Geri Dön

Anadolu Medeniyetleri Müzesi koleksiyonundaki Geç Assur-Yeni Babil, Akamenid damga mühürleri

The Late Assyrian, Neo-Babylonian and Achaemenid stamp seals in the collection of the Museum of Anatolian Civilizations

  1. Tez No: 52722
  2. Yazar: REMZİ YAĞCI
  3. Danışmanlar: PROF.DR. ENGİN ÖZGEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Arkeoloji, Sanat Tarihi, Archeology, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1996
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 213

Özet

ÖZET Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonundaki Geç Assur - Yeni Babil Damga Mühürleri, bir bütün olarak, birbiriyle yakından ilişkili form, tema ve ikonografik özellikler gösteren bir grubu oluşturmaktadırlar. Koleksiyon, 1930'lardan itibaren müzeye çoğunlukla satın alma olmak üzere, kazı dışı yollarla giren mühürlerden meydana gelmektedir. Anadolu Medeniyetleri Müzesi koleksiyonda, söz konusu dönemlere ait damga mühürler iki ana başlık altında incelenmişlerdir: A - Geç Assur - Yeni Babil Damga Mühürleri B - Akamenid Damga Mühürleri Geç Assur - Yeni Babil (Yeni İmparatorluk) damga mühürleri; biçimsel olarak sekiz değişik formu içermektedirler: piramidal, konoid, ördek biçimli, skaraboid, üstü konik skaraboid, yivli ovoid, yivli silindirik ve tepesi kesik piramidal. Bu formların çoğunluğu, ördek biçimlilerin dışında, batıdan gelmiş ve ilk olarak Suriye - Filistin bölgesinde Erken Demir Devri tabakalarından (M.Ö. 12. - 10. yüzyıl) itibaren görülmeye başlanmıştır. Geç Assur döneminde bu tip damga mühürler, arkeolojik verilere göre M.Ö. 8. yüzyıl sonlarından itibaren (II, Sargon dönemi - M.Ö. 721 - 705) yaygınlaşmışlardır. Anadolu Medeniyetleri Müzesi koleksiyonunda Geç Assur - Yeni Babil dönemi damga mühürleri üzerinde, matkap - kesme ve modele teknikte işlenen konular: 1) Tanrılar 2) Dinsel (tapınma) sahneleri 3) Apotropeik figürler 4) Tanrısal Simge ve Attributlar'dır.Anadolu Medeniyetleri Müzesi koleksiyonu damga mühürlerinde dört farklı tanrı betimlemesi saptanmıştır: 1) Hilal İçindeki Tanrı Sin 2) Işınlı Çelenk İçindeki Tanrı Iştar 3) Işınlı Tahtta Oturan Gula 4) Savaşçı Tanrı Apotropeik figürlerden keçi - balık, balık - adam, aslan - adam, yılan - ejderha, kanatlı demonlar (kanatlı cin, akrep - adam,“x”başlı demon, grifon - demon, sfenks), Gula köpeği ve horoz. Bu figürler, kötülüklere karşı koruyucu büyüsel işlevi olan (apotropeik) yaratıklardır. Tanrısal simge ve attributlar ise; hilal, yıldızlar, kanatlı güneş kursu, bel, yazı kalemleri, lamba, üç çatallı yıldırım demeti, kutsal ağaç, stilize bitki ve noktalardır (iki, üç, yedi nokta). Ayrıca ankh da bir simge olarak görülmektedir. Yarı - değerli taşlardan (kalsedon, kuvars, opal, agat, sileksit, hematit, serpantin, kızıl jasper) yapılmış bu mühürler, M.Ö. 8. ve 6. yüzyıllarda tarihlenmektedirler. Anadolu Medeniyetleri Müzesi koleksiyonundaki Akamenid dönem damga mühürleri toplam 18 örnekten oluşmaktadır. Bunlardan yedisi; agat, opal, yeşil, jasper, kireçtaşı gibi yan-değerli taşlardan diğer onbiri ise, saydam ya da renklendirilmiş camdan yapılmıştır. Bunlar, arkası bombeli silindirik (ağırlık - damga), piramidal, konoid, skaraboid ve tabloid formdadırlar. İşlenişlerinde temel olarak“modele”olmak üzere; matkap, kesme ve linear tekniklerin kullanılmasıyla, gelişmiş karışık teknik stiller sergilemektedirler. Bugünkü anlamda imza, özel mülkiyet, sahiplik ve otoriteyi temsilen özel amaçla kullanılan bu mühürlerin pişmiş toprak tablet, bulla ve kil levhalar üzerinde baskılan görülmektedir. Mühürler üzerindeki kompozisyonların hepsi figürlüdür. Kompozisyon öğelerinden“Hayvanlar Hakimi Kral”,“Ava Kral”,Ill Karışık varlıklardan,“Sfenksler”,“Balık Adam”,“Kanatlı Aslan”,“Aslan Grifon”ve“Kanatlı Grifon”ve“Kanatlı Keçiler”ile çeşitli hayvan figürleri mühürler üzerinde görülmektedir. Bunlar, mücadele ya da av sahnelerinde veya tek figür olarak işlenmişlerdir. Mühürler üzerindeki, sahnelerin bazılarında, kanatlı güneş kursu, yıldız, stilize bitki ve çizgisel işaretler gibi simgeler betimlenmişlerdir. Kompozisyonlarda, Akamenid Saray Stili, Greko - Fenike stili ve Oryantalizan stil gibi çeşitli stil özellikleri görülmektedir. Bu mühürler, M.Ö. 5. ve 4. yüzyıllara tarihlenmektedirler.

