Mitoloji ve toplumsal cinsiyet: Şahmeran miti
Mythology and gender roles: Shahmaran myth
- Tez No: 563273
- Danışmanlar: PROF. DR. SERPİL ÇAKIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Şahmeran, yılan, mit, mitoloji, tanrıça, günah keçisi, düalite, Shahmaran, serpent, myth, mythology, goddess, scapegoat, duality
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Mitoloji insanlığın hayatı anlamlandırma çabasının bir ürünüdür. Farklı kültürlerde ve farklı tarihi dönemlerde insanlığın ortak değerlerini işleyen mitolojik hikayeler oluşturulmuş ve yayılmıştır. Birçok konuda insanlığa referans olan bu hikayeler toplumsal cinsiyet konusunda da önemli semboller içermektedir. Kadın ve erkek figürler ve onların toplumsal yapıdaki görev ve değerleri farklı hikâyelerle örneklendirilebilir. Bu çalışmada toplumsal cinsiyet konusu odağında incelenen Şahmeran hikayesi toplumdaki kadınlık durumuna dair önemli imge ve simgeler içermektedir. Anadolu Tanrıçalarına benzer özellikler taşıyan Şahmeran anlatıldığı her bölgede şifa dağıtan bir bilge olarak bereketin ve iyiliğin sembolüdür. Farklı kültürlerde yılan sembolüne yüklenen anlam ile Şahmeran'ın özellikleri arasında benzerlikler vardır. İkisine de tıpkı kadına tarih boyu yüklenen düalist anlamlar gibi hem iyi hem de kötü tanımlamalar yapılmıştır. Bilge kadın nasıl günah keçisine dönüştürülebiliyorsa yılan ve Şahmeran imgeleri de şifa veren ve bereket getiren anlamlarından uzaklaştırılarak şeytani özellikleri olan ve korkulan varlıklar haline getirilmeye çalışılmıştır. Bu tez kadın, yılan ve Şahmeran arasındaki bağlantının tüm negatif anlamlandırmalara rağmen kadınlığı güçlendiren bir anlatı içerdiği iddiasındadır. Bu araştırmanın yöntemi ve teorisi feminist bilgi kuramı çerçevesinde oluşturulmuştur. Tez kapsamında görüşülen hikâye anlatıcılarının aktardığı veriler söylem analizi yöntemiyle yorumlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Mythology is a product of humankind's effort to comprehend life. In different cultures and through various eras, myths that share common human values have been created and disseminated. These mythological stories have provided reference points and significant symbols in terms of gender equality in society. The female and male figures, their functions and roles within social structures can be traced to and exemplified by various stories. The legend of Shahmaran, analyzed in this study in the context of gender equality, incorporates important images and symbols regarding the status of women in society. Shahmaran, who has similar traits to that of other Anatolian female deities, has come to be known as a sage, a healer, and as a symbol of fertility and goodwill. Certain analogous connections can be established between the traits that are usually attributed to the serpent figure in mythology and Shahmaran's characteristics. Following the binary positioning of women in history, both the serpent and Shahmaran would generally be defined by good and evil categories. As the sage woman character can be transformed into a scapegoat, both the serpent image and Shahmaran could as well be dissociated from the meanings of healer and provider, and instead, they could be presented as evil and fearful characters with sinister intentions. This thesis claims that the connection between woman, serpent and Shahmaran includes a narrative that strengthens femininity despite all the negative depictions. The method and theory of this research depend on the theoretical framework of feminist epistemology. In this regard, interviews were held with storytellers and the reports were interpreted by the method of discourse analysis.
Benzer Tezler
- Resim sanatında mitolojik kadın tasvirleri
Mythological definitions of women in the art of painting
DEVRİM ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarBatman ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. HAYDAR BALSEÇEN
- Türk mitolojisinde yüce ana arketipi: Umay üzerine arketipsel bir inceleme
The archetype of the great mother in Turkish mythology: An archetypical study of Umay
REYHAN DEĞİRMENCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEÇKİN SARPKAYA
- Batı felsefesinde kadının yeri
The place of female in Western philosophy
ABDULLAH ÇAĞIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. ÖMER ÖZDEN
- Türkiye Türkçesi, Uygur Türkçesi ve Çincedeki kadın konulu atasözlerinin kültürel açıdan mukayesesi
Cultural comparison of proverbs about women in Turkish, Uygur language and Chinese
ADİLCAN ERUYGUR
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- Alevî-Bektaşî kültüründe yaratılış anlatıları ve toplumsal cinsiyet ilişkileri
Creation narratives and gender relations in Alevi-Bektashi culture
EMİNE YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM SERT