Mantık ve doğa bilimleri
Logic and natural sciences
- Tez No: 528196
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EKREM ZİYA DUMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Felsefe, Education and Training, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Kant'ın ifadesiyle mantıktan yoksun tecrübe ''kör''dür (Grünberg, 2005, s. 373). Bundan dolayı mantık, konusu ne olursa olsun (doğa ve kültür), tüm bilimler için tartışmasız ortak bir nitelik durumundadır (Özlem, 1996, s. 19). Mantık, bilginin biçimini analiz eder. Yani güvenilir çıkarımlar yapmak ve doğru düşünmek için uyulması gerekli kuralları içerir (Taylan, 2011, s. 24). Mantık, doğa bilimlerinin deney ve gözlem sonucu elde ettiği verileri akılsal olarak temellendirir, düzenler ve genellemelerine yardım eder. Dolayısıyla bu ilişkiyi açık bir şekilde ortaya koymak önem taşımaktadır. Bu bağlamda“doğa bilimlerinin yöntemlerinde mantık nasıl kullanılmaktadır?”araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı, doğa bilimlerinin, mantık disiplinin içeriğinden yöntemlerinde nasıl faydalandığını ortaya koymaktır. Bu çerçevede araştırmada fizik, kimya, astronomi ve biyoloji bilimleri ile mantık ilişkisi ele alınmıştır. Kavramsal çerçeve bölümde mantık ve konuları tanıtılmıştır. Fizik, kimya, astronomi ve biyoloji bilimlerinin tanımları, tarihçeleri ve kullandıkları yöntemler tanıtılmıştır. Ayrıca bu konuları tamamlar nitelikte olduğu düşünüldüğü için bilimlerin tarihçeleri, bilimsel yöntem ve bilim felsefesinin yöntem fikrine nasıl yaklaştığını göstermek amacı ile de bilim felsefesi bölümü eklenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi modelinden yararlanılmıştır. Bu bağlamda nitel araştırma; gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı bir araştırmadır (Yıldırım & Şimşek, 2016, s. 41).Doküman incelemesi ise çalışılacak konular ile ilgili olarak yazılı ve basılı belgelerin analizini içerir (Yıldırım & Şimşek, 2016, s. 189). Huygens, ses olaylarıyla ışık olayları arasındaki benzerlikten ilham alarak, ışığın“suyun atılan bir taşın meydana getirdiği”merkezleri bir daireler şeklindeki dalgaların sonucu olduğunu sezmiştir. Bu örnek, fizik bilimin mantığın bir konusu olan analojiden yararlandığını ortaya koyan araştırma bulgularından bir tanesidir. Araştırmanın son bölümü sonuç ve öneriler bölümüdür. Bu bölümde fizik, kimya, astronomi ve biyoloji bilimlerinin mantığın tanım, bölme, sınıflama, önerme, kıyas ve akıl yürütme gibi konularını kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Örneğin, biyoloji bilimi canlı-cansız arasındaki farkı ortaya koymak için tanım, beş tümel ve sınıflandırmadan faydalanmaktadır. Beşeri bilimler için benzer bir çalışma yapılması araştırmanın önerileri arasındadır.
Özet (Çeviri)
In Kant's words, experience deprived of logic is“blind”(Grünberg, 2005, p. 373). For that reason logic, regardless of its topic (nature and culture) has doubtlessly a common quality for all sciences (Özlem, 1996, p. 19). Logic analyses the form of knowledge. In other words, it includes the necessary rules to follow in order to make reliable deductions and think reasonably (Taylan, 2011, p. 24). Logic mentally forms the bases of the data of natural sciences obtained experimentally and through observation, designs and helps to generalize it. For that reason, it is of importance to determine this relation clearly. In this sense, the question of“How is logic used in the methods of natural sciences?”comprises the problem of the research. The purpose of the research was to point out how natural sciences benefit from the content of the discipline of logic in its methods. In the part of conceptual framework, logic and its topics were discussed. The definitions of physics, chemistry, astronomy and biology sciences, their history and the methods they use were discussed. In addition, the part of science philosophy was added in order to show how the histories of the science approach to the scientific method and the idea of scientific method. The method of document analysis, as a qualitative method, was used in the research. In this sense, qualitative research is a research where such qualitative data collection methods as observation, interview and document analysis are used (Yıldırım & Şimşek, 2016, p. 41). Document analysis contains the analysis of written and printed documents with regard to the issues to be studied (Yıldırım & Şimşek, 2016, p. 186). Huygens realized that the centres which light“brings about by the stone thrown onto water”are as a result of waves in the forms of circles, by inspiring from the similarity between the sound and light events. This example is one of the findings revealing that the science of physics is benefitted from analogy which is a topic of logic. The final part of the research is the part of conclusion and recommendations. In this part, it was thought that the sciences of physics, chemistry, astronomy and biology use such topics as definition, division, classification, proposition, comparison and reasoning in logic. As an example, the science of biology uses definition, five universals and classification in order to show the difference between the alive and dead. It is recommended that a similar study be carried out into humanities.
Benzer Tezler
- Eksik-belirlenim problemi ve doğa bilimi üzerine tartışmalardaki yeri
The underdetermination problem and its place in debates on natural sciences
SOYKAL YAKIN
- Annales Tarih Okulunun bütünsel tarih anlayışı ve Fernand Braudel
Başlık çevirisi yok
ERDAL YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Felsefeİstanbul ÜniversitesiSistematik Felsefe ve Mantık Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. NEJAT BOZKURT
- Modern felsefe ve bilimde olasılık ve Wittgenstein felsefesinde bilim, olasılık ve kesinlik
Probability in modern philosophy and science and science, probability and certainty in Wittgenstein's philosophy
ÖMER GÖRÜCÜ
- Yapay zeka felsefesinde felsefi işlevselciliğin eleştirisi
The critique of the philosophical functionalism in the philosophy of artificial intelligence
TARIK TAZEGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECATİ MURAD OMAY
- Mekansal planlama, tabakalaşma ve farklılaşma
Special planning, stratification and differantiation
GÖKHAN ÇALT