Doğal ve yapay lüminesans materyallerin termal asistan optik uyarımlı lüminesans (Ta-Osl) sinyallerinin retrospektif dozimetri alanında kullanılabilirliğinin araştırılması: yaş tayini ve sağlık fiziği uygulamaları
Retrospective dosimetry study of thermally assisted optically stimulated luminescence (Ta-Osl) signals from natural and artificial luminescence materials: Possible applications on dating and health physics
- Tez No: 538772
- Danışmanlar: PROF. DR. NİYAZİ MERİÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Nükleer Mühendislik, Radyoloji ve Nükleer Tıp, Physics and Physics Engineering, Nuclear Engineering, Radiology and Nuclear Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Nükleer Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medikal Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Optik veya termal uyarımlı lüminesans yöntemleri, retrospektif dozimetri araştırmalarında iyonize radyasyona maruz kalmış inorganik malzemeler tarafından soğrulan dozu hesaplamak ve yaş tayini yapmak için oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalar, ısı ve ışık uyarma tekniklerinin bir arada kullanıldığı termal asistan optik uyarımlı lüminesans (TA-OSL) yöntemi ile ölçülebilen soğrulan doz limitlerinin arttırılabileceği yönündedir, çünkü bu yöntem ile termolüminesans (TL) ve/veya optik uyarımlı lüminesans (OSL) yöntemi ile uyarılamayan çok derin tuzaklar (ÇDT) da tuzaklanmış elektronlar uyarılabilmektedir. Bu durum da, birkaç yüz bin yıla kadar olan lüminesans tarihlendirme yaş sınırlarının milyon yıla kadar çıkarılmasını sağlayarak, milyon yıllık örneklerin yaş tayininin yapılmasına imkan sunmaktadır. Ayrıca radyasyona maruz kalma sonucu inorganik malzemelerin kristal yapılarında biriken, maksimum 100-200 Gray (Gy)'e kadar ölçülebilen dozların 1000-2000 Gy mertebelerine kadar olan miktarlarını ölçerek, lüminesans yöntemiyle ölçülebilen doz limitlerinin arttırılmasına imkan sağlamaktadır. Bu sayede, medikal alanda kaza dozimetrelerinin değerlendirilmesinde, nükleer reaktörlerin çevre dozu ölçümlerinde, Linac, Gama Knife vb. cihazlardan doz tayinlerinin yapılmasında bu yöntem, büyük bir öneme sahiptir. Bu tez çalışması kapsamında, TA-OSL yöntemi ile doğal (kuvars, feldspat ve apatit) ve yapay (Al2O3:C, MgO ve BeO) kristallerden elde edilen doz limitlerinin arttırılması ve birkaç yüz bin yıllık örneklerin tarihlendirilmesi amaçlanmıştır. MgO'in TA-OSL sinyalleri, literatürde ilk defa bu tez çalışmasında incelenmiştir ve BeO dozimetresinin TA-OSL sinyallerinin radyoterapi uygulamalarında kullanılabilirliği araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlarla TA-OSL yöntemi sayesinde ölçülebilen doz limitlerinin artırılabileceği gösterilmiştir. Lüminesans tarihlendirmede yaş limitlerinin arttırılabileceği ve yüksek doz hesaplarının yapıldığı sağlık fiziği, nükleer reaktör fiziği vb. alanlarda, bahsedilen malzemelerin kullanılabilirliği ve TA-OSL tekniğinin uygulanabilirliği ve dozimetri sahasında kullanılabilirliği gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
Optically and termally stimulated luminescence methods are widely used to measure the absorbed dose by inorganic materials exposed to ionizing radiation and to make age assesment in retrospective dosimetry studies. Recent researches suggest that the measurable absorbed dose limits can be increased with the thermally assisted optically stimulated luminescence (TA-OSL) method, which is a combination of thermal and optical stimulation techniques, because using this method, the electrons in very deep traps (VDT) which can not be stimulated by thermoluminescence (TL) and / or optically stimulated luminescence (OSL) methods can be stimulated. In this case, it increases the age limits in the luminescence dating from a few hundred thousand years up to million years and this is quite significant for geological and archaeological studies in order to allow the age determination of million years of samples. In addition, it is possible to increase the measurable dose limits which are absorbed in the crystal structure of inorganic materials exposed to ionizing radiation from 100-200 Gray (Gy) up to 1000-2000 Gy. In terms of the assessment of accident dosimeters in the medical physics field, the measurement of the nuclear reactor's enviromental dose, Linac, Gama Knife etc. equipments, this method is quite significant. In this thesis, it is aimed to increase the dose limits obtained from natural (quartz, feldspate and apatite) and artificial (Al2O3:C, MgO and BeO) crystals using the TA-OSL method and to date a few hundred thousand years of samples. In addition, TA-OSL signals of MgO have been investigated for the first time in the literature and usability of TA-OSL signal of BeO dosimeter for radiotherapy applications was researched. The obtained results show that the measurable dose limits can be increased using the TA-OSL method. It is shown that age limits can be increased in the luminescence dating and the aforementioned materials can be used for high dose measurements in the health physics, nuclear reactor physics, etc. In addition, applicability of the TA-OSL method and its usability in dosimetry field have been shown.
Benzer Tezler
- AL2O3 lüminesans dozimetrelerin tanısal radyoloji enerji aralığında dozimetrik özelliklerinin incelenmesi ve kullanılabilirliğinin araştırılması
Investigation of dosimetric properties and performance test of AL2O3 luminescence dosimeters for diagnostic radiology energy range
JALIL PAZHUHISH
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Nükleer MühendislikAnkara ÜniversitesiMedikal Fizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EREN ŞAHİNER
- Farklı günlük kullanılan malzemelerin dozimetrik özelliklerinin luminesans tekniklerle incelenerek retrospektif dozimetri sahasında kullanılabilirliğinin araştırılması ve yapay bir radyasyon kazası senaryosunda etkin organ dozlarının tayini
Investigating dosimetry properties of various daily materials using with luminescence techniques on retrospective dosimetry research fields a5 well as estimation of effective organ doses in case of an artificial radiation accident scenario
SASAN GERANMAYEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Nükleer MühendislikAnkara ÜniversitesiMedikal Fizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİYAZİ MERİÇ
- Gamma dose rate effects in TL and OSL of various luminescence dosimetric materials
TL ve OSL ile çeşitli luminesans dozimetrik malzemelerde gama doz hızı etkilerinin belirlenmesi
MİRAY BAŞDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Fizik ve Fizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiMedikal Fizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAYE ÖZGÜR ÇAKAL
DR. GEORGIOS POLYMERIS
- Ametistin lüminesans ve optiksel özelliklerinin incelenmesi
Examining of optical and lüminescence properties of amethyst
DUYGU CANKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Fizik ve Fizik MühendisliğiCelal Bayar ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDOĞAN CAN
- The Application of flourescence and absorbtion spectroscopy to the study of penacillin acylase in a solution
Çözelti içerisindeki penisilinin asilazin floresans ve absorbsiyon spektroskopisi ile incelenmesi
ŞEBNEM ERÇELEN
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNDER PEKCAN