Karakoy re-vısıted: A threshold space
Karaköy'ün bir eşik mekanı olarak yeniden incelenmesi
- Tez No: 542616
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İPEK AKPINAR AKSUGÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Bu tez, kentsel ve mimari ölçekte günümüzdeki değişen yaklaşımlar üzerine bir yeniden ziyaret amacı taşımaktadır. Bu yeniden ziyaret yaşamakta olduğumuz, çeşitli verilerle zengin bir çalışma alanı olan İstanbul üzerinde gerçekleştirilecektir. İstanbul'daki modernleşme ve globalleşme akımının bir parçası olan dönüşüm bölgesi Karaköy bu çalışmanın örnek alanıdır. Karaköy'ün içinde bulunduğu ve gelecekte devam edecek olan dönüşüm eşik kavramı aracılığıyla incelenecektir. Eşikler fiziksel, sosyal, tarihsel geçişleri ve ara durumları ifade ettiğinden, bu liminal kavram Karaköy'ün kentsel dönüşüm hareketini ve yenilenen kentsel durumunu incelemek için bir araç olarak kullanılmaktadır. Kente ve mimarlığa yönelik değişen çağdaş yaklaşımlara atıfta bulunarak, bu bölgenin mevcut geçiş durumuna ve muhtemel geleceğine dair spekülasyonlar çalışmada ortaya çıkmaktadır. Eşik kavramının seçilmesindeki amaç günümüzde hiçbir sınırın ve tanımın net olmaması, değişimin ivmesi ve bu nedenle sürekli arada olma halinin gelişmiş olmasıdır. Mimari disiplinde fiziksel bir zemin geçiş malzemesi, kapı, pencere, veya mekan olarak kullanılan eşik sözcüğü, farklı disiplinlerde farklı ve dolaylı kullanımlara da açıktır. Bu nedenle eşik kelimesi kavramsal açıdan çok katmanlı, çok açılı yorumlamaya ve kullanıma açıktır. Çalışmanın ilk kısmı, eşik kavramını, olası disiplinler arası yaklaşımları, metaforları ve dolaylı eşik benzeri kavramları, ve özellikle mimari eşiklerin kullanım çeşitlerini belgelemektedir. Eşikler edebiyat, sosyoloji, antropoloji, felsefe gibi alanlarda hayattaki kritik değişim ve dönüşümleri işaret etmektedir. Tarihsel belgelemede eşiklerin dinsel ve mistik anlamlarla yüklendiği gözlemlenmektedir. Her bir geçiş ve dönüşüm Arnold Van Gennep'in teori haline getirdiği üzere bir ritüele dönüşmektedir. Ele alınan her farklı yaklaşımda ortak olarak, eşikler, bir aradalık, belirsizlik ve gri bir alanı ifade eder. Her kümenin bir parçası olmakla birlikte belirli bir kümeye ait olmayan eşikler, geçişte olma halini ifade eder. Bu geçiş farklı düşünürler tarafından farklı açılarla yorumlanmıştır. Mimari eşikler ise tarih boyunca biçimsel ve anlamsal gelişme göstermiş, yalnız bir kapalı mekan olmaktan öteye geçip sosyolojik anlamlar taşımaya başlamıştır. Bu teorik altyapı inceltilerek çalışmanın zeminini oluşturmaktadır. Bu inceltme bir yöntem haline dönüştürüldükten sonra takip eden üçüncü bölümde Karaköy'ün kısa tarihi ile burdaki dönüşümün haritalaması bu yaklaşım takip edilerek yapılmaktadır. Farklı imparatorluklara, mimari üsluplara, sosyal gruplara tanıklık etmiş ve etmekte olan Karaköy bölgesi, bir geçiş ve dönüşüm alanıdır. Bu kentsel alan sürekli olarak bir aradalık durumunda bulunur. Bu kentsel alandaki önemli tarihi dönemlerini listeleme, erken yüzyıllardan günümüze değişen yönetim, toplum, mimari, kültür, kullanım ve fiziksel durumunun farklılaşmasını belgeleyerek Karaköy'deki dönüşüm rolünü vurgulamaktadır. Tarihsel arkaplanın ardından, Karaköy'ün“ne o ne o”ya da“hem o hem bu”statüsünü ortaya çıkarmak için bölgenin yenilenen ve dönüşen mevcut durumu belgelenmiştir. Gelecekte bir durumda olacak bölge, bugünkü kentsel yaşamın bir bölümü ele alınarak kentsel aktörler, günlük yaşam, kentsel mobilya, gündelik nesneler, mimari stiller, malzemeler, grafitti ve tabelalar gibi araçlarla sosyal, tarihsel ve mekansal eşikler olarak analiz edilmiştir. Bu veriler Walter Benjamin'in Pasajlar, Stavros Stavrides'in Kentsel Heterotopya kitaplarından, Edward Soja'nın Triyalektik ve Arnold van Gennep'in Geçiş Ritüelleri teorisinden esinlenerek belirlenmiştir. Sadece bölgenin dönüşmüş, yeni yüzü değil, eski sakinleri, yeni gelenler ve ziyaretçiler arasındaki çoklu ilişkilerle eski ve yeni yüzü birarada incelenmiştir. Bu ikililik, üçlülük, çokluluk çalışmanın altyapısını oluşturmuştur. Mimari miras, mevcut sosyal ve ekonomik yapı, farklı kimlikler arasındaki karşılaşmalar da dahil olmak üzere Karaköy'ün bütün tarafları arasındaki ilişkisel durum birer eşik olarak belgelenmiştir. Bölgede farklılıklar arasında yaşanabilir olası reaksiyonlar ve melez kimlikler çalışma sırasında araştırılmıştır. Karaköy'ün bir dönem çürüyen yüzü yeniden canlandırılmakta ve bu çalışmanın ilham kaynağı olmaktadır. Karaköy hakkında yapılan örnek çalışmalardan farklı olarak, bu tez eski ve yeni, geleneksel ve modern Batı ve Doğu, iş ve eğlence, kamu ve özel hatta erkekler ve kadınlar arasındaki diyalektiği belgelemektedir. Bu diyalektiğin ve farklılıklar arasındaki ilişkilerin Karaköy'ü eşsiz bir dönüşüm yeri haline getiren şey olduğu ima edilmektedir. Birlikte var olan bu farklılıklar, kentsel, mimari ve sosyal incelemeler için dinamik ve zengin bir zemin yaratmaktadır. Bu ikilikler arasındaki ikili pozisyonlar ve aradalık Karaköy'deki eşiklerin karakterini oluşturmaktadır. Çalışmaya kentten başlayarak, mimariye giden ve gündelik yaşamın nesnelerinin ölçeğinde sona eren tez, arada olma yaklaşımıyla araştırmacı için bir eşik haline gelir. Böylece araştırmacıda eşikte olma haliyle araştırma süresince ve sonunda bir dönüşüm geçirir. Bu yaklaşımlar ışığında Karaköy'ün mekansal, sosyal ve tarihsel eşikleri, dördüncü bölümde seçilen çalışma alanındaki han ve pasaj örnekleriyle, Benjamin'in Pasajlar kitabının etkisiyle belgelenmiştir. Bu mimari ürünler, Karaköy bölgesinin ortak yapı tipi olup ve Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomik yaşamının önemli bir parçasının belgeleridir. Örnek tez çalışmalarında restorasyon veya mimarlık tarihi alanlarında incelenmiş olan, Karaköy ile karakterize bu Osmanlı yapıları dönüşümün etkilerini, aşamalarını ve sonuçlarını aktarmak için eşikler alanı olarak seçilmiştir. Yine Walter Benjamin'in Pasajlar çalışmasının esin kaynağıyla, bugün bu hanların ve pasajların tarihi bu çalışmayla yeniden canladırılmış olup, devam edebilecek bir çalışma haline gelmiştir. Bu yapılar tarihsel, sosyal, mekansal ve deneyimsel eşikler sınıflamasıyla belgelenmiştir. Yaşam sürelerinden bir kesit alınarak geçmiş ve gelecek arasında durarak çalışılan bu binalar küçük bir Karaköy olarak ortaya çıkmaktadır. Tarihi haritalar, arşiv fotoğrafları, mimari tarz, yapı malzemeleri, eski ve yeni sakinler, tabelalar, günlük yaşam objeleri, kapılar, pencereler, mobilyalar, kullanım varyasyonları, şantiye alanları inceleme araçları haline gelmektedir. Bu seçilmiş han ve pasajlardaki çeşitli eşik katmanlarını ortaya çıkarmak Karaköy'ün kentsel yaşamını, dönüşümün etkisini ve biçimini anlatarak bölge için bir dönüşüm haritası oluşturmaktadır. Daha önce dönüşüm geçirmiş, geçirmeye devam eden ve edecek olan bu örnekler eşikte olup, dönüşümleri farklı eşik elemanları ile ortaya konmuştur. Bu ortaya konma bu örneklerin dönüşümün hangi noktasında olduğuna işaret etmektedir. Önceki bölümlerde tanımlanmış olan Arnold van Gennep'in Geçiş Ritüelleri teorisindeki üç aşamalı dönüşüm (ayrılma, eşik/geçiş, birleşme) hanlar ve pasajların geçirmekte olduğu dönüşüm aşamasını sınıflamak için kullanılmıştır. Dördüncü bölümde yapılmış olan çok katmanlı incelemenin sonuç bulgusu olarak örnek hanlar ve pasajlar bu geçiş ritüellerine göre sınıflandırılmıştır. Bulundukları dönüşüm aşamaları haritalandığında Karaköy'ün dönüşüm haritası da ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada ele alınan örnekler gelecek çalışmalarda araştırmacı tarafından ya da başka araştırmacılar tarafından devam ettirilebilir. Ucu açık bir araştırma olarak, Karaköy'ün, hanların ve pasajların yaşam-değişim döngüsünden bir ara kesit alarak belgeleme yapmış olan bu tez, Walter Benjamin'in Pasajlar kitabında olduğu gibi bitmemiş kabul edilebilir. Farklı ve ileri zaman dilimlerinde aynı örnekler yeniden çalışılabilir, değişim gözlemlenebilir. Yakın zaman diliminde ise farklı örnekler çalışılarak Karaköy'deki dönüşümün eşikler olarak belgelenmesi devam edebilir.
Özet (Çeviri)
This thesis provides a documentation of the transformation of neighborhood Karakoy in Istanbul through the concept of threshold. Since thresholds imply physical, social and historical transitions and the in-between states during this transition, this liminal concept is utilized as a tool to study the regenerating urban condition of Karakoy. Referring to the changing contemporary approaches to urbanity and architecture, speculations on the current and possible future of this neighborhood are made through the study. Thresholds, refering to a physical in-between material or space in architecture, is open to adaptation in multi diciplines. The first part of the study documents the possible approaches , metaphors and utilization of the word and concept of threshold in different diciplines, architecture being the dominating one. In each approach by different scholars, thresholds provide a terrain of liminality, ambiguity and a greyness. Being part of each party but not belonging to any specific party, thresholds provide spatial, social and historical mapping of the transformation in Karakoy. Witnessing different empires, architectural styles, social groups, Karakoy is a place of transition. This neighborhood is constantly in a state of in-betweenness. Listing the main historical periods of the urban area starting from the early centuries, the change of governing, society, architecture, culture, usage and physical state , is revealed in order to emphasize the role of transformation in KarakOy. Following the historical background, the regeneration and the current state of the area is documented in order to reveal the“neither-nor”status of Karakoy. Taking a section of the urban life of the neighborhood which is going to be in a another state in the future, the study documents the spatial, social and historical thresholds through the urban actors, everyday life, urban furniture, everyday objects, architectural styles or materials, the grafitti and the signage with the inspiration of the work of Walter Benjamin about the passages of Paris. Not only the modern face of the neighborhood is anaylsed but all parties of the neighborhood including the old-dwellers, new-comers and the visitors, the architectural heritage, existing social and economical structure, identities and the encounters between these differences are documented as thresholds. The possible reaction and hybrid identities that are produced are searched during the study. The decaying face of Karakoy is revived and become an inspiration of the study. Differentiating from the precedent studied about Karaköy, this thesis documents the dialectic between old and new, traditional and modern, Western and Eastern, work and leisure, public and private, even men and women. It is implied that this dialectic and the relationships between differences are what make Karaköy a unique place of gentrification. These differences existing together create a dynamic and rich ground for urban, architectural and social productions. The binary positions and the in-between among these dualities are the implications of the thresholds in Karakoy. Beginning the study from urbanity, leading to architecture and ending in the scale of everyday life objects, the thesis becomes a threshold with its dialectic approach. In the light of these approaches, the spatial, social and historical thresholds of Karakoy is documented in the case studies of khans and passages in the selected study area. These architectural products, being the common building type of the neighborhood and an important part of the economic life of Ottoman Empire provide grounds to document the transformation of the neighborhood. Again, with the inspiration of“Arcades Project”by Walter Benjamin, the history of these khans and passages are revived in today. Documenting the past and present of the buildings, the possible future of these hans and passages are speculated through spatial, social and historical thresholds. Historical maps, journal from archieves, the architecture, architectural style, constructions materials, inhabitants, signage, daily life, everyday objects, doors, windows, furniture, usage, construction site become tools of documentation. Revealing the many layers of thresholds in these selected khans and passages, the urban life of Karakoy is speculated as well as their state of transformation in order to create a mapping of regeneration in Karakoy.
Benzer Tezler
- Teopolitik açıdan Nusayrilik ve Ortadoğu politikaları
In terms of theology of politics, Nusayria and Middle East policies
ALİ MERT KARAKÖY
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET YÖNEM
- İnsan sonrası perspektifle şantiye sahasının anlatısı
A post-humanist narrative of the construction site
MİNE ÖZTÜRK DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİZAM ONUR SÖNMEZ
- Sanat mekânlarının kentsel sınırlarla ilişkisi: Karaköy örneği
Art spaces' relation with urban boundary: the case of Karakoy
CANAN GANİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İPEK AKPINAR
- Kentsel mekanın değişiminin kentli hafızasına etkisinin incelenmesi: Kabataş – Karaköy kıyı hattı
Analysis of the effects of changes in urban spatial use on urban memory: Kabatas - Karaköy coast line
SEREN SAĞDIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİDE ÖNAL
- İstanbul Beyoğlu'nda 19.yüzyılda Banker Camondo yapıları ve Adahan'ın özellikleri, yeniden kullanım önerisi
Banker Camondo's buildings and Adahan's features, re-use proposal in 19 th, Beyoglu, Istanbul
GÜLÇİN DEMİRKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ CAN