Diyabetli hastalarda hipoglisemi tutum ve davranış ölçeği'nin (Habs) Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması'nın yapılması ve beslenme alışkanlıkları ile ilişkisi
The Turkish validity and reliability study of hypoglycemic attitudes and behavior scale (Habs) in diabetic patients and relationship with nutritional habits
- Tez No: 569237
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİME PULAT DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Bilgi Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Programlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Diyabetin glisemik yönetiminde ve sürdürülmesinde ana sınırlayıcı faktör olan hipoglisemi; rahatsız edici semptomları ve bilinen olumsuz sonuçları ile diyabetli hastalarda ciddi kaygıya ve korkuya neden olabilir. Bu durum diyabetlilerin öz-yönetimini zayıflatabilir ve sonuç olarak kaçınma davranışlarını teşvik ederek daha kötü veya dengesiz bir glisemik kontrol döngüsü yaratabilir. Diyabet yönetiminin temel olarak hastaların kendi sağlıklarına ve özellikle de tedavilerine ilişkin tutum ve davranışlarına dayandığı göz önüne alındığında, hastaların hipoglisemiye dair yanlış tutum ve inançlarının önceden bilinmesi davranışa dönüşmeden düzeltilmesini sağlayabilir. Bu çalışma; T2DM'li bireylerde Hipoglisemi Tutum ve Davranış Ölçeği'nin (HTDÖ, Hypoglycemic Attitudes And Behavior Scale-HABS) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini test etmek ve bu tutum ve davranışlar ile beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla metodolojik ve tanımlayıcı tipte planlanmıştır. Çalışma, Haziran 2018-Aralık 2018 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Diyabet Polikliniği'nde çalışmaya alınma kriterlerini sağlayan 181 T2DM'li hasta ile yürütülmüştür. Örneklemin ortalama diyabet süresi 15,67 ± 7,14 yıl olup, %66'sı kadınlardan oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama araçları olarak; Tanıtıcı Özelliklere Yönelik Soru Formu, 24 Saatlik Besin Tüketim Kaydı, Hipoglisemi Korku Ölçeği (HKÖ), Dünya Sağlık Örgütü (Beş) İyilik Durumu İndeksi (WHO-5) ve Hipoglisemi Tutum ve Davranış Ölçeği (HTDÖ) kullanılmıştır. Ölçeğin Türkçe formunun dil geçerliği çeviri-geri çeviri yöntemiyle sağlanmıştır. Ayrıca ölçek kapsam geçerliği için uzman görüşüne başvurulmuş ve ölçek toplam Kapsam Geçerlik İndeksi (KGİ) 0,86 olarak bulunmuştur. Ölçeğin Türkçe formunun yapı geçerliğini belirlemek için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri uygulanmış ve sonuçta orijinal ölçek ile uyumlu olarak 3 alt boyut (kaygı, kaçınma ve güven) elde edilmiştir. Ölçeğin Türkçe formunun güvenirliğinin değerlendirilmesi amacıyla; iç tutarlık katsayısı, madde analizi, test-tekrar test ve paralel form yöntemleri kullanılmıştır. Ölçeğin Cronbach alpha değeri 3 alt boyut için sırasıyla 0,818 (Güven), 0,677 (Kaygı), 0,748 (Kaçınma) olarak bulunmuştur. Madde analizi sonuçlarında, her bir alt boyuta ait madde-ölçek toplam korelasyonların hepsi anlamlı düzeyde elde edilmiştir. Ölçeğin Türkçe formunun zamana karşı değişmezliğini belirlemek için ölçek, dört hafta ara ile 67 hastaya uygulanmış ve iki ölçüm sonucu ölçek alt boyutları aralarında pozitif yönlü, yüksek düzeyde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Ayrıca, paralel form güvenirliği yöntemi için orijinal ölçeğin geliştirildiği çalışma esas alınarak Türkiye'de geçerlik ve güvenirliği yapılan HKÖ kullanılmış ve ölçeklere ait alt boyutlar arasında pozitif yönlü, orta ve yüksek düzeyde korelasyon bulunmuştur. Hastaların hipoglisemi tutum ve davranışlarının; cinsiyete, medeni duruma, diyabet ile ilişkili hastalık varlığına, insülin kullanma durumuna, daha önce hipoglisemi yaşama durumlarına, HbA1c değerlerine, karbonhidrat alımlarına göre değiştiği görülmüştür. Sonuç olarak; HTDÖ'nün T2DM'li hastalarda hipoglisemi tutum ve davranışlarını değerlendirmek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçektir. Özellikle HTDÖ ölçeğinin alt boyutlarından biri olan güven alt boyutunun glisemik kontrolle pozitif bağlantısının bulunması, düşük hipoglisemi güven düzeylerini ele almanın, T2DM hastalarının hipoglisemi korkusu gelişimini önlemek için yararlı olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Hypoglycemia, the main limiting factor in glycemic management and maintenance of diabetes; can cause serious anxiety and fear in diabetic patients with disturbing symptoms and known negative consequences. This may weaken the self-management of people with diabetes and, as a result, promote an avoidance behaviour, creating a worse or unbalanced cycle of glycemic control. Given that diabetes management is based primarily on patients 'attitudes and behaviours towards their own health, and in particular, on their treatment, it may be necessary to correct the patients' misconceptions and beliefs about hypoglycemia in correcting their behaviour. This research; In order to test the validity and reliability of the Turkish version of the Hypoglycemia Attitude and Behavior Scale (HABS) in T2DM patients and to evaluate the relationship between these attitudes and behaviours and nutritional habits, a methodological and descriptive type was planned. The study was conducted between June 2018 and December 2018 in Istanbul University, Istanbul Faculty of Medicine, Department of Internal Medicine, Department of Endocrinology and Metabolism Diseases Diabetes Clinic and was included 181 Type 2 diabetic patients. The mean duration of diabetes was 15.67 ± 7.14 and most (66%) were female Type 2 diabetic individuals. In the study as data collection tools; The Questionnaire for patient information form which includes sociodemographic, clinic characteristics, nutritional habit etc., 24-hour Food Consumption Record, Hypoglycemia Fear Scale (HFS), The World Health Organisation- Five Well-Being Index (WHO-5) and Hypoglycemic Attitude and Behavior Scale (HABS) were used. The language validity of the Turkish form of the scale was provided by the translation-back translation method. In addition, expert opinion was consulted for scale content validity and total Content Validity Index (CVI) was found to be 0,86. In order to determine the construct validity of the Turkish version of the scale, exploratory and confirmatory factor analyses were applied and 3 sub-dimensions (anxiety, avoidance and confidence) were obtained in accordance with the original scale. In order to evaluate the reliability of the Turkish version of the scale; internal consistency coefficient, item analysis, test-retest and parallel form methods were used. The Cronbach's alpha value of the scale was found to be 0,818 (Confidence), 0,677 (Anxiety), 0,748 (Avoidance) for 3 sub-dimensions, respectively. In item analysis results, all item-scale total correlations for each sub-dimension were obtained at a significant level. In order to determine the invariance of the Turkish version of the scale against time, the scale was applied to 67 patients at four weeks intervals and it was found that there were positive, high and statistically significant correlations between the scale sub-dimensions of the two measurements (p
Benzer Tezler
- İnsülin kullanan tip 2 diyabetes mellituslu hastalarda akılcı ilaç kullanımı ile hipoglisemiye karşı davranış ve tutumları
Rational drug use and behaviors and attitudes towards hypoglycemia in patients with type 2 diabetes mellitus using insulin
RABİA YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HemşirelikAtatürk Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEHER ERGÜNEY
- 18 yaş ve üzeri tip-2 diyabet tanısı olan bireylerde ayak bakımı değerlendirmesi
Foot care evaluation for individuals 18 years of age and older with type-2 diabetes
DENİZ ELMAS KOÇAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN ZEREN ÖZTÜRK
- Tip 2 diyabet hastalarının ayak bakımı hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of knowledge, attitudes and behaviors of type 2 diabetes patients about foot care
HÜLYA SOYTÜRK KESKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ZEYNEP AŞIK
- Diyabetik makula ödemi olan bireylerde serum ileri glikasyon son ürünleri (AGES) ile beslenme durumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between serum advanced glycation end products (AGES) and nutritional status in individuals with diabetic macular edema
SEDAT ARSLAN
Doktora
Türkçe
2020
Beslenme ve DiyetetikHacettepe ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA GÜLHAN SAMUR
- Tip 2 diyabet hastalarında tıkınırcasına yeme bozukluğu ve gece yeme sendromu sıklığı; depresyon ve glisemik kontrol ile ilişkisi
The prevalence of binge eating disorder and hight eating syndrome in type 2 diabetes patients; depression and relationship with glycemic control
YÜSRA KORKMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriBursa Uludağ ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH SAYGIN EKER