Özet (Çeviri)

IV THE LATE ASSYRIAN, NEO - BABYLONIAN AND ACHAEMENID STAMP SEALS IN THE COLLECTION OF THE MUSEUM OF ANATOLIAN CIVILIZATIONS SUMMARY The Late Assyrian - Neo Babylonian and Achaemenian stamp seals in the collection of the Museum of Anatolian Civilisations form a specific group with common forms, themes and iconography. The purchase of the pieces which would from the collection was begun in the thirties. Many of the pieces in the museum collection are not excavation finds. The stamp seals in the museum has been studied under two main groups: A. Late Assyrian - Neo Babylonian Stamp Seals B. Achaemenian Stamp Seals Eight different stamp - seal forms has been determined among the Late Assyrian - Neo Babylonian (Neo Imperial) stamp seals in the collection: pyramidal, conoid, duck - shaped, scaraboid, conical - scaraboid, ribbed ovoid, ribbed cylindrical and pyramidal cut on top. Except from the duck - shaped examples, many of these forms are originated from the west and they first appear in the Syro - Palestinian region in the Early Iron Age (12th - 10th century B.C.) levels. These seal types began to be more common in the late 8th century B.C., during the reign of Sargon II (721 - 705 B.C.). According to the themes on the Late Assyrian Neo-Babylonian stamp seals which were rendered in drill cut and modelled techniques the following groups has been fixed:l)Gods 2) Religious (worshipping) scenes 3) Apotropaic Figures 4) Symbols and attributes of Gods In the collection of the Museum of Anatolian Civilizations, there are four types of Gods on the Late Assyrian - Neo Babylonian stamp seals: 1) God Sin within crescent 2) God Iştar within divine radiance 3) God Gula 4) Smiting God Apotropaic figures on stamp seals are goat - fish, fish - man, lion - man, snake-ejderha, winged demons (winged genie, scorpion - man,“x”headed demon, griffin - demon, sphinx), Gula's dog and cock. All these figures have protective functions against evil spirits. The symbols and attributes of Gods are crescent, stars, winged disc, spade, wedge - shaped stylus, lamp, triple - lightening fork, sacred tree, stylised plant and two, three and seven dots. The Late - Assyrian - New Babylonian stamp seals which are dated to the gth _ g* cenuiries B.C. are made of half - precious stones, such as quartz, chalcedony, hematite, opal, agate, chert, serpentine, red jasper. Achaemenian stamp seals in the collection of the Museum of Anatolian Civilizations composed of eighteen stamps; seven of them being made of semi precious stones (such as agate, opal, green jasper, limestone) and the remaining eleven made of coloured or plain transparent or translucent glass. The stamps are curved - top cylindrical (weight-stamp), pyramidal, conoid, scaraboid or tabloid in form and the technique used in the depiction of the scenes is mainly“modeled”. On the same examples“drilled”,“cut”or“linear”techniques usedVI together with the“modeled”. The stamp seals used as a signature or in order to represent the private property and the authority in Achaemenian times. As well as the stamp seals, the impressions of them can also be seen on baked - clay tablets, bullae and clay labels in the Achaemenian period. All the scenes on the stamp seals of the Achaemenian period are figural. The main themes are“King, Master of Animals”,“Hunter King”,“Sphinxes”,“fish-man”,“winged-lion”,“lion-griffin”,“winged - goat”or several animal figures. They were either depicted alone or together in combat scenes. On some of these scenes, symbols such as“winged sun - disc”,“star”,“stylized plant”or linear signs can be seen. The compositions of the scenes are either reflect the“Achaemenian Court Style”or“Graeco - Phoenician”and“Orientalizing”influences. The date of the Achaemenian stamp seals is 5th - 4th centuries B.C.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    828273

    Contextualizing the age of Sultan Süleyman the magnificent: Perceptions of Ottoman art in The United States, 1929-1987

    Muhteşem Sultan Süleyman dönemi sergisi bağlamında Amerika'da Osmanlı sanatı algıları, 1929-1987

    ZEYNEP SİMAVİ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Sanat Tarihiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. VESİLE GÜL CEPHANECİGİL

  2. Tez No

    387995

    The Josephine Powell collection

    Josephine Powell koleksiyonu

    CARLA MASINARI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2007

    MüzecilikKoç Üniversitesi

    Anadolu Medeniyetleri ve Kültürel Miras Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. LUCİENNE THYS-ŞENOCAK

  3. Tez No

    713013

    Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesindeki Zengî Atabeyliği sikkeleri

    Zengi Atabey coins of the Museum of Anatolian Civilizations in Ankara

    DOĞUKAN YAYCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Sanat TarihiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDULLAH ŞEVKİ DUYMAZ

  4. Tez No

    906441

    Çorum Müze Müdürlüğü koleksiyonunda yer alan Selçuklu dönemi madeni eserleri

    Seljuk period metal works in the collection of Çorum Museum directorate

    SÜMEYRA BEKTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sanat TarihiHitit Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÇİĞDEM KARAÇAY

  5. Tez No

    354687

    Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ndeki madeni takılar

    Metallic ornaments in Anatolia Civilizations Museum

    NESRİN SEZGİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    El SanatlarıGazi Üniversitesi

    El Sanatları Eğitimi Ana Sanat Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MERAL BÜYÜKYAZICI

Geri Dön