Abdullah Kahhar 'Muhabbat'adlı hikayesinin Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesi eş zamanlı ses incelemesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 555207
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KENAN KOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Özbek Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Ses İncelemesi, Eş zamanlı, Uzbek, Turkish, phonological investigation, concurrent
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Özbek Türkçesine ait“Muhabbet”adlı hikâyeyi esas alarak Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesinin Eş Zamanlı Ses İncelemesini yaptık. Yapmış olduğumuz incelemede ortak söz dağarcığına dayalı olan kelimelerin kaynak dildeki şeklini vermek suretiyle bir tarafında Özbek Türkçesi diğer tarafında da Türkiye Türkçesindeki şeklini verdik. Türkçe kökenli kelimeler, alıntı kelimeler ve eklerdeki ses değişmelerini inceledik. Her ne kadar anlaşılması için kelimenin kökenini verdiysek de incelememizde art zamanlı veya tasvirî inceleme yapmayıp eş zamanlı olarak seslerin karşılaştırmalarını gösterdik. Değişme ve ses olaylarının adlandırılması hâliyle her iki lehçede farklı olduğu için yuvarlaklaşma, kalınlaşma, incelme gibi değişmeler veya yer değiştirme gibi ses olaylarını başlıklar altında değil karşılaştırmalı olarak (Özb. = TT) şeklinde verdik. Her iki Türk yazı dilinin modern devrin çağdaş lehçesidir. Biri diğerine kaynak dil değildir. Art zamanlı olarak Eski Türkçe veya Çağatayca ile Özbekçe Tarihi ses olayları incelenebilir. Özbek Türkçesi ile Türkiye Türkçesi eş zamanlı olarak değerlendirdiğimizde Özbek Türkçesinin karakteristik özellikleri şöyledir. Yuvarlak /å/ ünlüsü Özbek Türkçesine mahsustur. Özbek Türkçesinde alıntı kelimelerde ses değişmeleri bakımında kalın ünlü ve ünsüzler daha çok tercih edilirken ekleşmede ince ünlü tercih edilir. Nazalleşme, ötümsüzleşme daha karakteristiktir. /j/ ünsüzü ses değişmelerinde görülür. Birincil uzun ünlünün tesiriyle ünsüz ikizleşmeleri dikkat çekicidir. Tonlulaşma bakımından Türkiye Türkçesine göre /p/ ve /t/ yerine /b/ ve /d/ ötümlüleşmesi vardır. Üçüncü teklik kişi ekinde zamir /n/'si kullanılmaz. Olumsuzluk ekinde z > s ünsüz değişmesi vardır. Arapçadaki ayın ünsüzü ve hemze işareti kesme / ' / işaretiyle gösterilir. Aidiyet î'si Özbek Türkçesinde /iy/ şeklinde gösterilir.
Özet (Çeviri)
Based on the Uzbek story“Muhabbet”, we carried out Concurrent Phonological investigation of Uzbek and Turkish. By using the original forms of the words from the mutually used in the subject language, we provided the Uzbek and Turkish forms of the words in each side. Moreover, we investigated the Turkish rooted, quoted words and phonetic changes in the suffixes. Although we provided the roots of the words, we didn't carry out a diachronic or descriptive investigation but we have done a concurrent comparison of the phonemes. Since the names of the changes and the sound events are different in both languages, we have provided sound changes such as labialization, backing and thinning or sound events like displacement not under headings but comparatively (Uz = Tur). Both of these Turkish written languages are the contemporary dialects of modern era. Neither of them is the source language for the other. Diachronically, historical Uzbek sound events can be examined in comparison with Old Turkish or Chagatai. When Uzbek and Turkish are concurrently examined, the characteristics of the Uzbek are as in the following. Round /a/ vowel pertain to Uzbek. In terms of quoted words and sound changes, in Uzbek back vowels and consonants are more frequently preferred whereas front vowels are preferred in ekleşme. In addition, nasalization and devoicing are more characteristic. The consonant /j/ is seen in sound changes. Geminations as a result of the primary long vowels are striking. In terms of tonlulaşma, /b/ and /d/ instead of /p/ and /t/ vocalization occurs in Turkish. /n/ for third singular pronouns is not used. Z > s consonant change takes place in negation suffix. 'Ayın' and 'hemze' signs in Arabic are shown with /'/ apostrophe sign. Possessive /i/ is shown in Uzbek as /iy/.
Benzer Tezler
- Abdullah Kahhar'ın 'Altın Yıldız' adlı eseri üzerine bir dil incelemesi (İnceleme-metin-aktarma)
Language study on the Abdullah Kahhar's 'Oltin Yulduz' (Qissa)(Language review-text-transfer)
GÖKÇENUR DUMLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSAN ILDIRI
- Sovyet dönemi Özbek yazarlarından Abdullah Kadirî'nin 'Cinler Bezmi', Çolpan'ın 'Kar Koynıda Lale', Abdullah Kahhâr'ın 'Edebiyat Müellimi', Âdil Yakubov'un 'Veda' adlı hikayeleri (İnceleme- metin- aktarma- dizin)
Uzbek Soviet era writer Abdullah Gidiri.ll of the ' Cin in the Bezmer ' Çolpak 's ' Profit Bosom in Tulip ' , Abdullah Kahhâr the ' Arts Muelle my ' Fair Yakubov 's ' Farewell ' named stories ( Examinations transfers this text- index )
ELİF SEVDE ÇELEBİ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARZU ERDOĞAN ÖZTÜRK
- Prof. Dr. İbrahim Hakkul'un 'Nevaiye Kaytiş-2' eserinin muhteva açısından tahlili (Giriş, inceleme, transkripsiyon, Türkiye Türkçesine aktarilmiş metin)
The examination of 'Nevai'ye Kaytiş-2' of Professor Doktor İbrahim Hakkul in terms of content (Introduction, examination, transkription, the text translated into Turkish)
ELİF DOĞANAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KALMAMAT KULAMSHAEV
DOÇ. DR. NODIRKHON KHASANOV
- Özbek yazar Abdulla Kahhar'ın 'Koşçınar Çırakları' adlı romanında tasvirî fiiller
Descriptive verbs in 'Koşçınar Çırakları' novel of Uzbek author Abdulla Kahhar
ÜMİT AKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET DEMİRTAŞ
- Rennet kazeinin kaşar peynirinin kimyasal, mikrobiyolojik ve duyusal kalite niteliklerine etkisi
The effects of rennet casein on the chemical, microbiological and sensory properties of kashar cheese
ABDULLAH BADEM
Doktora
Türkçe
2015
Besin Hijyeni ve TeknolojisiSelçuk ÜniversitesiBesin Hijyeni ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. GÜRKAN UÇAR