Tercümânü'l-Lügat (Sözlükbilimsel inceleme, metin)
Tercümânü'l-Lügat (Lexicographical analysing, text)
- Tez No: 566956
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Tercümânü'l-Lügat, çok dilli sözlük, sözlükbilim, sözlükbilimsel inceleme, Tercümânü'l-Lügat, historical dictionary, lexicography, lexicographical analysing
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 966
Özet
Tercümânü'l-Lügat, Nazım bin Muhammed tarafından H 1287 (M 1869) yılında yazılmaya başlanmış, H 1288/1289 (M 1870/1871) tarihlerinde basılmıştır. Eser iki cilt ve toplamda 995 sayfadan oluşmakta ve çok dilli sözlük tarihi açısından büyük değer taşımaktadır. Sözlükte Arapça, Farsça ve Türkçe maddebaşlarına yer verilmektedir. Eser kendi yapısına münhasır olup kendinden önce yazılan sözlüklerden farklılıklar arz etmektedir. Sözlükçülük tarihi çok eski zamanlara kadar uzanan bir millet olarak geçmişte yazılmış olan sözlüklerimizi bugüne kazandırmak ve bu sözlükleri sözlükbiliminin bakış açısıyla incelemek gerekmektedir. Bu gereklilikten hareketle doktora çalışmamız çok dilli bir sözlük olan Tercümânü'l-Lügat'in çeviri yazısının yapılması ve sözlükbilimsel olarak incelenmesi üzerinedir. Tarihi sözlükler sözlükbilim alan yazını ile ilgili kuramsal boşluklar nedeniyle kapsamlı bir değerlendirmeye tabi tutulamamıştır. Yapılan lisansüstü çalışmalar“sözlükbilimsel inceleme”başlığından hareketle daha çok sözlüklerin çeviri yazıları ile birlikte sözlüğe ilişkin dilbilgisel incelemeler şeklindedir. Dolayısıyla bu tür çalışmalar derleyici-sözlük-kullanıcı ilişkisi anlamında kapsamlı bilgiler vermemektedir. Bu çalışmada ayrıca bir inceleme yöntemi önerilmeyecektir. Sözlüklerin bileşenlerinden yola çıkararak oluşturulan yöntem Tercümânü'l-Lügat'e uyarlanacaktır.
Özet (Çeviri)
Tercümânü'l-Lügat dictionary was started to be written in H 1287 (M 1869) by Nazim bin Muhammad, and was published in H 1288/1289 (M 1870/1871). The book consists of two volumes and a total of 995 pages and it has great value in terms of its being a historical and multilingual book. Arabic, Persian and Turkish headwords are included in the dictionary. The book is unique in its structure and differs from the dictionaries written before it. As a nation with a history of lexicography dating back to ancient times, it is necessary to bring our dictionaries written in the past to the present and examine them from the perspective of lexicography. However, historical dictionaries could not be subjected to a comprehensive evaluation due to theoretical gaps in lexicography literature. The graduate studies were carried out are mainly in the form of grammatical studies related to the dictionary along with the translation writings of dictionaries. Therefore, such studies do not provide comprehensive information in terms of compiler-dictionary-user relationship. Based on this requirement, our doctoral study is about the translation and lexicological analysis of Tercümânü'l-Lügat, the multilingual dictionary. In this study, a method of examination was not proposed, but the method which was formed from the components of the dictionaries was adapted to Tercümânü'l-Lügat.
Benzer Tezler
- Arap dilinde sözlük çalışmaları ve Nazım Efendi'nin Tercümanu'l-Lügat adlı eserinin incelenmesi
Lexicology in the arabic language and Nazım Efendis dictionairy name of Tercümanu'l-Lügat
MEHMET NURİ ALPAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAKUP CİVELEK
- Tarihi Kıpçak Türkçesi metinlerinde Oğuzca unsurlar
Oghuz elements in the historical Kipchak Turkish texts
MUZAFFER SAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDİNÇ DEMİRAY
- Eseru Kelami'l-Arap Fi Tevcihi Et Eahlil'n-Nahvî İnde E'lami'l-Mufessirin El-Endelusiyyin (İbnu Atiyye ve Ebu Hayyan Enmuzecen)
The effect of the arabic words directing grammacital analysis at the andalusian commentators (İbn Attiya and Abu Hayyan as model)
ZELAL ABOUD
Doktora
Arapça
2019
DilbilimBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OUSAMA EKHTIAR
- Kitabu Bulgatu'l-Muştak fì Lugati't-Türk we'l-Kıfçak üzerine dil incelemesi
A linguistic analysis on ki?tabu bulgatu'l-muştak fì lugatit-Türk we'l-kipçak
GULHAN ABEDALAZİZ MOH'D JALAL AL-TURK
Doktora
Türkçe
2012
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- İzzüddîn b. 'Abdisselâm es-Sülemî (ö. 660/1262) ve 'el-Emâli'l-Kur'âniyye' adlı eserinin edisyon kritiği
'Izzuddîn b. 'Abdissalâm al-Sulemî (ö. 660/1262) and critical edition of his work named 'al-Amâli al-Qurâniyye
ÜZEYİR TUNA
Doktora
Türkçe
2016
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET VECİH UZUNOĞLU