Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türkiye Milli Bankası: Bir toplum dönüştürme aygıtı
The National Bank of Turkey from Ottoman to Republic: A society conversion instrument
- Tez No: 555895
- Danışmanlar: PROF. DR. BAYRAM BAYRAKDAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bankacılık, Ekonomi, Tarih, Banking, Economics, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 713
Özet
Osmanlı Anonim Şirketi yapılanmasındaki Türkiye Milli Bankası, İngiltere'nin önde gelen sermayedarları tarafından İstanbul merkezli olarak 1909 yılında kurulmuş ve 1931 yılına kadar çalışmalarını sürdürmüştür. İngiliz sermayedarlarının ilgisi, Türk Hükûmetinin isteği ve İngiliz Hükûmetinin desteği ile kurulan Banka çalışmalarına kamuoyunun yüksek alakası ve beklentisi ile başlamıştır. Bu girişim İngiliz sermayesinin Osmanlı'daki temsilcisi olma amacı taşımıştır. Bununla birlikte Banka, faaliyet yılları boyunca kendisine duyulan beklentiyi karşılayamamıştır. Bankanın faaliyetleri her dönemde Türk-İngiliz ilişkilerinin seyri ile yakından ilgili olmuştur. Özellikle II. Meşrutiyet döneminde Türkiye Milli Bankası, devlet kredileri ve belediye kredilerine katılmak, ülkenin alt yapı yatırımlarını desteklemek, ülkedeki İngiliz uyruklu girişimcilerin yatırımlarını finanse etmelerinde aracılık yapmak gibi diğer yabancı bankaların çalışmalarına benzer faaliyetlerde bulunmuştur. Birinci Dünya Savaşı döneminde ise faaliyetlerini büyük ölçüde durdurmuştur. Mütareke döneminde sermaye değişikliğine giden ve İngiltere'nin Yakındoğu'ya ilgisinin artmasını takiben kısa süreli bir canlanma yaşayan Türkiye Milli Bankası, Cumhuriyet sürecindeki gelişmeler, değişen ekonomi politikaları, Türk-İngiliz siyasi ilişkilerindeki bozulmanın ekonomik ilişkilere yansıması sonucu 1920'lerin sonunda neredeyse çalışmaz duruma gelmiştir. Bankanın ismi Cumhuriyet döneminde daha çok Türk Hükûmeti ile girdiği davalarla birlikte anılmıştır. Türkiye Milli Bankası, dünya ekonomik buhranının patlak vermesi ve Merkez Bankasının kurulması sürecinde 1931 yılında tamamen tasfiye edilmiştir. Bu çalışmada Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türkiye Milli Bankasının faaliyetlerinin tespit edilmesinin yanı sıra Bankanın Türk İngiliz ilişkilerindeki rolü saptanacak, iki ülke arasındaki ilişkilerden ve Türkiye'deki siyasi dönüşümden ne derece etkilendiği ortaya konulacaktır. Konuya ilişkin Türk ve İngiliz arşiv kaynaklarından, süreli yayınlardan ve resmi yayınlardan yararlanmanın yanı sıra kapsamlı bir kaynak taraması ve analizi gerçekleştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The National Bank of Turkey which was under the construction of Ottoman Incorporated Company was established in Istanbul by leading investors of England in 1909 and continued its works until 1931. The bank established with the interest of English investors, the desire of Turkish Government and the support of English Government began its works with high concern and expectation of public opinion. This venture had the aim of delegate of English capital in the Ottoman. Besides, the bank couldn't meet the satisfaction during its operation years. The activities of the bank were closely interested in the progress of Turkish-English relations in every period. Especially in the 2nd Constitutional period, the National Bank of Turkey were involved in the activities similar to the woks of other foreign banks such as joining in the state credits and the municipality credits, supporting the infrastructure investments of the country, mediating for the financing of the investments of English entrepreneurs in the country. It stopped its activities considerably during the First World War. The National Bank of Turkey which had a capital change and a short-term revival following the increasing interest of England to Near East in the truce period became almost out of order at the end of the 1920s after the developments in the process of Republic, the changing economic policies and the reflection of breakdown in Turkish-English political relations to the economic relations. The name of the bank was mostly mentioned with the cases that it had with Turkish Government in the Republic period. In 1931 the National Bank of Turkey was liquidated completely after the breakout of world economic crisis and in the process of the establishment of Central Bank. In this study, the role of the Bank in Turkish-English relations will be determined and to what extent it was impressed from the relations between two countries and the political conversion in Turkey will be revealed as well as the determination of the National Bank of Turkey form Ottoman to Republic. An extensive literature review and analysis was made as well as the utilization from Turkish and English archival resources, periodicals and official publications concerning to the subject.
Benzer Tezler
- Modern endüstri mirası alanlarının yeniden kullanımı üzerine bir araştırma ve öneri: Bursa ipek iş fabrika alanının yeniden işlevlendirilmesi
A research and recommendation on the modern industrial heritage areas reuse: Re-use of Bursa ipek iş textile mill area
HALİL İBRAHİM CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYAHAN TÜRKANTOZ
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Cumhuriyet Dönemi mimarlığı bağlamında Arif Hikmet Holtay
Arif Hikmet Holtay in the context of the Republican architecture
ZEYNEP İREM KÜREĞİBÜYÜK
- Osmanlı'dan cumhuriyet'e bir müteşebbis örneği: Nuri Demirağ
An example of an entrepreneur from the Ottoman Empire to the republic: Nuri Demirağ
ABDULLAH AYDOĞAN