Wilhelm Radloff'un 'Opit Slovarya Tyurkskih Nareçiy' adlı sözlüğündeki Altay lehçesine ait kelimelerin incelenmesi (Ses bilgisi-karşılaştırmalı sözlük)
A research of the words that belong to altai dialect in Wilhelm Radloff's dictionary named 'Opit Slovarya Tyurkskih Nareçiy' (Phonology-comparative dictionary)
- Tez No: 534624
- Danışmanlar: PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Radloff, sözlük, Altay Lehçesi ağızları, Altay, Teleüt, Tölös, Lebed, Kumandı, Tuba, ses bilgisi, karşılaştırmalı sözlük, Radloff, dictionary, Altai dialects, Teleut, Tölös, Lebed (Chalkan), Kumandy, Tuba, phonetic, comparative dictionary
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1619
Özet
Radloff, Opıt Slovarya Tyurkskih Nareçiy (OSTN) adlı sözlüğünü 1893-1911 yılları arasında altışar yıl arayla dört cilt olarak yayımlamıştır. Bu sözlükte tarihî ve çağdaş pek çok Türk lehçesine ait yaklaşık 68 bin madde başı bulunmaktadır. Eserdeki tarihî lehçelere ait söz varlığı büyük oranda daha önce yayımlanan çalışmalardan alınmıştır. Çağdaş lehçelere ait kelimeler ise genellikle o dönemki konuşma dillerinden derlenmiştir. Özellikle o güne kadar pek bilinmeyen Türk lehçelerinin söz varlığının ilk defa bu eserde derlenmiş olması, eseri çok değerli kılmaktadır. OSTN'deki Altay lehçesine ait kelimelerin tamamına yakını bizzat Radloff tarafından derlenmiştir. Aynı zamanda söz konusu kelimeler sözlüğün temelini oluşturmuştur. Bu çalışmada, OSTN'deki Altay lehçesine ait kelimeler taranmış ve Altay Kiji, Teleüt, Tölös (Teless), Lebed (Çalkandı), Kumandı ve Tubalara ait toplam 11286 madde başı tespit edilmiştir. Bu 11286 madde başı ve örnek cümleler Türkiye Türkçesine çevrilmiştir. Altay lehçesine ait kelimeler, Eski Türkçe ve Çağdaş Altay lehçesiyle karşılaştırılarak karşılaştırmalı sözlük hazırlanmıştır. Daha sonra OSTN'deki kelimelerle Eski Türkçe ve Çağdaş Altay lehçesi ağızları arasındaki ses değişiklikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda OSTN'deki Altay lehçesine ait kelimeler, eş zamanlı fonetik incelemeye tabi tutulup o dönemki Altay ağızları arasındaki farkların belirlenmesi hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Radloff published his dictionary named Opıt Slovarya Tyurkskih Nareçiy (OSTN) as four volumes at six years interval between 1893 and 1911. In this dictionary, there are approximately 68 thousand headwords belonging to many Turkic dialects historical and contemporary While The vocabulary belonging to historical dialects in the book was mostly taken from previously published studies.. The words of contemporary dialects are generally compiled from the spoken languages of that period. Especially the fact that the vocabulary of Turkic dialects, which was not known until today, was compiled in this work for the first time makes very valuable in the work. Almost all the words of the Altai dialect in OSTN were compiled personality by Radloff. At the same time, these words form the basis of the dictionary. In this study, the words of Altai dialect in OSTN were scanned and a total of 11286 headwords belonging to Altai people, Teleut, Tölös (Teless), Lebed (Chalkan), Kumandy and Tuba were identified. This 11286 headwords and their example sentences have been translated into Turkish. The words of the Altai dialect were compared with the Old Turkic and contemporary Altai dialects and a comparative dictionary was prepared. After that, the sound changes between the Old Turkic- the words in OSTN and Contemporary Altai dialects-the words in OSTN were tried to be determined. At the same time, the words belonging to the Altai dialect in OSTN subjected to a synchronic phonetic examination is aimed to determine the differences between the Altai dialects of that period.
Benzer Tezler
- W. Radloff'un ?Opıt Slovarya Tyurkskih Nareçiy? adlı eseri ve eserde geçen Çağatay Türkçesine ait kelimelerin incelenmesi
Wilhelm Radloff?s dictionary named 'Opit Slovarya Tyurkskih Nareçiy? and the research of the words belong to Chagatay Turkish in this dictionary
FATİH ERBAY
Doktora
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA TOKER
- W. Radloff'un 'Opit Slovarya Tyurkskih Nareçiy' adlı eserinde geçen Şor Türkçesine ait kelimeler ve bu kelimelerin çağdaş Şor Türkçesi ile mukayesesi
In Wilhemm Radloff's work named 'Opit Slovarya Tyurkskih Nareçiy' there is presence of yester or former Shorian Turkish words and the comprasion of these words with contemporary Shorian Turkish
MEHMET KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- Radloff sözlüğünün e maddesinin eski Türkçe açısından incelenmesi
Study of the entry-e of Radloff?s dictionary
ÖZLEM YİĞİTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Radloff sözlüğünün D-maddesinin eski Türkçe açısından incelenmesi
The study of the D-entries of Radloff dictionary from the point of old Turkic
SERAP GÜRCÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ZÜHAL KARGI ÖLMEZ
- Wilhelm Radloff' un Sibirya' dan adlı eserinin açıklamalı kavram dizini
The concept index with explanation of Wilhelm Radlof's work called from Sibirien
EROL KUYMA
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AKTAN MÜGE YILMAZ