Geri Dön

Türkiye'de sağlık alanında dönüşüm: Sembolik güç ve sembolik şiddet ilişkisi

Transformation in the health field in Turkey: The relation between symbolic power and symbolic violence

PDF İndir

  1. Tez No: 530591
  2. Yazar: ALEV AKBAL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. M. AYTÜL KASAPOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Sosyoloji, Health Care Management, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Sağlık Sosyolojisi, Bir Alan (field) Olarak Sağlık, Sağlıkta Dönüşüm Programı, Sembolik Güç, Sembolik Sermaye, Sembolik Şiddet, Temellendirilmiş Kuram (Grounded Theory), Sociology of Health, Health As a field, Health Transformation Programme, Symbolic Power, Symbolic Capital, Symbolic Violence, Grounded Theory
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 353

Özet

Sağlık, geçmişten günümüze tüm toplumlar için güncelliğini koruyan bir alandır. Sağlığın anlamı ise kültürden kültüre değişiklik göstermektedir. Sağlık alanında yaşanan sorunların artmasıyla sağlık; biyolojik temelli bir kavram olarak düşünülmekten ziyade toplumsal temelli olarak da düşünülmeye başlanmış ve bu alanda yapılan bilimsel çalışmalar artmıştır. Bu bağlamda sağlık sosyolojisi, sosyolojinin alt dallarından birisi olup, temelde sağlık ve hastalıkla ilişkili sosyal, kültürel ve ekonomik süreçleri ele almaktadır. Sağlık sosyolojisi özellikle toplumsal gücün dağılımı ve toplumsal kontrol mekanizmaları ile de yakından ilgilidir (Cirhinlioğlu, 2012: 38). Sağlık alanında toplumsal gücün dağılımı ve kontrolü bu çalışmada Pierre Bourdieu'nun“Pratiğin Kuramı”ve temel kavramlarından faydalanılarak ele alınmıştır. Çalışmada,“Pratiğin Kuramı”çerçevesinde, sağlık bir 'alan' (field), sağlık çalışanlarının sahip oldukları maddi ve manevi değerler 'sermaye türleri', sağlık politikaları uygulayıcıları 'sembolik güç' ve sağlık çalışanlarının maruz kaldığı şiddet ise 'sembolik şiddet' kavramı kullanılarak tartışılmıştır. Çalışmada, neoliberal sürecin bir parçası olarak düşünülen ve Türkiye'de 2002 yılından itibaren uygulanmaya başlanılan ve sağlık reformlarından biri olarak tanımlanan Sağlıkta Dönüşüm Programının getirdiği uygulamalar nedeniyle sağlık çalışanlarının mesleklerini icra ederken maruz kaldıkları sembolik şiddet sonucu ortaya çıkan çatışmalar bu çalışmanın temel problemini oluşturmaktadır. Bu çalışmada sağlık alanında (field) Sağlıkta Dönüşüm Programı ile sağlık çalışanlarının sembolik şiddete nasıl maruz kaldıklarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Sembolik şiddet süreci ele alınırken sağlık alanındaki ayrımlara dikkat çekilerek, doktor, fizyoterapist ve hemşirelerin sahip oldukları sermayelerle ilişkilendirilerek bulgular tartışılmıştır. Çalışma, üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın konusu ile ilgili temel kavramlar birbirleri ile ilişkilendirilerek birinci bölümde yer almıştır. Ayrıca çalışmanın problemi, amaçları, sosyolojik yaklaşımı, sayıltıları, yöntemi, sınırlılıkları, önemi, evren ve örneklemi birinci bölümde sunulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde, temellendirilmiş kuramın açık kodlama, eksenel kodlama ve seçici kodlama aşamaları baz alınarak ve derinlemesine mülakat tekniğiyle elde edilen bilgiler eleştirel söylem analizi tekniğinden yararlanılarak değerlendirilmiş ve çalışmanın yaklaşımına uygun olarak tartışılmıştır. Çalışmanın açık kodlama bölümünü altı temel kategori oluşturmaktadır: İlk kategoriyi mesleğin tercih edilme nedenleri oluşturmaktadır. Mesleğin tercih nedenlerine bakıldığında, doktorların çoğunluğu hekimlik mesleğini sevmeleri ve toplumsal konumu nedeniyle tercih ettiklerini, fizyoterapistlerin çoğunluğu aslında tıp mesleğini istediklerini ancak üniversite sınavında yeterli puanı alamadıkları için fizyoterapistliği tercih ettiklerini ve hemşirelerin çoğunluğu ise erken yaşta meslek sahibi olup maddi kazanç elde etmek için hemşirelik mesleğini tercih ettiklerini belirtmektedirler. İkinci kategori, mesleğin toplumsal imajıdır. Görüşme yapılan üç meslek kategorisi de, sağlık alanındaki mesleklerin geçmişe nazaran değer kaybettiğini belirtmektedir. Üçüncü kategoriyi sağlık çalışanlarının sağlık alanındaki sermaye farklılıkları oluşturmaktadır. Görüşme yapılan her üç meslek grubu da doktorların ekonomik sermayeye diğer meslek gruplarına göre daha fazla sahip olduğunu, ekonomik sermayenin fazla olması da sosyal ve kültürel sermayenin fazla olmasından kaynaklandığını belirtmektedirler. Dördüncü kategori çalışmanın temel probleminin ortaya konulduğu, mesleki zorluklar ve sembolik şiddet kategorisidir. Bu kategoride görüşme yapılan tüm meslek grupları için sembolik şiddetin ortaya çıkmasında ve bunun sonucu olarak çatışmaların yaşanmasına neden olan zorluklar benzerlik göstermektedir. Ancak doktorlar zorlukları yalnızca kendi meslek grupları içinde değerlendirirken; fizyoterapist ve hemşireler doktorlarla bir karşılaştırma içine girmekte ve ast-üst ilişkilerinde çatışmaların olduğunu işaret etmektedirler. Çatışmanın en önemli sebebi olarak, performans sisteminden kaynaklanan ekonomik sermayenin dağılımındaki eşitsizlik ve doktorların hegemonik uygulamaları belirtilmektedir. Her üç meslek grubunun hem fikir olduğu zorluk ise kalite standartları uygulamaları ve sağlık çalışanına şiddetin artması konularıdır. Çalışmada tanımlanan beşinci temel kategori ise, mesleki ilkelerin dengelenmesi kategorisidir. Görüşme yapılan her üç meslek grubunda, zorluklar karşısında mesleki ilkelerini dengeleme yolları benzerlik göstermektedir. Ancak mesleğe göre öncelik farklılığı bulunmaktadır. Doktorlar mesleki ilkelerini dengelemede çoğunlukla tecrübeli ve profesyonel davranmayı tercih ederken; fizyoterapist ve hemşireler çoğunlukla manevi doyum, vicdanlı davranma, ahlaklı olma gibi sosyal değerlere başvurmaktadırlar. Son kategoriyi Sağlıkta Dönüşüm Programı farkındalık kategorisi oluşturmaktadır. Buna göre doktorların, fizyoterapistlerin ve hemşirelerin Sağlıkta Dönüşüm Programı bilgisi açısından faklılıklar göze çarpmaktadır. Doktorların dönüşüm programı ile ilgili bilgileri, fizyoterapistler ve hemşirelere oranla çok daha fazladır. Bunun temel nedeni, dönüşüm programının temel aşamalarının doktorların tıbbi uygulamaları üzerinden yürütülmesi ve gerçekleştirilmesi olarak düşünülmektedir. Çalışmanın eksenel kodlama bölümünde bir üst kategoriler oluşturulmuştur. Buna göre doktorların, fizyoterapistlerin ve hemşirelerin, sistemden, mesleğin kendisinden ve hastadan kaynaklı olarak tanımladıkları birçok zorluğun temelinde, dolayısıyla çalışmanın ana problemi olan sağlık çalışanının maruz kaldığı sembolik şiddetin neden olduğu çatılmanın temelinde performans sistemi ve kalite standartları uygulamalarının bulunduğu ortaya çıkmıştır. Temellendirilmiş kuramın son aşaması olan seçici kodlama bölümünde, yapılan görüşmelerde katılımcıların sağlık sisteminin ticarileşmesi söylemlerinden hareketle, sağlık sistemi“Alışveriş merkezi (AVM)”metaforu kullanılarak öykülendirilmiştir. Aynı zamanda kodlama yapılan tüm kategorilerin ortak kodu olan çekirdek kavrama ulaşılmıştır. Tüm kategorilerin ortak kodu olan, herhangi bir başarıyı ya da elde elde edilen iyi sonucu işaret eden performans yani“sembolik başarım”ve mala değer verdiren özelliği işaret eden kalite yani“nitelik”çalışmanın çekirdek kavramlarını oluşturmaktadır. Çalışmanın son bölümünde ise, bulgular bölümünde elde edilen veri, sosyolojik yaklaşımla birlikte değerlendirilerek, çalışmanın problemine yönelik katılımcıların görüşleri doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

