Beş faktör kişilik özelliklerinin genel psikolojik belirtisellik ile ilişkisinde öz-duyarlık ve algılanan sosyal desteğin rolü
The role of self-compassion and perceived social support in relating five-factor personality traits to general psychological symptomatology
- Tez No: 546438
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN DAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Bu çalışmada beş faktör kişilik özelliklerinin psikolojik belirtisellikle ilişkisinde öz-duyarlık ve algılanan sosyal desteğin aracı rolünü incelemek amaçlanmıştır. Araştırma Hacettepe Üniversitesi'nin farklı bölümlerinde öğrenim görmekte olan 425 (300 kadın, 125 erkek) öğrencinin (Ort. Yaş= 21.19, S = 2.01) katılımıyla yürütülmüştür. Çalışma kapsamında katılımcılara“Demografik Bilgi Formu”,“Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT)”,“Kısa Semptom Envanteri (KSE)”,“Öz-Duyarlık Ölçeği (ÖDÖ)”ve“Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ)”uygulanmıştır. Katılımcılardan elde edilen verilere psikolojik belirti düzeyini demografik değişkenler açısından incelemek amacıyla MANOVA, değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla korelasyon ve değişkenlerin aracı etkisini incelemek amacıyla aracı değişken analizleri uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda çalışmada incelenen değişkenler ve değişkenlerin alt boyutları arasında farklı anlamlılık düzeylerinde ilişkiler gözlenmiştir. Öz-duyarlık ve algılanan sosyal desteğin aracı rolünü incelemek amacıyla yapılan aracı değişken analizleri sonucunda nevrotiklik, dışadönüklük, yumuşak başlılık ve sorumluluğun psikolojik belirtisellikle ilişkisinde öz-duyarlığın ve algılanan sosyal desteğin aracı etkiye sahip olduğu görülmüştür. Sosyoekonomik düzey (SED) ve cinsiyetin psikolojik belirtisellikle ilişkisi incelendiğinde psikolojik belirtiselliğin cinsiyet açısından anlamlı düzeyde farklılaştığı, SED açısından anlamlı bir farklılık bulunmadığı ve değişkenlerin psikolojik belirtisellik üzerinde anlamlı bir ortak etkiye sahip olmadığı görülmüştür. Çalışmada elde edilen bulgular ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmış ve değişkenlerin birbiriyle ilişkisine dair bulguların alanyazındaki diğer çalışma bulgularıyla büyük ölçüde tutarlı olduğu görülmüştür. Beş faktör kişilik özelliklerinin psikolojik belirtisellik ile ilişkisinde öz-duyarlık ve algılanan sosyal desteğin aracı etkiye sahip olmasının kişilik ve psikopatoloji arasındaki ilişkiyi anlamada önemli olduğu görülmüştür. Öz-duyarlığın alt boyutlarının aracı etkisine dair farklılıkların öz-duyarlığın olumlu bileşenlerinin psikolojik bozukluklara karşı koruyucu, olumsuz bileşenlerinin ise bozuklukların ortaya çıkmasına hazırlayıcı etkisinden kaynaklanmış olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to investigate the mediating role of self-compassion and perceived social support (PSS) in the relationship between the five-factor personality traits and psychological symptomatology. The study was carried out with the participation of 425 (300 female, 125 male) students (Mean Age = 21.19, S = 2.01) who were studying in different departments of Hacettepe University. Data was collected through Individual Information Form, Adjective Based Personality Scale, Brief Symptom Inventory, Self-Compassion Scale and The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. The data obtained from participants is analysed by using MANOVA, corelation and mediator variable analysis. The relationship between the variables and the sub-dimensions of variables is found statistically significant. The mediator variable analysis which is conducted to explore the mediator role of self-compassion and PSS, self-compassion and PSS have mediator effect on the relationship between neuroticism, extraversion, agreeableness, conscientiousness and psychological symptomatology. When the relationship between socioeconomic status (SES), gender and psychological symptomatology is analyzed, the results show that psychological sypmtomatolgy is significantly differed in terms of gender; no significant difference in terms of SES and the variables don't have a interaction effect on psychological symptomatology. The findings of this study were discussed under the light of related literature and it was found out that the findings regarding the interrelationships between the variables were mostly consistent with the findings of other studies in the literature. It was revealed that the mediating role of self-compassion and PSS on the relationship between personality and psychological symptoms is important to understand the relationship between personality and psychopathology. It is believed that the differences in the mediating effects of sub-dimensions of self-compassion were resulted from protective effects of positive components of self compassion against psychological disorders, and triggering effects of negative components of self compassion on psychological disorders.
Benzer Tezler
- COVİD-19 salgın sürecinde evli bireylerin eş tükenmişliğinin yordayıcılarının ve evlilik uyumu algılarının incelenmesi
The investigation of predictors of couple burnout and perception of marital adjustment among married individuals in the COVID-19 epidemic process
DEMET GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. AYKUT CEYHAN
- Evlilik memnuniyetini yordayan ilişkisel ve kişisel değişkenler
Relational and personal variables that predicted marital satisfaction
SEZEN GÜLEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikolojiCumhuriyet ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RAZİYE BİLGE UZUN ÖZER
- Beş faktör kişilik özelliklerinin akıl hocalığı (Mentorluk) eğilimi üzerine etkisi (Psikolojik danışman ve rehber öğretmenler üzerinde bir araştırma)
Influence of five-factor personality traits over the trend of mentorship (a study on psychological counsellors and consultant teachers)
AYDIN AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İşletmeDumlupınar Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NEZİRE DERYA ERGUN ÖZLER
- Okul müdürlerinin kişilik özellikleri ile öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki
The relationship between the personality characteristics of school principals and the psychological well-being of teachers
MEHMET YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA HOŞGÖRÜR
- Beş faktör kişilik özelliklerinin belirsizliğe tahammülsüzlüğü yordamasında psikolojik sağlamlığın aracı rolü
The mediator role of resilience in the prediction of intolerance of uncertainty by the five-factor traits
BERNA ARGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ERDEM