ve diyabetes mellitus (p: 0,031) hipersensitivite gelişimiyle ilişkili bulundu. Hastaların ikisinde ikinci kez hipersensitivite reaksiyonu gelişti. Bu hastalardaki hipersensitivite reaksiyonundan rifampisin sorumlu bulundu. Sonuç: . Tedavi başlanmadan önce hastaların komorbid durumları ve laboratuvar parametreleri araştırılarak yan etki gelişimiyle ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi ve özellikle tedavinin ilk iki ayında yan etki gelişimi açısından hastaların yakın takibinin gerekli olduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Objectives: The aim of this study was to retrospectively analysis the side effects of tuberculosis treatment and risk factors associated with the development of side effects tuberculosis treatment Materials and methods: 63 patients aged 18 years and over, followed-up with pulmonary and extrapulmonary tuberculosis and treated at our Infectious Diseases and Clinical Microbiology Clinic between 1 January 2011 and 1 June 2018 in the Haydarpaşa Numune Health Application and Research Center of the University of Health Sciences were included in our study.. Patient data were obtained retrospectively from hospital automation system records and patient files. Demographic characteristics, underlying diseases, history of tuberculosis, history of tuberculosis in the family, concomitant drug usage, smoking and alcohol consumption, history of allergy, clinical form of tuberculosis, laboratory parameters, applied treatment and side effects were recorded. Patient data were compared according to the side effects and the type of side effects. Statistical analysis was performed by IBM SPSS Statistics 22. Student's t test and Mann Whitney U test were used to compareq uantitative data; Fisher' s Exact test, Fisher Freeman Halton test and Continuity (Yates) correction were used to compare qualitative data. Results: Of the 63 patients included in the study, 35 (55.6%) were female and 28 (44.4%) were male and the mean age was 46.3 ± 15.7 (range 18-77). 60 (95.2%) of the patients were extrapulmonary tuberculosis and 3 (4.8%) were pulmonary tuberculosis. In 43 patients, treatment related one or more side effects developed. No significant difference was found between the side effects seen group and those not seen in terms of age, gender, concomitant underlying diseases, drug usage, smoking and alcohol consumption, history of allergy, tuberculosis clinical form and laboratory parameters at admission. 26 (60.5%) patients had minor, 4 (9.3%) had major and 13 (30.2%) had minor and major side effects. No significant difference was found in terms of age, gender, comorbid conditions, chronic liver disease, alcohol consumption, concomitant drug usage and history of allergy among patients with major and minor side effects. Diabetes mellitus (p: 0.039), cardiovascular disease (p: 0.006) and decreased hemoglobin (p: 0.016) were found to be associated with the side effects of patients with major adverse effects. The most common side effect was uricacid elevation which is one of the minor side effects. It was seen at 35 (81.4%) of the patients and it developed meanly 14.6 ± 14.5 (3-54) days later. No significant difference was found between patients with and without uricacid elevation in terms of age, sex, chronic kidney disease and diuretic drug usage. The most common major side effect was hepatotoxicity and was seen in 12 (27.9%) patients meanly 31.8 ± 21.5 (4-58) days after the beginning of treatment. No significant difference was found between patients with and without hepatotoxicity in terms of age, gender, chronic liver disease, alcohol consumption and hepatotoxic drug usage. Hypoalbuminemia was associated with hepatotoxicity occurance in patients with hepatotoxicity (p: 0.022). Hepatotoxicity developed in six patients for the second time; pirazinamide was responsible for hepatotoxicity in three, isoniazid in two, isoniazid and pyrazinamide in one patient, respectively. It was determined that the hypersensitivity reaction was observed in 8 (12.7%) patients and it was 29.8 ± 25.1 (2-57) days after the initiation of the treatment. No significant difference was found between the patients with and without hypersensitivity reaction in terms of age, gender, allergy history and pre-treatment eosinophil values. Cardiovascular disease (p: 0,018) and diabetes mellitus (p: 0,031) were found to be associated with hypersensitivity in patients with hypersensitivity reactions. Two of the patients developed a second hypersensitivity reaction and rifampicin was responsible for it. Conclusion: It is thought that determinig the risk factors associated with the development of side effects by investigating the comorbid conditions and laboratory parameters of the patients before initiation of treatment and especially in the first two months of treatment close follow-up of patients in order to determine the advers reactions are necessary.
Benzer Tezler
- Akciğer tüberkülozlu olgularında birinci grup antitüberküloz ilaçlara bağlı yan etkiler ve sıklığı
The side effect and frequency of the first group anti-tuberculosis drugs in patients with pulmonary tuberculosis
THIERRY SIBOMANA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Göğüs HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiGöğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT ALTIN
- Çocuk romatoloji kliniğinde izlenen ve tedavisinde biyolojik ajan kullanılan hastaların değerlendirilmesi
Evaluation of patients who followed by pediatric rheumatology clinic and treated by biological agents
MERVE GÜVENOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BÜLBÜL
- Tüberküloz tedavisinde gelişen hepatotoksisitede risk faktörleri, hepatotoksisitenin tedavi sonuçlarına ve süresine etkisi
Risk factors related to hepatotoxicity during tuberculosis treatment, the effect of hepatotoxicity on treatment results and duration
MERVE NİZAM ŞAHİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Göğüs HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiGöğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Ana Bilim Dalı
DOÇ. MEDİHA GÖNENÇ ORTAKÖYLÜ
- Akut miyokard infarktüsünde intravenöz heparin tedavisi ile alınan sonuçlar (karşılaştırmalı bir çalışma)
Başlık çevirisi yok
MEHMET ALİ ÇOBANOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1987
Kardiyolojiİstanbul Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ ÖZCAN
- Anti-tümör nekrozis faktör tedavisi alan juvenil idiyopatik artrit hastalarında tüberküloz enfeksiyonu ya da hastalığı gelişiminin değerlendirilmesi
Evaluation of tuberculosis infection or disease development in patients with juvenile idiopathic arthritis receiving anti-tumor necrosis factor therapy
DENİZ YAŞAR EREN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık BakanlığıÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELTEM POLAT