Health is a very important field for all communities which protect its currency till the present days. The meaning of health varies from one culture to another. Together with the increase of the problems in the field, health is began to be considered as a social based concept rather than biological based term and this change lead to an increase of the scientific studies in this field. In this context the sociology of health, one of the sub-branches of sociology, deals with the social, cultural and economic processes relevant to health and illness. Sociology of health is directly related to distribution of social power and the social power control systems. In this work, the control and distribution of social power is discussed by utilizing Pierre Bourdieu's“Theory of Practice”and also his basic concepts. In this study; the health discussed as“field”, the material and moral values owned by the health workers discusses as“capital type”, health policy practitioners discussed as“symbolic power”and finally the violence against the health workers discussed as“symbolic violence”pursuant to the“Theory of Practice”. The Health Transformation Program is defined as one of the health reforms that has been implemented in Turkey since 2002, which is considered as part of the neo-liberal process. The main problem of this study is the conflicts resulting from symbolic violence that health workers are subjected to due to the practices revealed by the Health Transformation Program while they performing their professions. The aim of this study is to reveal how health workers exposed to symbolic violence by implementing Health Transformation Programme. While examining the symbolic violence process and discussing the findings of the study; the distinction in the health field is emphasized and this distinction is associated with the capital that doctors, nurses, physiotherapist have. This thesis consists of three main chapters. The subject of study and the basic concepts are placed in the first chapter. In addition to that, the problem and the objective of the study, sociological approach; assumptions, procedure, restrictions and importance of the study, sample and universe are written in the first chapter. In the second chapter of the study; in the basis of grounded theory open coding, axial coding and selective coding phases, the findings evaluated obtained by in-depth interview techniques and also were discussed according to the study approach. The explicit open coding part of the study comprises six main categories: The first category is the reasons for choosing the profession. When examine the reasons for choosing the profession we see that; the majority of doctors prefer medical science because they love it and they think that the social position of doctors is high. The majority of physiotherapists actually prefer the medical science, but they indicate that since they could not get sufficient score in the matriculation, they prefer physiotherapist profession. And the majority of nurses prefer nursing to have a profession in an early age and to gain a remarkable income. The second category is the social image of the profession. All three profession categories state that the professions in the field of health have lost their value when compared to the past. The third category is the capital differences of health workers in the field of Health. All three professions asserted that the doctors have more capital than the other profession groups and added that the reason for having more economic capital arise from having more social and cultural capital. The fourth category is the professional challenges and symbolic violence, where the main problem of the study is revealed. For all the professional groups, interviewed for this category, the difficulties in the emergence of symbolic violence and the difficulties causing conflicts have some similarities. However, while doctors evaluate difficulties only within their own profession groups, physiotherapists and nurses compare themselves with the doctors and they indicate that there are conflicts in superior-subordinate relationships. The most important reason for the conflict is the inequality in the distribution of economic capital arising from the performance system and the hegemonic applications of doctors. All three professional groups are agree on the challenge of quality standards applications and increasing amount of violence against health workers issues. The fifth category defined in this study is the balancing of professional principles. In each of the three interviewees, the ways to balance the professional principles in the face of difficulties are similar. However, there is a difference of priority due to the profession. While doctors prefer to be more professional and experienced in balancing their professional principles; physical therapists and nurses often refer to social values such as spiritual satisfaction, conscience and morality. The last category is the situational awareness of the Health Transformation Program. Accordingly, some differences are observed within doctors, physiotherapists and Nurses in terms of the knowledge about the Health Transformation Program. Doctors' knowledge about the Transformation program is much more than physiotherapists and nurses. The main reason for this is that the basic phases of the transformation program are carried out through the medical applications of doctors. In the axial coding section of this study, upper categories are also formed. According to this, it has been revealed that the performance system and quality standards applications are the main problems of the many difficulties that described by the doctors, physiotherapists and nurses as originating from the system, the profession itself and the patient. In the selective coding section which is the final phase of the grounded theory, by taking the commercialization of Health System into account, the health system is emulated by using the“Shopping Mall”metaphor. At the same time, the core concept has been reached, which is the common code of all coding categories. The core concepts of this study are the“quality”that points out to the value of property and“symbolic performance”that points out to the any success or good result achieved. In the last chapter of the study, the data acquired in the findings part are utilized with the sociological approach and proposals for the solution of problems are sorted.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    544241

