Türkiye'de şeker piyasasının regülasyon süreci
Regulation process of sugar market in Turkey
- Tez No: 566270
- Danışmanlar: PROF. DR. RECEP TEKELİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Ülkemizde şeker sektörüne ilişkin politikaların temel amacı, yurtiçi şeker talebini sağlayacak düzeyde, arz fazlaları veya açıklarına neden olmayacak şekilde şeker üretiminin sağlanmasıdır. Bu amaçla son dönemde birçok politika değişikliğine gidilmiştir. Düzenleyici ve denetleyici bir kurum olan Şeker Kurumu kapatılmış, Kurum'un yetkileri Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde Şeker Dairesi Başkanlığı'na devredilmiştir. Türkşeker'in 10 şeker fabrikası özelleştirilmiştir. Nişasta bazlı şeker kotaları yurtiçi toplam A şekeri kotasının %10'undan %5'ine düşürülmüş, 2019-2020 pazarlama yılı için %2,5 olarak belirlenmiştir. Şeker kotalarının tahsisi mevcut durumda Cumhurbaşkanı'nca yapılmaktadır. Bu çalışmada özelleştirilen fabrikaların mevcut maliyet ve verimlilik koşullarına göre yasal süreçler sonunda hangilerinin üretime devam edebileceği, hangilerinin kapatılacağı hesaplanmıştır. Özelleştirilen fabrikaların bir kısmının üretimden vazgeçmesi durumunda bölgede şeker pancarı tarımı yapan çiftçilerin zarar görmesini engellemek için alternatif ürünlere geçiş aşamasında devletçe destek sağlanmalıdır. Avrupa Birliği'nin şeker sektörüne ilişkin reformları bu uygulamaya örnek teşkil edebilir. Özellikle 2006 Reformu'nda uygulanan üretimden vazgeçen ülkelere devlet desteği sağlanması politikası ileride bazı şeker fabrikalarının kapanması durumunda şehirler bazında ülkemizce de uygulanabilir. Avrupa Birliği 2013 Reformu ile kotaların kaldırılması uygulamasından çiftçiler olumsuz etkilenmiştir. Çiftçilerin üretimden vazgeçmesi halinde yaşanabileceği belirtilen sorunlar, ülkemiz şeker politikalarında uygulanan değişiklikler sonunda çiftçilerin desteklenmemesi halinde oluşabilecek sorunlara örnektir. Nişasta bazlı şeker kotalarının 2019-2020 pazarlama yılı için %2,5 olarak belirlenmesi pancar şekeri üretimi lehine olumlu bir gelişmedir. 10 şeker fabrikasının özelleştirilmesi ile rekabet koşulları ve etkinliğin artırılması amaçlanmıştır. Rekabeti artırıcı politikalar amaçlanırken Şeker Kurumu'nun kapatılması tezat oluşturmaktadır. Şeker sektörüne ilişkin kararların bağımsız bir düzenleyici denetleyici kurumca yapılması daha etkin bir rekabet ortamı oluşturabilirdi. Ancak Şeker Kurumu'nun tekrar açılması zor ve maliyetlidir. Bu yüzden Şeker Dairesi Başkanlığı, sektöre ilişkin kararlarda sektörde faaliyet gösteren firmaların, işçilerin ve çiftçilerin söz sahibi olabilmesini sağlamalı ve sektör içi aktörlerle kotaları belirleyen Cumhurbaşkanı arasında köprü görevi üstlenmelidir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Şeker sektörü, Regülasyon, Rekabet, Tarım, Avrupa Birliği, Kota
Özet (Çeviri)
The main purpose of policies as to sugar sector in our country is providing sugar production in such way to cover domestic sugar demand and not causing surplus or deficit in demand. With this purpose, many policy changes have been made in the sector in the last period. The Sugar Authority which is the regulatory and authority agency was closed then its authorities were transferred to Head Department of Sugar within The Ministry of Agriculture and Forestry. 10 factories of Türkşeker were privatized. Starch-based sugar quotas has been reduced from %10 to %5 of quota of total domestic A sugar and stated as %2,5 for 2019-2020 marketing year. The allocation of sugar quotas are carried out through President of Republic. In this study, according to current cost and efficiency conditions of factories which has been privatized which one of will be able to continue to produce or will be closed in the end of legal process has been considered. In the case of some of factories privatized abandon the production, in order to protect farmes that make production sugar beet agriculture from harms, in the transitional stage to alternative products, support for farmers is to be provided by public. The European Union's reforms in the sugar sector can give as an example for this practice. Especially the policy that is providing to countries which abandon production carried out in 2006 Reform can be implemented in the base on cities in case of some of sugar factories are closed in our country as well. The farmers has been affected from removing quotes implementation with The European Union 2013 Reform. The problems which can be faced in the case of farmes abandon production are examples for possible problems that occurs when farmers are not supported in the end of changes is applied in our county's sugar policies. Being stated starch-based sugar quotas as %2,5 for 2019-2020 marketing year is advance for the benefit of sugar beet production. With the privatization of 10 sugar factories, it has been aimed to increase the competition conditions and efficiency. Closure of the Sugar Agency is in contradicton with the policies which increases competition. Making decisions about the sugar sector by an independent regulatory supervisory authority could have created a more effective competition environment. However, re-opening of the Sugar Authority is difficult and costly. Therefore, the Sugar Department should make it possible for companies, workers and farmers to have a voice in the sector decisions and act as a bridge between the sector leaders and the President who determines the quotas. KEY WORDS: Sugar industry, Regulation, Competition, Agriculture, European Union, Quota
Benzer Tezler
- Dünyada ve Türkiye'deki şeker piyasasının mevcut durumu: Kayseri Şeker Fabrikası örneği
Current situation of sugar market in the world and in Turkey: The case of Kayseri Sugar Factory
ESRA YÜREKLİ
- Market reconstruction in Turkey: From sugar market to sugar beet farming
Türkiye'de piyasasının yeniden yapılanması: Şeker piyasasından şeker pancarı tarımına
BERRA ZEYNEP DODURKA
Doktora
İngilizce
2023
Siyasal BilimlerBoğaziçi ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZİYA UMUT TÜREM
- Avrupa Topluluğu ülkelerinde özel istihdam kurumları ve Türkiye'de özel istihdam hizmetlerine geçiş süreci
Private employment agencies in European Union countries and the transition process of private employment services in Turkey
İLKNUR KARAASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriİstanbul ÜniversitesiAvrupa Birliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOKER DERELİ
- Maraş dondurmasının bazı özelliklerinin incelenmesi
Some properties of Maras ice cream
FATMA FEDAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Gıda MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM TURGAY
- Türkiye şeker piyasası işleyişi özelinde bir ekonomik model olarak kooperatif: Tarım sanayi entegrasyonu ve Pankobirlik incelemesi
Cooperatives as an economic model in Turkey sugar market: Agriculture – industry integration and Pankobirlik review
SELEN ERKÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SABRİYE SAİME KAYAM