Kitabu Bulgatu'l-Muştak fì Lugati't-Türk we'l-Kıfçak üzerine dil incelemesi
A linguistic analysis on ki?tabu bulgatu'l-muştak fì lugatit-Türk we'l-kipçak
- Tez No: 293190
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kıpçak, Memlük, Sözlük, Kipchak, The Mameluke, Dictionary
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 463
Özet
Bu çalışmada, Arap harfleri ile yazılmış Kıpçak Türkçesine ait Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? adlı eser, Türkiye Türkçesine transkribe edilerek, dil bakımından karşılaştırmalı inceleme yapılmıştır. Çalışma Önsöz, Giriş, İnceleme, Kaynaklar ve Sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. BM'nin tıpkıbasımı da çalışmanın sonuna eklenmiştir.Çalışmanın ana bölümleri Giriş ve İnceleme bölümlerinden oluşmaktadır. 1. Giriş Bölümü: 1. Kıpçaklar ve Memluk-Kıpçak Türkçesi 2. Memluk-Kıpçak Döne-minde Yazılmış Sözlük ve Gramer Kitapları 3. Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? başlıklarından oluşmaktadır.Kıpçaklar ve Memluk-Kıpçak Türkçesi başlığı altında Memluk-Kıpçak Türk-çesi ile ilgili genel bilgi verilmiştir. Memluk-Kıpçak Döneminde Yazılmış Sözlük ve Gramer Kitapları başlığı altında Memluk-Kıpçak dönemine ait sözlük ve gramer ki-taplarından kısaca bahsedilirken bu kitaplar üzerine yapılmış çalışmalara da yer ve-rilmiştir. Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? başlığı altında ise, Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? hakkında, müellifi, yazıldığı yer ve dil, BM üzerine yapılan çalışmalar, BM'nin içeriği ele alınmış ve son olarak Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? İmlâ Özellikleri alt başlığı altında da BM'nin kelime, eklerin yazılışı, birleşik kelimelerin yazılışı ve imlâ hatalarına değinilmiştir 2. İnceleme bölümü: Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? Söz Varlığı ve Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? Üzerine Karşılaştırmalı İnceleme alt başlıklarından oluşmaktadır. Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? Söz Varlığı alt başlığı altında BM'nin Kelime yapımı, Kelime Türleri ve Alıntı Kelimeleri incelenmiştir. Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç?? Üzerine Karşılaştırmalı İnceleme alt başlığının altında eser, Türkiye Türkçesine aktarılmış ve harfleri Latin alfabesine transkribe edilmiştir. BM'nin madde başları Divanü Lûgati-Türk ve Codex Cumanicus'un yanı sıra Memluk-Kıpçak Türkçesine ait olan Kitâbü'l-İdrâk li Lisâni'l-Etrâk, Kitâb-ı Mecmû u Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Ettuhfet-üz-Zekiyye Fil-Lûgat-it-Türkiyye, El-Kavânînü'l-Külliyye li-Zabti'l-Lûgati't-Türkiyye, Ad-Durrat al-Mu?î'a fi-l-Lu?at at-Turkîyye ve Harezm sahasında yazılmış ibni Muhanna Sözlüğü adlı eserler ile karşılaştırmalı inceleme yapılmıştır.Sonuç bölümünde ise, Kit?bu Bul?atu'l-Muşt?? fì Lu?ati't-Türk we'l-Kıfç??'ı inceleyen bu çalışmada incelenen kaynakların ışığında ortaya konulan durum tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In our thesis of historical document, Kipchak Turkish was written in Arabic script by the Kit?bu Bul?atu?l-Muşt?? fì Lu?ati?t-Türk we?l-Kıfç?? studies, were Turkish transcription, a comparative analysis has been made in terms of language. Working Foreword, Introduction,, Resources and Results sections. BM had been added original copy at the end of the study. Main sections of this study consist of İnroduction and Analysis, introduction part consists of: 1 kiptchak and memluk language 2. Dictionaries and grammers which had written in memluk period and given brief information and the most important works published on these books 3. Kit?bu Bul?atu?l-Muşt?? fì Lu?ati?t-Türk we?l-Kıfç?? title?s was talking about the author, the place where the author had written the book and Characteristics of the language and the orthographical features.In the second part Analysis: studies done so far about BM; general vocabulary, word structure, types of words, and words of foreign origin. Also in this section, we compare the lexical entries of BM to those those of Divanü Lûgati-Türk ve Codex Cumanicus, Kitâbü?l-İdrâk li Lisâni?l-Etrâk, Kitâb-ı Mecmû u Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Ettuhfet-üz-Zekiyye Fil-Lûgat-it-Türkiyye, El-Kavânînü?l-Külliyye li-Zabti?l-Lûgati?t-Türkiyye, Ad-Durrat al-Mu?î?a fi-l-Lu?at at-Turkîyye which belong to Mamluk-Kipchak Turkish and İbni Mühanna Dictionary that was written in Khorezm region.In the conclusion; in this thesis attempt to Kit?bu Bul?atu?l-Muşt?? fì Lu?ati?t-Türk we?l-Kıfç?? in the light of sources. Infornations had try to be given explanatory not judgemently with the limitation of methodology and science.
Benzer Tezler
- kıpçakçanın söz varlığı
Vocabulary of Kiptchah Turkish
KULİXİLA ZHAMALİHAN
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- El-Cebertî'nin 'Acâibu'l-âsâr Fi't-terâcim Ve'l-ahbâr' adlı eserinde Türkler ve Türkçe söz varlığı
Turks and Turkish vocabulary in el-Ceberti's work 'Acâibu'l-âsâr Fi't-terâcim Ve'l-ahbâr'
REHAB SALAMA
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA TOPRAK
- Tarihi Kıpçak Türkçesi metinlerinde Oğuzca unsurlar
Oghuz elements in the historical Kipchak Turkish texts
MUZAFFER SAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDİNÇ DEMİRAY
- Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî esasında Memlük-Kıpçak sahasında yazılan sözlüklerdeki söz varlığı üzerine inceleme
The examination on the vocabulary in the dictionaries written in the Mamluk-Kipchak period basis on Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî
FATMA MOHAMED AHMED ELTAMIMI ELSHERBINI
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Kıpçak dönemi eserlerinin yabancılara Türkçe öğretimi açısından incelenmesi
Examination of Kipchak era's works in respect of Turkish teaching for foreigners
NURŞAT BİÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ ALYILMAZ