Yaşayan miras alanlarında afet risk yönetim sürecine kullanıcıların katkısının değerlendirilmesi: İstanbul Tarihi Kapalı Çarşı örneği
Evaluation of user's contribution to disaster risk management process in living heritage areas: The case of Istanbul's Historical Grand Bazaar
- Tez No: 559974
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEDA KUNDAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Tarihi alanların birinci ve ikinci dünya savaşları esnasında tahrip olması ile afet riski kültürel miras alanları için gündeme gelmeye başlamıştır. Günümüzde doğal ve insan kaynaklı tehditler nedeniyle tehlike altındaki miras alanları giderek artmaktadır. Yaşayan miras alanları sadece yapının tahribine yönelik değil insan yaşamına yönelik de yüksek tehdit içeren alanlar olmaktadır. Bu alanlarda afet zararlarının azaltılması söz konusu olduğunda yaşayan miras alanlarındaki kullanıcıların görüşlerinin de afet yönetimine dahil edilmesi önem kazanmaktadır. Türkiye'de koruma ve afet konularında farklı kanunların olması ve bu kanunların birbirine referans vermemesi tarihi alanları daha da kırılgan hale getirmektedir. UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) öncülüğünde yapılan çalışmalar ile Dünya Mirası Listesi'nin oluşturulmaya başlanması ve ardından bu alanlar için alan yönetim planının gerekli kılınması Türkiye'de kültürel miras ve risk konusunu gündeme getirmiştir. İstanbul Tarihi Yarımada için yapılan Alan Yönetim Planı risk temasını ve risk yönetimine ilişkin eylemleri barındırmaktadır. Ancak plandaki kurum çeşitliliği afet yönetimi ve koruma disiplininin bir araya gelmesi ile yetki karmaşasına neden olabilmektedir. Kültürel mirasın risk yönetim sürecinde paydaşların sürece dahil olması sürecin başarısını etkilemektedir. Yaşayan miras alanları söz konusu olduğunda paydaşlardan biri olan kullanıcıların rolü önemli olmaktadır. Tez çalışmasının özgün kısmınında hem ticari faaliyet alanı hem de kültürel miras alanı olan Kapalı Çarşı'da afet yönetimi kapsamında alanda önemli bir paydaş olan kullanıcıların (esnafın) risk algısı ele alınmıştır. Veri toplama yöntemi olarak kişilerin tutumunu birbirinden ayırt etmek amaçlı 5'li likert-tipi soruların kullanıldığı anket uygulaması yapılmıştır. Anketler türkçe açılımı Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı olan SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) bilgisayar programının 25. sürümü aracılığıyla ki-kare bağımsızlık testi sonuçlarının değerlerine göre yorumlanmıştır ve Kapalı Çarşı'da esnafın afet risk algısını etkileyen faktörlerin olduğu yönündeki hipotezlerin kabul edilmesi ile sonuçlanmıştır. Afet deneyimi, yaş ve dükkan ile olan sorumluluk ilişkisi (işveren veya çalışan olma durumu) risk algısını etkileyen faktörlerdir. Yaşayan miras alanlarında kullanıcıların mirasın yönetim sürecine katılımı hem kişinin afet zararlarının azaltılması için eyleme geçmesine hem de süreçteki ikili diyaloğun sağlanarak sürecin başarıya ulaşmasına katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
With the destruction of historical sites during the first and second world wars, disaster risk has begun to come the agenda for cultural heritage areas. Nowadays, endangered heritage sites are increasing. The living heritage areas have high threat not only for the destruction of the structure but also for the human life. It is important to include the views of the users in disaster management in the case of the reduction of disaster damages in these areas. There are different laws in protection and disaster issues in Turkey, but this law does not reference each other. This makes the historical sites even more fragile. UNESCO has started to create World Heritage Lists. Risk issues has come in Turkey on the agenda for cultural heritage areas with the obligation of the management plan in the world heritage. Istanbul Historic Peninsula Site Management Plan includes risk theme and actions related to risk management. However, the diversity of the institution in the plan may lead to the confusion of disaster management and protection discipline. Stakeholder involvement of cultural heritage in the risk management process affects the success of the process. In the case of living heritage sites, the role of users, one of the stakeholders, is important. In the original part of the thesis study, in the Grand Bazaar, which is both a commercial area and a cultural heritage site, the disaster risk perception of the tradesmen, which is an important stakeholder in the field, has been discussed. As data collection method, a questionnaire was applied. In order to distinguish the attitudes of individuals, 5-point Likert-type questions are used. The questionnaires were interpreted according to the values of the chi-square test results through SPSS program and resulted in the acceptance of the hypothesis that there are factors affecting disaster risk perception in the Grand Bazaar. Disaster experience, age and the responsibility relationship with the shop (employer or employee status) is a factor affecting the risk perception. Participation of the users in the heritage management process in the living heritage areas will contribute to both the personal action to mitigate the disaster losses and the success of the process through the establishment of bilateral dialogue in the process.
Benzer Tezler
- Kentsel arkeolojik alanlarda afet risklerine karşı acil durum hazırlık süreçlerinin tanımlanması, Küçükyalı Arkeopark örneği
Definition of emergency preparation processes against disaster risks in urban archeological areas, case of Kucukyali archeopark
GÖKÇE KUZEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- İstanbul Tarihi Yarımada'da kentsel ölçekte deprem odaklı kentsel zarar görebilirlik değerlendirmesi
Seismic vulnerability assessment at urban scale in İstanbul Historical Peninsula
SELDA ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH TERZİ
- Küçükçekmece Gölü çevresı̇ arkeolojı̇k sı̇t alanlarının dönüşüm ve koruma açısından ı̇rdelenmesı̇: Avcılar Bathonea Antı̇k Kentı̇ örneği
Discussion of archaeological sites around Kucukcekmece Lake in terms of transformation and protection: The case of Avcilar Bathonea Ancient City
YELİZ YURDABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ÖRNEK ÖZDEN
- Tarihi kent merkezinde koruyarak canlandırma amaçlı kentsel dönüşüm çalışması: Konya-Meram örneği
A study of urban transformation that aims at preserving history at the city centre: The case of Konya - Meram
FATMA TORU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeodezi ve FotogrametriAksaray ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAMİL KARATAŞ
- Kapadokya kültürel miras alanlarının değişimi ve yorumlanması 1960-2020
Examination and interpretation of the changes in the Cappadocia cultural heritage sites 1960-2020
FUNDA SOLMAZ ŞAKAR
Doktora
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR