Süleyman Paşa'nın İlm-i Sarf-ı Türkî adlı eserinin Türkçe öğretimindeki yeri ve önemi
Place and importance of Süleyman Pasha's teaching in Turkish teaching of İlm-i Sarf-i Türkî
- Tez No: 532403
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ RIZA OĞRAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 256
Özet
Çok geniş bir coğrafyada etkili olan ve kullanılan Türkçe sahip olduğu köklü tarihi nedeniyle çeşitli evreler geçirmiştir. Bu aşamalardan biri de Türkçenin 15. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar Osmanlı Devleti'nin sınırları içerisinde oluşturduğu yazı dili olan Osmanlı Türkçesi dönemidir. Bu dönemde Türkçe öğretimine yönelik birçok eser verilmiştir. Fakat eserlere verilen isimler“Osmanî”başlığı ile kaleme alınmıştır. Süleyman Hüsnü Paşa ise bunu doğru bulmayarak tepki göstermiş ve 1876 yılında“İlm-i Sarf-ı Türkî”adlı eserini kaleme almıştır. Eserin başlığına Türk isminin verilmiş olması Türkçenin ilk kez ayrı bir dil olarak kabul edilip ele alındığını göstermektedir. Bizim çalışmamız ise eserin yaklaşık olarak yirmi dört yıl sonra genişletilerek 1900 yılında kasbar madbaasında basılmış olan nüshası üzerinedir. 1876 yılındaki nüsha her ne kadar çalışılmışsa da 1900 yılındaki nüshanın çevirisinin yapılmadığı ve eksik olduğu görülmüş ve bu durum bizim çalışmanın yapılmasını gerekli kılmıştır. Bu çalışma İlm-i Sarf-ı Türkî adlı eserinin Türkçe öğretimindeki yeri ve önemini orataya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Hazırlanan çalışmada ilk olarak giriş bölümüne yer verilmiş daha sonra“Türkçe Öğretim Tarihi”başlığı altında Türkçe öğretimin kısa bir tarihçesine yer verilerek“Mektepler ve Medreselerde Türkçe Öğretimi”başlıklı bölüme geçilmiştir. Bu bölümde ise mektep ve medrese ders programlarında Türkçenin yeri saptanmaya çalışılmıştır. Bu bölümün ardından“Tanzimat Dönemi ve Sonrası Yazılan Dil Bilgisi Kitapları”bölümüne geçilmiş ve bu dönemde yazılmış olan dil bilgisi kitaplarının özellikleri saptanmıştır. Daha sonra Süleyman Hüsnü Paşa'nın edebi kişiliği hakkında bilgi verilmiş ve“İlm-i Sarf-ı Türkî ”nin günümüz Türkçesine çevirisi yapılmış ve incelemesi yapılarak değerlendirilmiştir. Bunlara ek olarak, araştırmanın son kısmında kitapta geçen gramer terimleri için bir sözlük eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
It has passed through various stages because of its deep history which has been used in a wide geographical region and has a used Turkish language. One of these stages is the period of the Ottoman Turkish period, in which the Turkic language was written within the borders of the Ottoman State from the 15th century to the 20th century. In this period, many works on teaching Turkish have been given. However, the names given to the works were taken with the title of“Osmanî”. Süleyman Hüsnü Pasha reacted without finding this right and in 1876 he received the work“Ilm-i Sarf-ı Türkî”. The fact that the Turkish name was given to the title of the work indicates that Turkçenin was regarded as a separate language for the first time. Our work is on the second manuscript, which was expanded around twenty-four years later and re-published in 1900. Although the 1876 edition was worked, it was seen that the translation of the 1900 edition was not done and was missing, which made it necessary for us to do our work. This study was carried out in order to put the place and importance of Ilm-i Sarf-ı Türkî in Turkish teaching. In this study, a screening model was used from qualitative research methods. In the first part of the study, the introduction was given and then a short history of Turkish teaching under the heading of“Turkish Teaching History”was given and the division titled“Turkish Teaching in Mektepler and Medreseler”was passed. Following this section, the section titled“Books of Language Information Written during the Tanzimat Period and After the Tanzimat Period”was passed and the characteristics of the books of language information written in this period were determined. Later, information about the literary personality of Süleyman Hüsnü Pasha was given and the translation of“İlm-i Sarf-ı Turkî”to today's Turkic language was made and examined and evaluated. In addition, a glossary for the grammatical terms in the book was added at the end of the research.
Benzer Tezler
- Münif Paşa'nın İlm-i Belâgat-la Rhétorique isimli eseri ve Mebâni'l-İnşâ ile karşılaştırılması
Münif Pasha's work called İlm-i Belâgat-la Rhétorique and its comparison with Mebâni'l-İnşâ
MUSTAFA KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE YILDIZ
- Hüseyin Remzi ve Ahlâk-ı Hamîdî adlı eseri
Hüseyin Remzi and his work named Ahlâk-ı Hamîdî
YASEMİN GEDİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE TOKSÖZ
- Son dönem Osmanlı ilmihallerinden Vesîletü'n-necât, Musahhah Dürr-i Yektâ ve ilmihal'in değerlendirme ve latinizesi
Evaluations and latinizations of the last period Ottoman catechisms? books which are Vesîletü?n-Necât, Musahhah Dürr-i Yektâ and ilmihal
NUR İLKAY CERRAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHARREM KILIÇ
- Sadrazam Lutfi Paşa'nın ilmihâli: Tuhfetü't-Tâlibîn (Metin-inceleme-sözlük)
Grand vizier Lutfi Pasha's ilmihal: The Tuhfat al-Tālibīn (Text-examination-index)
NURULLAH ARVAS
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİM ÖNDER
- شرح كتاب قواعد العقائد للغزالي لمحمد أمين صدر الدين زاده الشرواني من علماء العهد العثماني دراسة وتحقيق Osmanlı alimlerinden Şirvânî, Sadreddinzâde Mehmed Emin'in Şerhu Kavâidi'l-Akâid li'l-Ğazzâlî adlı eserinin inceleme ve tahkiki (Edisyon kritik)
The critical edition and analysis of 'Sharhukavâidi'l-Akâidli'l-Gazzâlî' written by the ottoman scholars, Shirvani Sadreddinzâde Mehmed Emin
MOHAMED MASAOUD YAHYA KAHLA
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN TEVFİK MARULCU