Kırım-Tatar söz varlığı
Crimean Tatar lexicon
- Tez No: 525342
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÖNER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kırım-Tatar Türkçesi, Tehlikedeki diller, Leksikoloji, Crimean Tatar Turkish, Endangered languages, Lexicology
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 2357
Özet
Tezde, süreli yayımlarda tefrika edilmiş veya kitap olarak basılmış Kırım Tatar edebî metinlerinden biriktirme yoluyla bir metin derlemi (corpus) oluşturulmuştur. Bunlardan taranan Kırım Tatar söz varlığı, mevcut ansiklopedik sözlüklerle ve iki dilli sözlüklerle karşılaştırılarak dizilmiştir. Bu yolla elde edilen sözlük varlığı (leksemler) derlemdeki metinlerden taranan cümle örnekleriyle maddeler altında işlenmiştir. Böylece üretilen ve Türkiye Türkolojisinde halen eksik olan açıklamalı-ansiklopedik Kırım Tatar Sözlüğü, bu çalışmanın bilimsel ve pedagojik sonucudur. Bu sözlük; 30.576 adedi madde başı, 18.900 adedi alt maddeden oluşan toplam 49.476 madde ve sözleri örneklendirmek için kullanılan cümle, kıta, beyit veya mani türünden 9.043 örnek alıntıyı içine almaktadır. Bu yöntemle elde edilen edebî metinlerden tanıklı-cümle örnekli bu söz varlığı, ilk olarak tez sürecinde belirlenen 40 adet tematik grup içerisinde tasnif edilmiştir. Eldeki verilerin alıntı olanları gösterilerek yorumlanmıştır. Daha sonra atasözleri üzerinden Kırım Tatar Türklerinin dünya algıları ve kültür birikimleri ortaya konmuştur. Son olarak ağızlarda yer alan sözler edebi dildeki şekilleriyle karşılaştırılarak ses bilgisi yönünden tahlil edilmiştir, Kırım-Tatar söz varlığında eş anlamlılık ve çok anlamlılık konuları ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
In the thesis, lasting a text compilation (corpus) was created in printed publications or books as serialised by the Crimean Tatar accumulating through literally texts. All these scanned Crimean Tatar vocabulary was sequenced and compared with the existing bilingual word ancyclopedic word. Dictionary precence thus optained was processed under the article with sample sentences from the text in the scanned compilation. Because of this, Turkey has produced and annotated the Crimean Tatars still lacking in Turcology- encyclopedic dictionary and the pedagogical results of the study. This glossary; total 30.576 per item totally 49.476, 18.900 total substrate material consisting of the words and the phrases that are used to illustrate continent, couplets or mania is to get into the type of sample excerpt 9043. Withnessed-sentence mentions the presence of the literary texts obtained using this method, first identified in the dissertation process has been classified in 40 thematic groups. Showing excerpts of which were reviewed data then it has been demonstrated through the proverbs perception of the world and the cultural heritage of the Crimean Tatars in Turkey. Lastly, compared with the figure in the literary language located words in the mouths of the audio information assayed direction, synonymity and polysemy in Crimean Tatar vocabulary are discussed.
Benzer Tezler
- Kırım–Tatar sahasına ait karışık dilli bir tıp risalesi
A mixed-language medical treatise belonging to the Crimea-Tatar field
TARIK TOPAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ HALÛK AKALIN
- Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük'ündeki Türkçe kökenli kelimeler üzerine bir inceleme: Ö maddesi örneği
An examination about Turkish origined words in the Turkish dictionary of Turkish Language Institution: Ö item example
NERMİN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHAMMED EMİN YILDIZLI
- Kırım Tatar edebiyatında göç: Şiirler ve türküler
Migration in Crimean Tatars literature: Poems and folk songs
NESLİHAN KARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN SÖYLEMEZ
- Kıpçak Türkçesinden Kırım Tatarcasına anlam değişmeleri
The events of meaning from Kipchak Turkish to Crimean Tatar
ELMAZ RUSTEMOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VEDAT KARTALCIK
- Memlûk Türkçesindeki karışık dil unsurlarının Kırım Tatarcasındaki görünümü
The appearance in Crimean Tatar of mixed language elements in Mamluk Turkish
MEHMET TUĞRUL ÖZTÜRKKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAN ÖZGÜR