Muhtâr es-Sekafî'nin görüşleri ve Şiî fırkalara etkisi
The views of Mukhtār al-Thaqafī and his influence on the Shiites
- Tez No: 554531
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN GÜMÜŞOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Muhtâr es-Sekafî (ö. 67/687), İslâm Tarihi'nde siyasî faaliyetlerinin yanı sıra itikâdi fikirleri açısından da önemli bir şahsiyettir. Kûfe şehrini kısa bir süre yöneten Muhtâr, Kerbelâ'da şehit olan Hz. Hüseyin'in intikamını almak için mevâli ile birlikte dönemin iki büyük gücü Emevîler ile Zübeyrîlere karşı mücadele vermiştir. Muhtâr'ın siyasî hayatının yanında imâmet, nübüvvet, bedâ ve rec'at meseleleri ile ilgili fikirleri ve sonraki dönem Şiî fırkalara etkisi, bu çalışmanın genel amacını teşkil etmektedir. Bu çalışmada Muhtâr'ın itikâdi fikirlerine geçmeden önce kendisine kadarki dönemde Kûfe şehrinin genel durumu hakkında bilgi verildikten sonra birinci bölümde onun doğumu, ailesi ve gençlik yıllarındaki faaliyetleri ele alınmıştır. Akabinde Muhtâr'ın Hz. Hüseyin'in amcasının oğlu Müslim b. Akîl'e yardımı ile başlayan siyasî hayatı kronolojik sıra esas alınarak anlatılmaya çalışılmıştır. Siyasî hayatı anlatıldıktan sonra Ehl-i Beyt mensupları ve sahâbe ile ilişkilerine dair çeşitli rivâyetler ve anlatımlara değinilmiştir. İkinci bölümde hayatındaki siyasî ve fikri değişimlerine rağmen Şiî/Râfizî bir çizgide faaliyetler icra eden Muhtâr'ın itikâdi görüşlerine yer verilmiştir. Bu bölümde öncelikle ilgili kavramlar açıklanmış, akabinde İslâm tarihçileri ve İslâm Mezhepleri tarihçilerince konular ile ilgili dile getirilen mülâhaza ve iddialar ele alındıktan sonra sözkonusu yaklaşımlar, tahlil ve kritik edilerek değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Son bölümde ise Muhtâr es-Sekafî'nin kendisinden sonraki Şiî düşünce ve fırkalara etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Genel olarak Muhtâr, itikâdi fikirleri ile Şîa mezhebinin Keysâniyye, Gulât-ı Şîa, İmâmiyye ve Zeydiyye fırkalarına bazı konularda etki etmiştir. Özellikle imâmet ve bedâ konularında kendisinden sonraki Şiî düşünceye doğrudan etkisinin yanında nübüvvet ve rec'at meselelerinde onun bir rol model olduğu anlaşılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Mukhtār al-Thaqafī (d. 67/687), is a significant figure in Islam who had an influence on Islamic politics, as well as, Islamic theology. Following the death of the Prophet Muhammad's grandson Husain ibn Alī in the Battle of Karbala. Mukhtār who briefly governed the city of Kūfa, together with the Mawāli (local converts of Islam) sought for retribution against the Umayyad's and the Zubayri's. Mukhtār's theological views which later had influences on the Shiites, is the objective of this thesis. These views include the concept of imamate, prophethood, bada' (change of Divine Will) and raj'a (return of the Mahdi). Before delving into Mukhtār's theological views, in the first chapter I will initially analyse the following: a) the general background and political situation of the city of Kūfa; b) a brief background of his birth, family and key events and activities that took place during his youth; c) the chronological sequence of events that took place in the Mukhtār's political involvement with the support of Muslim ibn Aqīl – the son of the uncle of Husain ibn Alī, and; d) the various narration or narratives about his relations with the Ahl al-Bayt and the companions. The second chapter of this study will observe the approval or validity given to Mukhtār's unorthodox theological views, whose political involvement was primarily in support of the Shia/Rafidah. This section will initially define and explain the key concepts of his views, followed by the topics and discussions brought forth by Islamic historians and Islamic sects historians from various affiliations and later subject to critical evaluation. The final chapter of this study attempts to determine the influences of Mukhtār al-Thaqafī in Shia thought. In general, Mukhtār had some influence in the following Shia schools of thought: the Kaysaniyyah, the Ghulāt the Imâmiyya and Zaydiyya denominations. Particularly his views on the imamate and bada' have had a major influence on the Shia, in addition, his views on prophethood and raj'a have been applauded and highly praised.
Benzer Tezler
- Dini siyasi ve sosyal etkisi açısından Muhammed B. Hanefiyye ve hayatı (16/637-81/700)
Muhammad ibn al-Hanafiya and his life in terms of its religious, political and social effects (16/637-81/700)
HÜSEYİN GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2009
BiyografiSelçuk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. BAHAÜDDİN VAROL
- Dervîş Mahfî Muhtâr-Nâme (inceleme-metin) (1a-31b. varaklar arası)
Dervish Mahfi Muhtar-Name (examination-text) (1a-31b. between sheets)
EBRU DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GENCAY ZAVOTÇU
- Muhtâr b. Ebî Ubeyd es-Sekafî'nin hayatı, siyasî ve askerî faaliyetleri (1/622-67/687)
The life, political and military activities of Mukhtar b. Abi Ubeyd al-Thaqafi (1/622-67/687)
YASİN KURNAZ
Doktora
Türkçe
2018
DinNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI ATÇEKEN
- A'şâ Hemdân'ın Dîvân'ının İslam tarihi açısından tahlili
Analysis of A'sha Hamdan's Divan in terms of Islamic history
MARAM AL-SMADİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Tarihİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MAHFUZ SÖYLEMEZ
- Emeviler Döneminde meydana gelen dini-siyasi hareketlerde Kûfe'nin önemi
The importance of the Pufe in religious-political movements through the Umayyad period
HAKAN KELEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYTEKİN ŞENZEYBEK