Hâce Emir'in Efsâne-i Türkî adlı eseri (vr. 1-50) inceleme – metin –dizin
Khajawa Amir's work Afsana-i Turki; (1-50 foils) Text-review-index)
- Tez No: 568881
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Efsane, Doğu Türkçesi, Orta Asya, Hint Altkıta, Hüdabahş Doğu Kütüphanesi, Aşk hikāyesi, Legend, Eastern Turkish, Central Asia, the Indian subcontinent, Khuda Bakhsh Oriental Library, Love story
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
İlhanlı ve Altınordu dönemlerinde ortaya çıkan Doğu Türkçesi, Timurlular döneminde özellikle de XV. yüzyılda gelişen ve XX. yüzyıla kadar yaklaşık beş asır boyunca resmî ve edebî dil olarak kullanılan tarihî bir Türk lehçesidir. Babür İmparatorluğu'nda da saray dili olarak Doğu Türkçesinin kullanılması neticesinde Hindistan coğrafyasında birçok kütüphanede Doğu Türkçesiyle yazılmış pek çok yazma eser bulunmaktadır. Teze konu olan Efsâne-i Türkî adlı yazma eser, Kuzey Hindistan'ın Khuda Bakhsh Oriental Library/Hüdabahş Doğu Kütüphanesi'nde 3296 (18/2) sıra numarasıyla kayıtlı olan bu eser ancak zahriyede Prog. no: 17520 altında ise P. no: 6455 şeklinde kayıt bulunmaktadır. Efsâne-i Türkî adlı eser XIX. yüzyıla ait olup 109 varaklı, genellikle 11 satırlı tek sütundan oluşan bir yazmadır. Efsâne-i Türkî, Patnalı Guptu Lal takma adlı Babu Ram Bahadur ve oğlu Arcun Prasad'ın özel koleksiyonundan Patna Üniversitesi Tarihi Bölümü'ne intikal ederek Hüdabahş Oryantal Kütüphanesi'ne verilmiştir. Efsâne-i Türkî, Hāce Ubeydullah-ı Ahrâr'ın (1404-1490) tarikat silsilesine mensup olan Hāce Emîr tarafından yazılmıştır. Eser, Mirza Muhammed Cihan Şah (1795-1846) döneminde 1233/1817 tarihinde yazılmış ve Gopal Lal tarafından istinsah edilmiştir. İstinsah edildiği yıl verilmemiştir. Efsâne-i Türkî üzerinde yaptığımız çalışma İnceleme, Metin, Dizin ve Tıpkıbasım olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır. İnceleme bölümünde metnin morfolojik ve fonetik özellikleri ile Urducaya benzerlikleri ayrıntılı biçimde incelenmiştir. Metin bölümünde yazma eserin 1-50 varağı transkripsiyon harfleriyle Latin alfabesine aktarılmıştır. Dizin kısmında metindeki bütün sözcükler bulundukları bağlam içerisinde anlamlandırılmış ve hangi dile ait oldukları alfabetik sırayla verilmiştir. Tezin son bölümünü yazmanın 1-50 varaklarının tıpkıbasımı oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
Eastern Turkish, which emerged during the Ilhanli and Altinordu periods, developed during the reign of Timurids in the 15th century and was used as an official and literary language between 15th-19th centuries. Relations between Central Asia and the Indian subcontinent are very old. As a result Eastern Turkish has been used as the palace language in the Mughal Empire. Many libraries in India have many Turkish manuscripts which were written in Eastern Turkish. The manuscript Efsâne-i Turki is registered with 3296 (18/2) (however in the front page(zahriya) it registered with Prog. no: 17520 and P. no: 6455) in the Khuda Bakhsh Oriental Library of North India. This work, Efsâne-i Turki, which narrates a love story, belongs to the 19th century and it is a write-up consisting of a single column of 109 folios, and 11 lines. The work was transferred from the private collection of Babu Ram Bahadur knowns as Guptu Lal and his son Arjun Prasad to Patna University's Department of History and was given to the Khuda Bakhsh Oriental Library. The work Efsâne-i Turki was written by Khawaja Amir, a follower of Khawaja Ubeydullah Ahrar's (1404-1490) sect in 1233/1817 in the period of Mirza Muhammad Jihan Shah (1795-1846) and was copied by Gopal Lal. What is not known however is the year in which the copy was made. This work on Efsâne-i Turki consists of“Review”,“Text”,“Index”and“Facsimle”. In the“Review”part, morphological and phonetic features of the text and their similarities in Urdu are examined in details. In the“Text”part, 1-50 folios were changed to Latin script with transcription alphabet. TürkSözDiz program is used in“Index”part and all the words used in the text are placed in alphabetical order. Also, the places of the words in the text with the meaning of the text, and from the language they originated are given as well. İn the last part of the thesis facsimle of 1-50 foils of writing is given.
Benzer Tezler
- Timurlularda kültürel hayat ve Sultan Hüseyin Baykara Dönemi
Cultural life in the Timurids and Sultan Husain Bayqara Period
ARAZGUL REJEPOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA ŞAMİL YÜKSEL
- Alî Şîr Nevâyî'nin hamsesindeki hikâyeler dışında kalan bölümler üzerine bir inceleme
An examination on the sections out of the stories in Ali Şir Nevâyî's hamse
ZEHRA ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜCAHİT KAÇAR
- Menakib-i Dükçi İşan isimli eser ve tahlili (Giriş-inceleme-metin-sözlük)
Menakib-i Dükçi İşan and it's analysis (Introduction-analysis-text-dictionary)
MEHMET ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NODİRKHON KHASANOV
- Abdulkadir Meragi: Hayatı, eserlerinin usul ve güfte açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
SEDA KENT
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. CAHİT ATASOY
- Delhi Türk Sultanlığı'nda teşkilat (1206-1414)
The Administrotion of Turkish Sultanate of Delhi (1206-1414)
HALUK KORTEL