Türkiye'de bölgesel dengesizliklerin giderilmesi ve teşvik tedbirlerinin rolü ve etkinliği
Removal of Regional imbalances in Turkey and the role and effectiveness of incentives
- Tez No: 563707
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELCEN ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Teşvikler, kaynakların ülke ekonomisi için daha verimli ve faydalı olduğu kabul edilen alanlara aktarılması yoluyla, hem kaynak dağılımının hem de sosyo-ekonomik gelişmenin sağlanması için kamu tarafından çeşitli yöntemlerle verilen maddi ve/veya gayri maddi destek, yardım ve özendirmeler olarak tanımlanabilir. Bu tez çalışması, teşvik tedbirlerinin bölgesel dengesizliklerin giderilmesindeki rolünü ve etkinliğini incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Bu bağlamda, öncelikle, Türkiye'de var olan bölgesel dengesizlikler çeşitli göstergelerden yararlanılarak ortaya konulmuştur. Bu sorunun giderilmesinde teşvik tedbirlerinin rolünden bahsedilmiştir. Türkiye'de bölgesel teşvik uygulamalarının tarihsel gelişimi hakkında bilgi verilmiştir. Sonra, son yıllarda verilen teşviklerin bölgesel dağılımı incelenmiştir. Bölgesel dengesizlikler varlığını ve yoğunluğunu irdeleyen yaklaşımlardan birisi yakınsama hipotezidir. Yakınsama hipotezi, başlangıç faktör donanımları benzer olan ekonomilerin benzer durağan durum kişi başına gelir seviyesine yakınsayacaklarını öne sürmektedir. Teşvik tedbirlerinin bölgesel dengesizliklerin giderilmesindeki etkinliğini analiz etmek amacıyla, İBBS Düzey I bazında veriler kullanılarak 2004-2017 dönemi için yatay-kesit analizi gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, 12 bölge arasında söz konusu dönemde mutlak yakınsamanın varlığı araştırılmıştır. Bölgeler arasında yıllık ortalama % 0,85 düzeyinde yakınsamanın gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır. Teşvik tedbirlerinin bölgeler arası gelir yakınsamasına etkisini tespit edebilmek için modele kişi başına teşvik tutarları verisi eklenmiştir. Bölgeler arasındaki yakınsama hızı % 0,71 olarak bulunmuştur. Ancak bu analizdeki esas sonuç, teşvik uygulamalarının bölgeler arası yakınsama konusunda istatistiksel olarak etkin olmadığı çıkarsaması olmuştur. Ortaya çıkan sonuca göre, Türkiye'de 2004-2017 döneminde verilen yatırım teşviklerin bölgesel dengesizliklerin giderilmesinde herhangi bir etkisinin bulunmadığı söylenebilir. Özellikle 2009 yılı ve sonrasında gerçekleştirilen teşvik uygulamalarında bölgesel dengesizlikleri giderme amacı öne çıkarılmıştır. Bu amaca ulaşmada yardımcı olacağı değerlendirilen bazı çözüm önerileri tezin son bölümünde sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Incentives can be defined as tangible and / or intangible support, assistance and encouragements given to the public by various methods in order to ensure both resource allocation and socio-economic development by transferring resources to areas considered to be more efficient and beneficial for the country's economy. This study is designed to examine the role and effectiveness of incentive measures in the elimination of regional imbalances. In this context, firstly, the regional imbalances in Turkey have been demonstrated by various indicators. The role of incentive measures to eliminate this problem has been mentioned. About the historical development of regional incentives in Turkey has been informed. Then, the regional distribution of the incentives given in recent years is analyzed. One of the approaches inspecting the existence and intensity of regional imbalances is the convergence hypothesis. The convergence hypothesis suggests that economies with similar initial factors will have similar levels of per capita income. The convergence hypothesis suggest that similar economies with similar initial factor equipment converge to approximately the same per capita income level. In order to analyze the effectiveness of incentive measures in the elimination of regional imbalances, a cross-sectional analysis was performed for 2004-2017 period by using data on NUTS Level I basis. In the first phase, the existence of absolute convergence has investigated between 12 regions in this period. It has been achived that the annual average convergence between the regions is 0.85%. In order to determine the effect of incentive measures on inter-regional income convergence, incentive amounts data per person were added to the model. The convergence rate between the regions was found to be 0.71%. However, the main conclusion in this analysis were the inference that incentive practices were statistically ineffective in inter-regional convergence. According to the results, during the 2004-2017 incentives given to investments in Turkey can be said that there is no effect on the regional imbalances. The aim of eliminating regional imbalances was highlighted in 2009 and beyond when it was realized new incentive practices. Some solution suggestions that are considered to be helpful in achieving this aim are presented in the last section of the thesis.
Benzer Tezler
- Kalkınma ajanslarının performans ölçümünün dengelenmiş skor kart yöntemi ile ölçümlenmesi Fırat Kalkınma Ajansı örneği
Measuring the performance of development agencies with the balanced scorecard method Firat Development Agency example
ELİF İREHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU GÜLÜMSER
- Türkiye'de bölgesel dengesizliklerin giderilmesinde 1980 sonrası uygulanan teşvik sistemlerinin rolü ve etkileri
Roles and effects of incentive systems applied post-1980 to overcome the regional imbalances in Turkey
ALİ AZMİ GÜNGÖR
- Türkiye'de 1990 sonrası uygulanan yatırım teşvikleri ve ekonomik etkileri
Investment incentives applied in Turkey after 1990 and their economic effects
YELİZ SARIÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
EkonomiGazi Üniversitesiİktisat Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARSLAN YİĞİDİM
- Türkiye'de verilen vergi teşvikleri ve bunların ekonomiye etkisi: Otomotiv sektörü örneği
The tax incentives in Turkey and their i̇mpact on economy: The case of automotive sector
İLKNUR KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EkonomiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASİN ACAR
- Türkiye'nin bölgesel-yerel kalkınma politikaları ve uygulama araçları: Fırat Kalkınma Ajansı üzerinden bir araştırma
Turkey's regional-local development policies and implementation tools: a survey over the Fırat Development Agency
MESUT KIRBIYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Kamu Yönetimiİnönü ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF KARAKILÇIK