İthalat fonksiyonu ve Türkiye uygulaması (1980-1993)
Import function and practise for Turkey (1980-1993)
- Tez No: 54307
- Danışmanlar: PROF.DR. ŞAHİN AKKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1996
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
121 ÖZET Herbir ülke, dünya topluluğunun birer parçası olarak yaşamaktadır. Bu toplulukta ülkeler kendi dışındaki ülkelerle birçok ilişkide bulunurlar. Bunlardan birisi de ekonomik ilişkilerdir. Bu ekonomik ilişkiler de dış ticaret içerisinde ele alınmaktadır. Dış ticaret, bir ülkenin diğer ülkelerle belli bir dönemde gerçekleştirdiği mal ve hizmet alışverişini göstermektedir. Başka bir ifadeyle dış ticaret, mal ve hizmet alışverişini yansıtan ithalat ve ihracat kalemlerinin toplamını göstermektedir. Bundan da anlaşılacağı üzere ithalat, dış ticaretin en önemli iki kaleminden birisidir. İthalat, dış ticaret ilişkileri çerçevesinde bir ülkedeki alıcıların başka ülkelerdeki satıcılardan, üretilmiş mal ve hizmetleri yürürlükteki mevzuata uygun şekilde satın almalarıdır. Türkiye'de 24 Ocak 1980 tarihinde Ekonomik İstikrar Tedbirleri" yürürlüğe konmuştur. Bu ekonomik istikrar tedbirleri ile yapısal bir dönüşüm hedeflenmiştir. Dönüşümün ana hedefi de kuşkusuz liberalleşmedir. Bu eğilimin en belirgin olduğu alan da dış ekonomik ilişkilerdir. Dış ekonomik ilişkilerin liberalleşmesi çerçevesinde de Türkiye'nin 1980-1993 dönemi ithalatı % 272 oranında artarak 7,909 milyar $'dan 29,428 milyar $'a, ihracatı da % 427 oranında artarak 2,910 milyar $'dan 15,344 milyar $'a yükselmiştir. Bununla birlikte dış ticaret hacmi de % 313,8 oranında artarak 10,819 milyar $'dan 44,772 milyar $'a yükselmiştir. Ekonomi içerisinde dış ticaret hacminin payı ise % 18,9'dan % 44,6'ya çıkmıştır. Ayrıca GSMH içinde ithalatın payı % 13,8'den % 29,2'ye yükselmiş ve dış ticaret hacmi içinde ithalatın payı ise yılda ortalama % 62 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye'nin 1980-1993 dönemi ithalat rejimlerinde köklü değişiklikler yapılarak ithalatın liberasyonu sağlanmıştır. Bununla birlikte 1996 yılında Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'ne gidilmesi sonucu ithalat tamamen serbest hale gelmiştir. Türkiye ithalatının yıllar itibarıyla gelişiminde küçük dalgalanmalara rağmen sürekli artış görülmektedir. Bu artış ise büyüme122 hızı, döviz kuru, ithalatın liberasyonu, ham petrol ithalatı ve ham petrol fiyatlarından kaynaklanmaktadır. İthalatın anamal gruplarına göre dağılımında bir istikrarsızlık vardır. Çünkü hammadde ithalatı azalırken, yatırım ve tüketim mallan ithalatı artmaktadır. İthalatın ana sektörlere göre dağılımında sanayi ve tarım ürünleri ithalatı artarken, madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri ithalatı azalmıştır. İthalatın sektörel bazda gelişiminde, kamu sektörünün toplam ithalat içerisindeki payı sürekli azalmıştır. Buna karşılık özel sektörün payı ise sürekli artmıştır. İthalatın ülke gruplarına göre dağılımında, OECD ülkeleri toplam ithalat içerisinde birinci sırada yer almaktadır. Bunu İslam ülkeleri, diğer Avrupa ülkeleri ve diğer ülkeler takip etmektedir. İthalat fonksiyonel olarak da ifade edilir. İthalat fonksiyonu ise genel olarak ithalat ile milli gelir arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Türkiye'de ithalatı etkileyen faktörlerle ithalat arasında çeşitli ithalat fonksiyonları kurulmuştur. Bu ithalat fonksiyonları üzerinde de çeşitli ekonometrik uygulamalar yaparak Türkiye'de ithalatı hangi faktörlerin etkilediği ortaya konmuştur. Türkiye ithalatını etkileyen faktörlerden büyüme hızı (GSMH), reel dolar kuru, reel mark kuru ve ham petrol ithalatı ile ithalat arasında kumlan ithalat fonksiyonları Türkiye de ithalatı GSMH, reel mark kuru ve ham petrol ithalatının artırdığı, reel dolar kurunun ise azalttığını göstermiştir. Gerçekten de ithalat ile GSMH arasındaki ilişkiyi gösteren modeller de 1980-1993 dönemi Türkiye marjinal ithalat eğilimi cari fiyatlarla dolar cinsinden 0,354, sabit fiyatlarla TL cinsinden 6123 bulunmuştur. Buna göre marjinal ithalat eğilimi, GSMH'daki 1$'lık artışın ithalatı 0,354 $ artırdığını; buna mukabil GSMH'da reel olarak 1 TL'lik artışın ithalatı 6 TL artırdığını görüyoruz. Ayrıca ilgili tam logaritmik model de ithalatın GSMH esnekliği dolar cinsinden 0,63 olarak hesaplanmıştır. Buna göre GSMH'daki %1 artış ithalatı %0,63 artırmaktadır. İthalat ile reel dolar kuru arasındaki ilişkiyi gösteren modeler de marjinal ithalat eğilimi cari fiyatlarla -17,99 bulunmuştur. Buna göre marjinal ithalat eğilimi, reel dolar kurundaki 1 birimlik artışın ithalatı 17,99 birim azalttığını görüyoruz. Ayrıca ilgili tam logaritmik model de ithalatın reel dolar kuru esnekliği -1,69 bulunmuştur. Buna göre reel dolar kurundaki %1 artış ithalatı %1,69 azaltmaktadır. Ancak