Türkiye Türkçesi ağızlarında kalıplaşmış dil birimleri
The formulaic language units in Turkey Turkish dialects
- Tez No: 537404
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AKAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Formulaic Language Units, Proverbs, Idioms, Relational Expressions
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Bir dilin söz varlığı, çeşitli unsurlardan oluşur. Bu unsurların bir kısmı, sözlüklerde madde başı olarak bulunabilen kelimelerdir. İnsan bu kelimelerle evrendeki her türlü varlığı ve düşünceyi soyutlayarak içselleştirir. Bunların yanı sıra söz varlığındaki bir başka grup da, kalıplaşmış dil birimleri olarak adlandırılan atasözleri, deyimler, ikilemeler, dua ve beddualar ve ilişki sözlerini içeren unsurlardır. Kalıplaşmış dil birimlerinin, Türkiye Türkçesi ağızlarında yazı diline göre çok daha çeşitli olduğu ve daha sık tercih edildiği görülmektedir. Bunda, söz konusu birimlerle kültürün ortak değerlerinin, insanların hayat felsefesi ve tecrübelerinin güçlü bir dille aktarılması etkilidir. Böylece, uzun uzun anlatılması gereken bir olay ya da durum, bir kelime grubu ya da cümleyle kısa ve etkili bir şekilde anlatılabilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye Türkçesi ağızlarında yer alan atasözleri, deyimler, dua ve beddualar, ilişki sözleri ile ikilemeler sözcükbilim yöntemiyle incelenmiş, oluşum şartları, biçim ve anlam açısından gelişimleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Böylece ağızlardaki ifade ve kavram alanı zenginliği ile kullanılan dilin anlatım olanakları da belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The vocabulary of a language is composed of miscellaneous components. Some of them are the words that can be found as lexical entry in dictionaries. These words allow people to internalize all kinds of entities and ideas in the universe by means of abstractionism. At the same time, they are the basic elements that constitute the vocabulary of a language. In addition to these, another group in the vocabulary are the proverbs, idioms, reduplications, prays and curses and items including relational expressions, which are called formulaic language units. Formulaic language units are seen as much more diverse and more often preferred in Turkey Turkish dialects in proportion to written language. In this, conveying the common values of culture and the people's life philosophy and experiences by means of these units with a powerful language is effective. Thus, an event or situation that has to be told for a long time can be explained briefly and effectively with a phrase or sentence. In this study, proverbs, idioms, reduplicaitons, prays and curses and relation statements located in Turkey Turkish dialects were analyzed by the method of lexicalogy and their formation conditions, stylistic and semantic developments were tried to be revealed. Thus, the richness of expression and concept area in the dialects and the expression possibilities of the language were determined.
Benzer Tezler
- Tavşanlı Karakeçili ve Kızılkeçili yörüklerinin söz varlığı
Vocabulary of Karakeçili and Kızılkeçili nomads (yuruks) of Tavşanlı
AYŞENUR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE NUR SIR DÜNDAR
- Kütahya merkez ağzı söz varlığı
Vocabulary of Kutahya central dialect
SENEM VAROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE NUR SIR DÜNDAR
- Sofçular köyü söz varlığı (araç/Kastamonu)
Vocabulary of sofçular village (araç/Kastamonu)
HACER KARGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KARATAŞ
- Türkiye Türkçesi ağızlarında ikincil uzun ünlüler
Secondary long vowels in Turkey Turkish dialects
EZGİ ARAL
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURAN