İkinci Meşrutiyet Dönemi 'Malumat-ı Medeniye' ders kitaplarında vatandaşlık kavramı (1908-1922)
The concept of citizenship in the course book 'Malumat-i Medeni̇ye' in Second Consti̇tuti̇onal area (1908-1922)
- Tez No: 564652
- Danışmanlar: PROF. DR. ENES KABAKCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Sosyoloji, Tarih, Education and Training, Sociology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 361
Özet
19. ve 20. yüzyıl, Osmanlı Devleti'nde vatandaşlık üzerine hukuki reformların yapıldığı zaman dilimlerini temsil etmektedir. Bu dönem, 1807 yılında Hüccet-i Şer'iyye mukavelesi ile başlar ve II. Meşrutiyet'e kadar uzanır. 19. yüzyılda sırasıyla Sened-i İttifak, Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ilan edilmiştir. Bunun yanı sıra Osmanlı Ceza Kanunnamesi'nin yeniden düzenlenmesi, Tabiiyet-i Osmaniye Kanunnamesi'nin çıkarılması ve Mecelle gibi vatandaşlık kavramına dair reformlar gerçekleştirilmiştir. Osmanlı Devleti'nde Meşrutiyet'in ikinci kez ilanı (1908) ile yeni sayfa açılmıştır. Bu dönem tebaadan vatandaşa geçiş süreci olarak görülmüştür. Meşrutiyet Dönemi iç ve dış siyasi tazyik altında bir yandan devleti çöküşten kurtarmak diğer yandan toplumu dönüştürmek hedeflerinin el ele yürüdüğü bir zaman dilimi olmuştur. Osmanlı Devleti'nde vatandaşı var etme ihtiyacı, modern toplumun siyasi izdüşümü olan ulus-devlete doğru gidiş güzergâhı önemli bir uğrak noktasını temsil etmektedir. Modern devletin mümeyyiz vasfı olarak öne çıkan müdahale imkânı ile çocuk geleceğin teminatı olarak devletin inşa menziline girmiş, sadece ailesine ait olmaktan çıkmıştır. Modern merkezî devletin vatandaşlar cemaatinin inşasında önem taşıyan iki müesseseden biri ordu, diğeri ise okuldur. Böylece Osmanlı Devleti modernleşme sürecine paralel olarak okul bir toplumsallaştırma aracı konumuna yükselmiştir. Yani muallim müktesebatı ve müfredat yeni insan tasavvurunun hayat bulması noktasında en kilit unsurlar arasında yer almıştır. Bu itibarla, İlân-ı Hürriyet'ten hemen sonra meşrutiyet değerleri ile donatılmış bir nesil yetiştirmek için de“Malumat-ı Medeniye”dersi müfredata konmuştur. Bu ders daha sonra Cumhuriyet dönemi boyunca yurt bilgisi, vatandaşlık bilgileri, vatandaşlık ve insan hakları eğitimi gibi isimler altında okutulan derslerin ilk dayanak noktasıdır. Bu çerçevede okutulan bu ders kitaplarının ivedi olarak hazırlanması dikkat çekicidir. Ders kitabı yazarlarının ders kitaplarını hazırlama hususunda Batı'dan, özellikle Fransa'dan ilham aldığı söylenebilir. Tezde“Malumat-ı Medeniye”dersine ait bir dizi eser incelenmiştir. İptidaiye, Rüşdiye ve Sultaniye çağındaki gençler için yazılan bu kitapların dikkate değer bilgilere ulaşmak mümkündür. Yaptığımız araştırma sonucunda, Meşrutiyet Dönemi'nin ders materyali üzerinden nasıl vatandaşlar tasavvur edildiği ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
The 19th and 20th centuries were times when citizenship and legal reforms occurred in the Ottoman State. This period began on May 31, 1807 with the contract of Hüccet-i Şer'iyye and continued until the Second Constitutional Monarchy. As known, the Sened-i İttifak, Tanzimat Fermanı, and Islahat Fermanı were declared respectively in the 19th century. In addition to this, legal reforms on the notion of citizenship were carried out such as the reorganization of the Ottoman Penal Code, legislation on the Ottoman Citizenship Law, and the Mecelle (civil code). The most important turning point of this period was the repetition of Meşrutiyet and the end of the Abdülhamit II's regime. A new page was opened in the Ottoman State with the announcement of the Second Constitutional Monarchy (1908). This period signifies the transition from subject to citizen. On the other hand, the Second Constitutional Era is when the aim was to rescue the decadent state that had been subjected to internal and external political pressure and to transform society. The need to create citizenship, which is the political view of modern society, emerged on the way to establishing a modern nation state in the Ottoman Empire. As a consequence of the increasing capacity of the modern state to intervene, children became regarded as not only belonging to the family but also a guarantee of the future. The modern absolute state has two institutions that are important for the community of citizens: the army and schools. As a result, schools have become a socialization tool. Hence, the acquisition of teachers and the education curriculum have become key elements in the era of new human conception. In this respect, the course“Malumat-ı Medeniye”was added to the curriculum to form a generation that would adapt to the values of the constitutional order shortly after the declaration of independence. This course was the prototype of lectures on things such as citizenship and human rights education during the Republican Era. The urgent preparation of these textbooks is noteworthy. The authors of the textbooks were seen to have been inspired by the West, especially France. Through this research, a series of textbook works have been examined belonging to the“Malumat-ı Medeniye”course. Thus, arriving at original data has been possible in the lines of these books, which were written for children and teenagers in elementary, middle, and high schools. As a result of our research, how the political elites designed the course material and what kind of notion of citizenship they had has been revealed through the course material.
Benzer Tezler
- Tanzimat'tan İkinci Meşrutiyet'e kadın dergilerinde kadın sorunlarına bakış
An overview of women related issues in the women journals published from Tanzimat to Second Contitution Periods
RANA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN TÜMER ERDEM
- Musavver Terakki (İkinci Sene) inceleme-tahlili dizin-seçilmiş metinler
Musavver Terakki (Second Year) review-analytical index-selected texts
BETÜL ATAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BOZDOĞAN
- R.1325/M.1909 tarihli Nevsâl-i Osmânî'nin transkripsiyon ve değerlendirilmesi
The transcription and evaluation of the R.1325/A.D.1909 dated Nevsâl-i Osmânî
ŞEYHMUS DİRİLMİŞ
- The epistemological conflict in the narratives of elementary school textbooks (1908-1924): Islamic and secular insights into education
İlköğretim ders kitaplarında epistemolojik çatışma (1908-1924): Eğitimde İslami ve dünyevi anlayışlar
BETÜL AÇIKGÖZ
Doktora
İngilizce
2012
TarihBoğaziçi ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKKI ZAFER TOPRAK
- Hüseyin Cahid: A reluctant unionist 1908-1918
Hüseyin Cahid: İsteksiz bir ittihatçı 1908-1918
SUAT EREN ÖZYİĞİT
Doktora
İngilizce
2018
TarihYeditepe ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEROZ AHMAD