Geri Dön

Mitoloji ve toplumsal cinsiyet: Şahmeran miti

Mythology and gender roles: Shahmaran myth

  1. Tez No: 563273
  2. Yazar: BURCU KARA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SERPİL ÇAKIR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sosyoloji, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Şahmeran, yılan, mit, mitoloji, tanrıça, günah keçisi, düalite, Shahmaran, serpent, myth, mythology, goddess, scapegoat, duality
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 95

Özet

Mitoloji insanlığın hayatı anlamlandırma çabasının bir ürünüdür. Farklı kültürlerde ve farklı tarihi dönemlerde insanlığın ortak değerlerini işleyen mitolojik hikayeler oluşturulmuş ve yayılmıştır. Birçok konuda insanlığa referans olan bu hikayeler toplumsal cinsiyet konusunda da önemli semboller içermektedir. Kadın ve erkek figürler ve onların toplumsal yapıdaki görev ve değerleri farklı hikâyelerle örneklendirilebilir. Bu çalışmada toplumsal cinsiyet konusu odağında incelenen Şahmeran hikayesi toplumdaki kadınlık durumuna dair önemli imge ve simgeler içermektedir. Anadolu Tanrıçalarına benzer özellikler taşıyan Şahmeran anlatıldığı her bölgede şifa dağıtan bir bilge olarak bereketin ve iyiliğin sembolüdür. Farklı kültürlerde yılan sembolüne yüklenen anlam ile Şahmeran'ın özellikleri arasında benzerlikler vardır. İkisine de tıpkı kadına tarih boyu yüklenen düalist anlamlar gibi hem iyi hem de kötü tanımlamalar yapılmıştır. Bilge kadın nasıl günah keçisine dönüştürülebiliyorsa yılan ve Şahmeran imgeleri de şifa veren ve bereket getiren anlamlarından uzaklaştırılarak şeytani özellikleri olan ve korkulan varlıklar haline getirilmeye çalışılmıştır. Bu tez kadın, yılan ve Şahmeran arasındaki bağlantının tüm negatif anlamlandırmalara rağmen kadınlığı güçlendiren bir anlatı içerdiği iddiasındadır. Bu araştırmanın yöntemi ve teorisi feminist bilgi kuramı çerçevesinde oluşturulmuştur. Tez kapsamında görüşülen hikâye anlatıcılarının aktardığı veriler söylem analizi yöntemiyle yorumlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Mythology is a product of humankind's effort to comprehend life. In different cultures and through various eras, myths that share common human values have been created and disseminated. These mythological stories have provided reference points and significant symbols in terms of gender equality in society. The female and male figures, their functions and roles within social structures can be traced to and exemplified by various stories. The legend of Shahmaran, analyzed in this study in the context of gender equality, incorporates important images and symbols regarding the status of women in society. Shahmaran, who has similar traits to that of other Anatolian female deities, has come to be known as a sage, a healer, and as a symbol of fertility and goodwill. Certain analogous connections can be established between the traits that are usually attributed to the serpent figure in mythology and Shahmaran's characteristics. Following the binary positioning of women in history, both the serpent and Shahmaran would generally be defined by good and evil categories. As the sage woman character can be transformed into a scapegoat, both the serpent image and Shahmaran could as well be dissociated from the meanings of healer and provider, and instead, they could be presented as evil and fearful characters with sinister intentions. This thesis claims that the connection between woman, serpent and Shahmaran includes a narrative that strengthens femininity despite all the negative depictions. The method and theory of this research depend on the theoretical framework of feminist epistemology. In this regard, interviews were held with storytellers and the reports were interpreted by the method of discourse analysis.

Benzer Tezler

  1. Resim sanatında mitolojik kadın tasvirleri

    Mythological definitions of women in the art of painting

    DEVRİM ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Güzel SanatlarBatman Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    DOÇ. DR. HAYDAR BALSEÇEN

  2. Türk mitolojisinde yüce ana arketipi: Umay üzerine arketipsel bir inceleme

    The archetype of the great mother in Turkish mythology: An archetypical study of Umay

    REYHAN DEĞİRMENCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Halk Bilimi (Folklor)Ege Üniversitesi

    Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEÇKİN SARPKAYA

  3. Batı felsefesinde kadının yeri

    The place of female in Western philosophy

    ABDULLAH ÇAĞIL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    FelsefeAtatürk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. H. ÖMER ÖZDEN

  4. Türkiye Türkçesi, Uygur Türkçesi ve Çincedeki kadın konulu atasözlerinin kültürel açıdan mukayesesi

    Cultural comparison of proverbs about women in Turkish, Uygur language and Chinese

    ADİLCAN ERUYGUR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI

  5. Alevî-Bektaşî kültüründe yaratılış anlatıları ve toplumsal cinsiyet ilişkileri

    Creation narratives and gender relations in Alevi-Bektashi culture

    EMİNE YÜKSEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZLEM SERT