reel dolar kuru ile ithalat arasındaki ilişki ters olsa bile reel dolar kuru ithalatın maliyetini etkileyerek genel fiyat seviyesinin artışına önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır. İthalat ile reel mark kuru arasındaki ilişkiyi gösteren modeler de marjinal ithalat eğilimi cari fiyatlarla 11,65 bulunmuştur. Buna göre marjinal ithalat eğilimi, reel mark kurundaki 1 birimlik artışın ithalatı 11,65 birim artırdığını görüyoruz. Ayrıca ilgili tam logaritmik model de ithalatın reel mark kuru esnekliği 0,926 bulunmuştur. Buna göre reel mark kurundaki %1 artış ithalatı %0,926 artırmaktadır. İthalat ile ham petrol ithalatı arasındaki ilişkiyi gösteren modeler de marjinal ithalat eğilimi cari fiyatlarla 1,54 bulunmuştur. Buna göre marjinal ithalat eğilimi, ham petrol ithalatındaki 1 birimlik artışın ithalatı 1,54 birim artırdığını görüyoruz. Ayrıca ilgili tam logaritmik model de ithalatın ham petrol ithalatı esnekliği 1,84 bulunmuştur. Buna göre ham petrol ithalatındaki %1 artış ithalatı %1,84 artırmaktadır.
Özet (Çeviri)
124 SUMMARY Every country is living as a part of world comminity. In this comminity they have a lot of contacting each other. One of this one is economic contact. This one takes in foreign trades. Foreign trades showes, one country's buying and selling to goods and utility from another country in a period. In other says, which shedule showes goods and utility export and import. This one showes us, import is an important part of foreign trades import is a buying goods and utility from another country's consumer in validity rules. In Turkey,“Economic Stabilization Precautions”has to put into effect on 24 January 1980. They aimed structural changing with this stabilization steps. Main subject is Liberalization on this changing. On Liberalization of foreign trades, Turkey's import is increasing % 227 and becoming from 7.909 billion $ to 29.428 billion $, export is increasing % 427 and becoming from 10,819 billion $ to 44,772 billion $. Foreign trades ratio is increasing from % 18.9 to % 29.2 in economy. In Gross profit, import ratio has increased from % 13.8 to % 29.2 and in foreign trades capacity, it has increased % 62 in a year. Turkey's import policy has been important changed in 1980-1993 and made liberalization of import. In this way it has been free with customs assocation. In Turkey's import, it is tranding for years but is always increading. This increading is effecting from speed of growth, foreign currency, liberalization of import and import of oil. There is an instability in Turkey's import goods. Because raw materials import is decreasaing but joint and consuming materials import is increasing. In Turkey's import's sectoral dispersion, inspite of increasing to industrial and agricultural prodacts but import of mine and stone125 products are decreasing in growth of Turkey's import, public sector's import is decreasing but free sector's import is increasing on sectoral statue year by year. Dispersion of Turkey's import about country group, OECD countries are on the first step in total import. Islamic countries are following to this countries. We can describe to import as a functional to import function shows that dialog between national income and import. There are a lot of function which one is effect to import and import. Making economic applications on this functions and decide which effects are effective on import. In Turkey, national gross profit, real mark court and oil import is increasing to import but reel dollar court is decreasing to import.
Benzer Tezler
- Serbest bölgelerin dış ticaret üzerindeki etkileri:Türkiye uygulaması
The effects of free trade zone on foreign trade: The case of Turkey
HANDAN GAMZE UZANDAÇ
- Türkiye imalat sanayi ihracat arz fonksiyonu: Panel veri analizi
Export supply function of Turkish manufacturing industry: A panel data analysis
BÜŞRA AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonomiMehmet Akif Ersoy Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KÜBRA ÖNDER
- The Symmetric and asymmetric dynamics of energy demand in Turkey
Türkiye'de enerji talebinin simetrik ve asimetrik dinamikleri
IQRA AKRAM
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
EkonometriSakarya Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜNSAL OZAN KAHRAMAN
- Protecting cost of claims from exchange rate shocks in insurance sector
Sigorta sektöründe kasko hasar maliyetinin döviz kur şoklarından korunması
İSMAİL TELCİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Sigortacılıkİstanbul Bilgi ÜniversitesiFinans Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GENCO FAS
- Pazarlamada standardizasyonun yeri yaş meyve ve sebze ihracatında standardizasyonun önemi üzerinde bir inceleme
Başlık çevirisi yok
RECAİ ÇINAR