Geri Dön

Türkçenin kiplik özelliklerinin belirlenmesi ve bunların dilbilgisi öğretimine yansıtılması

Identifiying modality features of Turkish and reflecting these features to grammar teaching

PDF İndir

  1. Tez No: 534403
  2. Yazar: MEHMET VOLKAN DEMİREL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. CANER KERİMOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Dil bilgisi öğretimi, dil bilgisel zaman, görünüş, kip, kiplik, Grammar instruction, grammatical tense, aspect, mood, modality
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türkçe Öğretmenliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 348

Özet

Bir dilin kurallarının bütünü olarak da tanımlanabilen dil bilgisi, yapılandırıcı yaklaşıma göre Türkçe Öğretiminde anlamak ve anlamı aktarmak için kullanılır. Anlam bilimsel bir kategori olarak nitelendirilen kiplik de anlama ve anlamın aktarılmasında etkili bir dil kategorisidir. Bu bakımdan gerçek ve gerçek dışı durumların dilde ifade edilebilmesini sağlayan bir kategori olarak kiplik dil bilgisi öğretiminde üzerinde durulması gereken bir konudur. Dil bilgisel zaman ve görünüş ile ilişkili bir kategori olan kipliğin betimlenmesi, öğretimi konusunda ders içeriklerinin belirlenmesi ve kategorinin ders kitaplarında yer alabilmesi açısından önemlidir. Dolayısıyla Türkiye Türkçesi fiil çekiminde yer alan kip, zaman ve görünüş eklerinin eş zamanlı bir incelemeyle kiplik alanları belirlenmelidir. Çalışmada Türkçe fiil çekiminde yer alan eklerin ayrıntılı incelenmesi sonucunda biçimbirimlerin zaman, görünüş ve kip anlamlarının dışında hangi kiplik anlamları işaretledikleri belirlenmiştir. Biçimbirimlerin işaretledikleri kiplik anlam alanlarının belirlenmesinde Pamler'in (2001) ortaya koyduğu tipolojik kiplik sınıflaması temel alınmıştır. Doküman incelemesi yönteminin kullanıldığı bu çalışma nitel bir araştırmadır. Çalışmanın araştırma deseni de durum saptamasıdır. Çalışmada eş zamanlı yaklaşım doğrultusunda inceleme yapılacak bütünce, 2000 yılı sonrası Türkiye Türkçesiyle yazılmış metinlerden amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen metinlerden oluşmuştur. Metinlerin belirlenmesinde Dilidüzgün (2010) tarafından belirlenen“Yapı ve İşlevleri Bakımından Metin Türleri”temel alınmıştır. Bu türler içerisinden de uzman görüşleri neticesinde incelenecek metin türleri belirlenmiştir. Bu metin türleri kendi içerisinde de birer bütünce oluşturacağından incelenecek metin sayısı açısından sınırlandırılmıştır. Belirlenen metinlerden toplanan veriler nitel veri analizi yöntemlerinden içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiş ve yorumlanmıştır. Çözümleme ve yorumlama sürecinde fiil çekiminde kullanılan kip, zaman ve görünüş eklerinin işaret ettikleri kiplik alanlar anlamsal-edimsel yaklaşımla tespit edilmiştir. Sonuç olarak çalışmada Türkçe fiil çekiminde kullanılan biçimbirimlerin Palmer'e (2001) göre işaretledikleri kiplik anlam alanları belirlenmiştir. Ayrıca dil bilgisi öğretiminde biçimbirimler yerine işlevlere odaklanılarak biçimbirimlerin dilde işaretledikleri ifade biçimlerine odaklanılması gerektiği vurgulanmıştır.

Özet (Çeviri)

Grammar, which can be defined as the whole system and structure of a language, is used for comprehension and conveying the meaning in Turkish language instruction in accordance with the constructivist approach. A language category that is effective in comprehension and conveying the meaning is modality, which is a semantic phenomenon. In this sense, modality as a category that enables one to express factual and non-factual situations is a subject that should be emphasised in grammar instruction. Describing modality that is a category related to grammatical tense and aspect, determining the course contents to teach it and including it in textbooks is of great importance. Therefore, the modal areas of mood, tense and aspect affixes in Turkish verb inflection should be identified through a synchronous analysis. This study aimed at determining the modal meanings that morphemes mark other than tense, aspect and mood by means of a detailed analysis of affixes in Turkish verb inflection. Palmer's (2001) typology of modality was adopted in determining the meaning areas of modality that morphemes mark. The document analysis method was used in this qualitative study, and the survey design was employed. The corpus examined in accordance with the synchronous approach consisted of texts selected through purposive sampling among those written in Turkish as of 2000. The“Text Types in Terms of Structures and Functions”proposed by Dilidüzgün (2010) was used in the selection of the texts. Among these text types, the ones to be examined were determined based on expert opinion. The text types were limited in terms of the number of texts since a sub-corpus was compiled for each text type. The data gathered from the texts were analysed and interpreted by means of the content analysis method. In the process of analysis and interpretation, the modal areas marked by the mood, tense and aspect affixes used in verb inflection were determined with a semantic-pragmatic approach. As a result, the modal areas marked by morphemes in Turkish verb inflection were identified according to Palmer's (2001) typology. Furthermore, it was pointed out that the forms of expression marked by morphemes should be focused in grammar instruction by highlighting the functions in addition to structures.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    198469

    Geleneksel yerleşimlerin korunması açısından kültürel peyzaj değerlendirmesi: Mudanya örneği

    An assessment of cultural landspace for the conservation of traditional settlements: A case study of Mudanya

    ZERRİN ÖZSÜLE

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Peyzaj Mimarlığıİstanbul Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADNAN UZUN

  2. Tez No

    87163

    An Exploration of Turkish identity and a comparision with the image of Turkey

    Türk kimliğinin belirlenmesi ve Türk imajı ile karşılaştırılması

    İPEK BOZDAĞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1996

    İşletmeİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    İşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SUBİDEY TOGAN

  3. Tez No

    458671

    Kültürlerarası iletişim: Makedonya'da yaşayan Türkler ve Makedonlar arasındaki iletişim

    Intercultural communication: The communication between Turks and Macedonians living in Macedonia

    ELENA TIMCHEVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    SosyolojiAnadolu Üniversitesi

    Basın ve Yayın Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER ÖZER

  4. Tez No

    122245

    Syntactic and semantic analysis of modal adverbs in Turkish

    Türkçe kiplik belirteçlerinin anlambilimsel ve sözdizimsel açıdan incelenmesi

    YAŞAM UMUT BILDIRCIN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2002

    Türk Dili ve EdebiyatıMersin Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. YEŞİM AKSAN

  5. Tez No

    92803

    Gençlik edebiyatı ve eğitim değerleri açısından Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun dünkü Türkiye dizisindeki tarihi romanlarının incelenmesi

    An Examination of the historical novels of Mustafa Necati Sepetçioğlu in 'dünkü Türkiye dizisi' in terms of literature of youth and educational

    NESRİN ZENGİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SADIK TURAL

Geri Dön