Özel gereksinimli ve sağlıklı kardeşe sahip bireylerde ebeveynleşme olgusu ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi
Examination of the parentification related variables of individuals with disabled and healthy siblings
- Tez No: 551787
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MÜJGAN İNÖZÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Ebeveynleşme olgusu, aile sistemini oluşturan alt sistemler arasındaki sınır eksikliği sonucu, çocukların ebeveynlere ait rol ve sorumlulukları kendi yaş ve gelişim dönemlerine uygun olmayacak şekilde üstlenmesi olarak tanımlanmaktadır. Aile içi stresörlerden alkololik bir ebeveyne sahip olmak, ailenin sosyoekonomik durumunun düşük olması, göç yaşantısı ve aileden birinin özel gereksinime sahip olmasının ebeveynleşme olgusunu arttıracağı ileri sürülmektedir. Ebeveynleşme olgusunun kişiler arası ilişkileri ve kişilik özelliklerini etkilediği, bazı psikopatolojik sorunlarla da ilişkisellik gösterdiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacını, ebeveynleşme ile psikolojik belirtiler ve obsesif-kompulsif belirtiler arasındaki ilişkiyi; bu ilişkide, öfke ve sorumluluğun aracı, özel gereksinimli ya da sağlıklı kardeşe sahip olmanın ve sosyal desteğin düzenleyici (moderatör) rolünün incelenmesi oluşturmuştur. Araştırmanın bir diğer amacını ise sosyo-demografik değişkenler olan cinsiyet, doğum sırası ve ailenin sosyo ekonomik durumu için ebeveynleşme olgusunun farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesi oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini 18 yaş ve üstü özel gereksinimli kardeşi olan 104 (% 41.1) ve sağlıklı kardeşi olan 149 (% 58.9) katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Ebeveynleşme Envanteri, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Obsesif İnanışlar Ölçeği, Sürekli Öfke- Öfke Tarz Ölçeği, Hasta Sağlık Ölçeği- Somatik, Kaygı, Depresyon Belirtiler ve Obsesif- Kompulsif Envanteri- Revize uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda özel gereksinimli kardeşi olanların olmayanlara göre kardeşe yönelik ebeveynleşmelerinin daha yüksek olduğunu ve ebeveynleşmeyi daha az yararlı algıladığını bulunmuştur. Araştırmanın bir diğer sonucu, ebeveynleşmenin algılanan yarar/uyum değişkeni azaldıkça ve öfke aracı değişkeni artıkça psikolojik belirtilerin artığını göstermektedir. Son olarak aracı ve düzenleyici değişkenlerin rolü incelendiğinde özel gereksinime sahip kardeşi olmayan grupta, sosyal desteğin çok düşük olmasının kardeşe yönelik ebeveynleşme ile öfke / sorumluluk arasındaki ilişkiyi düzenlediği ve bu ortak etkileşim sonucunda öfkenin / sorumluluğun kardeşe yönelik ebeveynleşme ile OKB ya da psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiye aracılık etkisi olduğu bulunmuştur. Anahtar Sözcükler Ebeveynleşme, sorumluluk, sosyal destek, sürekli öfke, özel gereksimi olan kardeşler, psikolojik belirtisellik, obsesif kompulsif bozukluk
Özet (Çeviri)
The phenomenon of parentification is defined as the lack of boundaries between the sub-systems that constitute the family system and the assumption that children undertake the roles and responsibilities of the parents in a way that is not suitable for their age and developmental periods. Previous studies have indicated that family stressors such as alcoholic parent, immigration, or disabled member of the family would increase the phenomenon of parentification. It is seen that phenomenon of parentification affects interpersonal relations and personal traits also is related with some psychopathological problems. This study was aimed to evaluate the relations between parentification and psychological symptoms, obsessive-compulsive symptoms; these relations examine with anger and responsibility as a mediator and having a disabled or healthy sibling and social support as a moderator role was. Another aim of this study was to examine whether parentification phenomenon is differentiated for socio-demographic variables like gender, birth order and socio-economic status of the family. The sample consisted of 18 years old or higher 104 siblings (41.1%) of children with a disability, and 149 (58.9%) controls who have a healthy sibling. Participants completed the Parentification Inventory, The Multidimensional Scale of Perceived Social Support, The Obsessive Belief Questionnaire, The State – Trait Anger Scales, The Patient Health Questionnaire Somatic, Anxiety, and Depressive Symptom Scales and Obsessive-Compulsive Inventory-Revised As a result of the analyzes, it was found that those with siblings with special needs had higher parentification score towards their siblings and they perceive parentification less benefical than those who were not. Another result of the study shows that as perceived benefit/adaptation variable decreases and anger mediator variable increases, psychological symptoms are increasing. Lastly, when the role of mediator and moderator variables was examined, it was seen that relation between parentification and anger/responsibility was regulated by low social support among those who do not have disabled siblings. As a result of mutual interaction in this relation, it was found that anger/responsibility have mediator effect between sibling focused parentification and OCD or psychological symptoms. Keywords Parentification, responsibility, social support, state anger, siblings with disability, psychological symptoms, obsessive compulsive disorder
Benzer Tezler
- Otizm spektrum bozukluğu tanısı almış bireylerin sağlıklı kardeşlerinin benlik saygısı ve suçluluk-utanç düzeylerinin kardeşi kabullenme üzerindeki etkisinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
MERYEM SERAY AKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiUluslararası Kıbrıs ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUAZZEZ MERVE AVCIOĞLU
- İşitme engelli kardeşi olan çocukların psikolojik durumlarının incelenmesi
An Investigation lof psychological conditions of adolescent who have hearing impaired siblings
F. MELDA ŞEN (ÖKER)
Yüksek Lisans
Türkçe
1991
PsikolojiAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖNÜL AKÇAMETE
- Normal zekalı kardeşlerin zihinsel engelli kardeşe yönelik kabul düzeyleri
Determination of acceptance leveles of mentally normal children towards mentally discorded sublings
ALEV GİRLİ
- Özel gereksinimli sporcuların saldırganlık düzeylerinin incelenmesi
Examination of aggression levels of special needs athletes
BEHZAT BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SporOndokuz Mayıs ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İZZET İSLAMOĞLU
- Otizmli çocuklarin çocuk sağlığı izlemlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of child health monitoring of children with autism
AYŞE ESRA TAPCI
Doktora
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıGazi ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSU DUYAN ÇAMURDAN