Aydınlanma yanılgısı: Adorno ve Horkeimer
Illusion of enlightenment: Adorno and Horkheimer
- Tez No: 560080
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURTEN KİRİŞ YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Aydınlanma, insanlığın düşünsel serüveninin önemli aşamalarından birisi konumundadır. Aydınlanma ideali bir taraftan bireye, akla ve deneyime sarsılmaz bir güven duyarken, diğer taraftan dinsel kavrayışı, mitolojiyi ve hurafeyi karşısına almıştır. Akla ve olgulara atfedilen bu değer, kuşkusuz teknoloji ve doğa bilimleri alanındaki ilerlemenin de en büyük dayanağı durumundadır. Ancak bu alanlarda yaşanan büyük gelişmeler, acaba insani değerler bakımından da gelişmekte olduğumuzu doğrulamakta mıdır? Horkheimer ve Adorno'ya göre bu sorunu cevabı kesin bir“hayır”olacaktır. Onlara göre Aydınlanma, diyalektik bir tarihsel süreç biçiminde tarihin her aşamasında mevcuttur ve doruk noktasına ulaştığı anda mitosa geri dönmektedir. Bu çalışmanın amacı, Adorno ve Horkheimer'ın bu savlarının haklılığını, Aydınlanma filozofu olarak kabul edilen Immanuel Kant'ın felsefi kavrayışı ekseninde test etmek, Aydınlanma aklı adı altında eleştirdikleri kavramın, Kant'ın akıl anlayışı ile ne derece örtüştüğünü ortaya koymaktır. Bu bağlamda izlediğimiz yolda öncelikle Aydınlanma idealinin bilimsel ve felsefi arka planını ortaya koymaya çalıştık. İkinci bölümde, tezin kapsamı ve bağlamı gereği, kendisinden hareketle Aydınlanma düşüncesini ele alacağımız filozof olan Kant'ın neden bir Aydınlanma filozofu olarak adlandırıldığının anlaşılmasını sağlamaya çalıştık. Üçüncü kısımda Frankfurt Okulu Düşünürleri Adorno ve Horkheimer'ın Aydınlanma düşüncesine yöneltmiş oldukları eleştiriyi ortaya koymaya çalıştık. Bu bölümün asıl odak noktası araçsal akıl ve pozitivizm eleştirisi olmakla birlikte, onların ardından ele aldığımız kitle kültürü ve tahakküm eleştirisi kavramlarının analizini yaparak, modern sanayi toplumundaki düşünsel değişimin, ekonomik ve toplumsal pratikteki izdüşümünü ele aldık. Sonuç bölümünde Adorno ve Horkheimer'ın ortaya koyduğu Aydınlanma eleştirisinin isabetli olan ve olmayan yönlerini, Kant'ın felsefesinden hareketle açığa çıkarmak istedik.
Özet (Çeviri)
Enlightenment is one of the most important stages in human kinds philosophical adventure. On one hand the ideal of Enlightenment puts its unwavering trust in the individual, reason, and experience, on the other hand it challenges religious comprehension, mythology, and superstition. This value, bestowed upon reason and fact, is undoubtedly the biggest anchor int the progress of technology and natural sciences. Howewer, do the improvements occuring in this field confirm the fact that we, perhaps, improve ourselves in terms of human value aswell? According to Horkheimer and Adorno, the answer to this question is an absolute“no”. According to them the enlightenment, in the form of a dialectic historical process, has always been present in every stage of history and when it reaches its peak it goes that to mythos. The purpose of the study is to test the rightfulness of Adorno and Horkheimer's claims, in terms of Immanuel Kant's philosophical comprehension –who was consider to be and important enlightenment philosopher- and to show to what extent this notion, which they criticised, called enlightenment mind complies with Kant's comprehension of reason. In the path that I follow in this context, firstly I tried to demonstrate the scientific and philosophical background of the enlightenment ideal. In the second part, as required by the scope and context of this thesis, I tried to demonstrate the reason why Kant –with reference to whom I will discuss his thought of enlightenment- is considered to be an enlightenment philosopher. In the third part I tried to demonstrate the criticism that, thinkers of the Frankfurt School, Adorno and Horkheimer made towards the thought of enlightenment. The main focus of this part being criticism of instrumental reason and positivsim, I discussed the projection of philosophical change in the modern industrial society in economical an social application by analizing, subsequently discussed, notions of mass culture and domination criticism. In the conclusion part, with reference to Kant's philosophy, I attempted to reveal the accurate and non-accurate aspects of enlightenment criticism presented by Adorno and Horkheimer.
Benzer Tezler
- Meta bolluğunun fantazmagorik teşhiri: Dünya fuarlarının emsali niteliğindeki İzmir Enternasyonal Fuarı'nda tüketim kültürü ve gösterinin tezahürleri
The phantasmagorical display of commodity abundance: The consumer culture's and the spectacle's manifestations in the Izmir International Fair
EMRE HAÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ
- İran'ın Birinci Pehlevi döneminde entelektüellerin söyleminde etnik gruplar (Ayende dergisi örneği)
Ethnic groups within the dicourse of intelectuals of First Pahlavi period of Iran (Ayende periodical)
HADI ALAMLI
- Les Idees revalutionnaires du Marquis de Sade a travers 'La Philosophie dans le Boudoir'
Başlık çevirisi yok
MÜMTAZ KAYA
Yüksek Lisans
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. JALE ERLAT
- Bafra ve Çarşamba ovaları yazlık sebze üretim alanlarındaki en yaygın tür olan M.incognita'nın morfolojisi, domatesteki biyolojisi ve kökurnematodları (meloidogyne spp.)'nın ovalardaki yayılışı ile bulaşıklılık oranları
Başlık çevirisi yok
SEVİLHAN MENNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ECEVİT
- Cezayir aydınının din ve toplum anlayışı
Algerian intellectual's conception of religion and society
YOUCEF SAMAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EJDER OKUMUŞ