Bilecik-Osmaneli Günüören Köyü tarihi kırsal peyzaj koruma projesi
Historic rural landscape preservation project of Bilecik-Osmaneli Gunuoren Village
- Tez No: 541884
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Günüören köyü, Bilecik ili Osmaneli ilçesine bağlı kırsal bir yerleşimdir. Doğal peyzajı ve günümüze ulaşabilmiş çok sayıda geleneksel yapıları ile değerli bir kültür mirasıdır. Fakat ülkemizdeki çok sayıda örnekte olduğu gibi tarımda makinalaşmanın artışından sonra şehirler hızla gelişmeye başlamış ve kırsaldaki yaşam terk edilerek büyük şehirlere göç verilmiştir. Hızla nüfus kaybına uğrayan köylerden biri olan Günüören köyü de tarihi bir coğrafyada yer almaktadır. Arkeolojik kazılarda Tunç Çağı'na ait verilerin bulunduğu Bilecik bölgesinin tarih boyunca Frig, Lidya ve Pers, Roma, Bizans hakimiyetlerinde kaldığı bilinmektedir. Daha sonra Osmanlılar'ın hakimiyetine geçen Bilecik, Osmanlı Beyliği döneminde ipeklik dokumacılık başta olmak üzere, kadifecilik, madencilik gibi ticari faaliyetler konusunda oldukça önemli bir bölge haline gelmiştir. Osmaneli de ipekböcekçiliği ve dokuma konusunda önde gelen yerleşimlerden olup 1914 yılına kadar Lefke adıyla bilinmektedir. Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde de yer verdiği Lefke ipekböceği yetiştirilmek için özelleşmiş köy evleri ile günümüze kadar gelmiştir. Günüören köyü de eskiden Güniviran adıyla bilinmekte olup benzer özellikler gösteren konut dokusu ile oldukça eski bir yerleşim olduğu tahmin edilmektedir. Mübadele ve büyük şehirlere göçler sonucu oldukça ciddi bir nüfus kaybına uğrayan köy, kullanıcısını büyük ölçüde kaybetmiş olması nedeniyle, plansız yeni yapılaşmalara, niteliksiz müdahalelere maruz kalmamış, özgünlüğünü oldukça iyi korumuştur. Fakat yapılar zaman içerisinde yıpranmış ve yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Yapılan literatür araştırmalarında köy hakkında daha önce bir akademik araştırma olmadığı tespit edilmiş ve tez çalışmasının konusu olarak belirlenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde amaç, kapsam ve yöntemler anlatılmış ikinci bölümünde Bilecik ili ve Osmaneli ilçesinin coğrafi ve sosyo ekonomik yapısı ile tarihsel gelişimlerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde Günüören köyü genel özelliklerinden bahsedilmiş, bölgenin çalışma konusu olarak seçilme nedeni, çalışma alanı sınırları ve doku özellikleri anlatılmıştır. Köydeki doku sadece yapılardan ibaret değildir, bu yapıların birbirileri ile ilişkileri, ortak alanları, yollar, bahçeler, yapılar ve köyü çevreleyen doğal ortam ile bir bütündür. Bu bütünü korumaya yönelik olarak bir üst ölçekli 'kültürel peyzaj koruma alanı' belirlenmiştir. Alt ölçekte ise yerleşimin yoğunlaştığı alan 'kırsal sit alanı' olarak ele alınmıştır. Pitoresk bir yapıya sahip olan köy mümkün olduğunca belgelenerek, koruma çalışmaları için gerekli altlığın hazırlanması amaçlanmıştır. Alanda Leica C10 üç boyutlu lazer tarayıcı ile tarama yapılarak Leica Cyclone 9.0 programında köyün nokta bulutu oluşturulmuş ve yapılan çalışmalar süresince buluttan elde edilen verilerden yararlanılmıştır. Ayrıca alandaki tüm yapılar fotoğraflanarak belgelenmiş ve her birine envanter numaraları verilmiştir. Belgeleme ile başlanan alan çalışması süresince 1996 tarihli kadastral pafta güncellenerek 1/500 halihazır plan oluşturulmuş, 1/1000 analiz çalışmaları yapılmış, 4 adet yapıya girilerek 1/200 plan, kesit görünüş çizimlerini içeren rölöve ve restitüsyon çalışmaları hazırlanmıştır. Köyün en eski yapısı olduğu tahmin edilen yapının çatısının bir kısmının çökük, geri kalanının ağır hasarlı oluşu nedeniyle zemin kattaki bir hacim dışında içine girilememiş, cephe çizimleri yapılarak ve fotoğraflanarak belgelenmiştir. Altıncı bölümde geleneksel yapıların mimarisi daha ayrıntılı bir biçimde incelenerek ortaya konmuştur. Yedinci bölümde köyün korunmasında, ekonomik, toplumsal boyutlardaki sorunlar, mimari boyutta sit ve yapı ölçeğinde karşılaşılan sorunlar irdelenmiştir. Sekizinci bölümde ise ortaya konan sorunlara çözümler aranmış, yerleşim için koruma önerileri geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Günüören village is a rural settlement in Osmaneli district of Bilecik. It is an important cultural heritage, which has survival achitectural texture with natural landscape. However with the industurial evolution, cities started to become crowded rapidly and get bigger while the population of rural settlements decrease, like many other villages in our country and over the world. Despite the diminution of population, the region of Bilecik is ancient place with its rich history, includes Phrygian, Lydian, Persian, Roman and Byzantine civilizations and it was also an important sattlement in Ottoman period. Osmaneli was one of the developed districts of Bilecik and it was called Lefke until 1914. Its name changed to 'Osmaneli' from 'Lefke' in aim to honor the founder of the Ottoman empire 'Osman Gazi'. The region was famous with its silk and folk were growing silkworms in their traditional houses which were specialised for this purpose. Top floors of the houses were spacious and wide empty places with uncovered roof structure. In two months of year silkworms were grown and collected, turned into raw silk, which were used in weaving. But with increase of faux silk importated from China, this production is left in most of the sattlements. As a result of this proccess, barter between Turk and Greek populations and industial evolution population of villiges decreased seriously. Large population decline caused abandonment of traditional houses. Altough faster deteriorations seen most commonly in abandoned houses, population decline prevents houses from damages caused by humans. Therefore Günüören village is well saved area which has uniqe architecture, however open to deterioration caused by nature and time. Since its important specialities and never being studied before, Günüören village decided to be the subject of thesis. In the first part of thesis, aim of the study and methodology introduced. After then history, economic and social activities of the research area were described. Following parts study continues with update of 1/500 scaled settlement plan and 1/1000 scaled analysis. In fifth part, detailed research and consideration of architectural properties of area are explained due to the 1/200 scaled plan, section and elevation drawings of selected four buildings. In the sixth part of thesis, several conservation problems explained and followed by solution proposals and planned interventions aimed developing a sustainable system which provides economical strength and attractive potential to the village with conservation and reuse projects for the selected areas. In conclution importance of holistic approach in conservation is described and urgency of scientific underlined.
Benzer Tezler
- Osmaneli Günüören köyü geleneksel mimari dokusunun koruma bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of traditional architectural fabric of Osmaneli Günüören village regarding the context of preservation
YEŞİM TURĞUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEYLAN
- Bilecik-Osmaneli karayolu tünellerinin mühendislik jeolojisi ve jeoteknik açıdan değerlendirilmesi
Engineering geological and geotechnical assesments of Bilecik-Osmaneli highway tunnels
TOLGA ÇAN
Doktora
Türkçe
1999
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ ERTUNÇ
- Bilecik-Osmaneli (Lefke)'de Hagios Georgios Rum Kilisesi
The Hagios Georgios Greek Church in Bilecik-Osmanel (Lefke)
ÖZLEM ÇİÇEK ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. İSMET AĞARYILMAZ
- Bilecik-Osmaneli (Eski Lefke, Leuika) Keskinizade Muhtar Konağı ve çevresi incelemesi
Bilecik-Osmaneli (Old Lefke, Leuika) Keskinizade Muhtar Masion and surroundings' research
ALİYE EYLEM YARGICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. İSMET AĞARYILMAZ
- Bilecik-Osmaneli anıtsal yapılarının analitik açıdan değerlendirilmesi
An analitical evaluation of monumental bulidings in Bilecik-Osmaneli
DOĞAÇ ÜNAL