    Türkiye'de Sağlıkta Dönüşüm Programının 2003-2017 yılları arasında Türkiye'ye katkısının incelenmesi

    Investigation of Turkey Additive Between the Transformation Program years 2003-2017 Turkey's health

    İSMAİL EREN DÖŞKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sağlık Kurumları YönetimiSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Sağlık Kurumları Yöneticiliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAN ÇETİN

  2. Tez No

    610857

    Türkiye'de sağlık sistemi ve sağlıkta dönüşüm programı (2003-2019)

    Turkey health system and the health transformation program (2003-2019)

    SİNAN SERT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Sağlık Kurumları YönetimiTekirdağ Namık Kemal Üniversitesi

    Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DURMUŞ ÇAĞRI YILDIRIM

  3. Tez No

    389009

    Türkiye'de sağlıkta dönüşüm politikalarının sağlık harcamalarına etkisi

    The effects of health transmission policies in Turkey to health expenses

    MUSTAFA ALTINTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    HastanelerBeykent Üniversitesi

    İşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. ALİ RIZA AKTAŞ

  4. Tez No

    533444

    Türkiye' de kamu personel sisteminde sağlık alanına yönelik yaşanan değişim ve dönüşüm

    Lived for change and transformation in the field of public health personnel system in Turkey

    FİKRİ KÖKER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Kamu YönetimiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM ETHEM TAŞ

  5. Tez No

    560041

    Türkiye'de sağlık alanında sivil toplum ve hegemonyanın dönüşümü: Sağlık hakkı-hasta hakları örgütleri örneği

    Transformation of civil society and hegemony in the field ofhealth in Turkey: A sample of the right to health - patient rights organizations

    AYŞE TEKİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sağlık Kurumları YönetimiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SONGÜL SALLAN GÜL

Geri Dön