Geri Dön

Türk dili ve edebiyatı eğitimi çerçevesinde destan dili incelemesi; örnek Metin Polken'den derlenen Çembil Kamalı adlı Özbek rivayeti (131-172)

An analysis of the language of epic within the framework of Turkish language and education; Çembil Kamali narrative compiled by Polken

  1. Tez No: 569884
  2. Yazar: MEDİHA SENA ÖZCAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MESUT ŞEN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Türk Dili ve Edebiyatı, Education and Training, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Destan, Köroğlu, Çämbil Ķamäli Destanı, Özbek Türkçesi, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi, Millî Kültür, Epic, Koroghli, The Epic of Çämbil Ķamäli, Uzbek Turkish, Turkish Language and Literature Education, National Culture
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 334

Özet

“Şiirle Öğretim”, 1990'lı yıllardan itibaren sosyal bilimlerdeki kavramların öğretilmesinde oldukça yararlanılan bir yöntem hâline gelmiştir. Bu yöntemde, edebî eserlerin eğitimdeki işlevi ve derslere olan katkısı ön plana çıkmıştır. Özellikle şiir ve şiir biçiminde oluşturulmuş türler, farklı çağrışımlara açık oluşu, kolay ezberlenişi ve akılda kalıcılığı ile bilgilerin aktarılmasında daha çok tercih edilmektedir. Bu türlerden bir tanesi de nazım-nesir karışık olsa da nazım bölümlerinin ağırlıklı olduğu destandır. Türk dilinin 15-20. yüzyıllar arasında Orta Asya'da hâkim olduğu dönem olan Çağatay Türkçesi, yerini 1921'den itibaren Özbek Türkçesine bırakmıştır. Bu araştırmada, Özbek destan anlatıcısı ve halk şairi Mühämmädķul Cāmurād Oġli Polkän'in rivayeti, Mänsur Äfzälov'un Kiril alfabesiyle yazdığı ve Zubäydā Hüsäinovä ve Mühämmädnādir Säidov'un baskıya hazırladığı, Köroğlu kollarından biri olan Çämbil Ķamäli adlı destanın 131-172 sayfaları incelenmiştir. Bu çalışma, giriş ve kaynakçayla birlikte ilgili araştırmalar, yöntem, bulgular ve sonuç olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır. En önemli kısım, bulgular bölümüdür. Bu bölümde; destan, Türk edebiyatında destan, Köroğlu Destanı hakkında bilgilere yer verilmiştir. Araştırmaya konu olan Çämbil Ķamäli Destanı'ndan bahsedilerek çalışmaya konu olan sayfaların özeti yapılmıştır. Dil incelemesi başlığı altında metinden örnekler verilerek ses ve şekil özellikleri gösterilmiştir. Eserin, Latin harflerine aktarımı sağlanarak açıklamalı dizini oluşturulmuştur. Sonuç bölümünde ise, destan ve destan dili kavramlarının Türk dili ve edebiyatı derslerine katkısı ve millî kültürün aktarılmasındaki rolü hakkında çeşitli tespitlerde bulunulmuştur. Köroğlu Destanı'nın bir kolu olan ve karışık saha dil özellikleri gösteren Çämbil Ķamäli, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi alanına sağlayacağı katkılar sebebiyle önemli bir destandır.

Özet (Çeviri)

Teaching with poetry" has become a method which has been used in teaching the concepts in social sciences since 1990s. In this method, the function of the literary works in education and its contribution to the lessons came to the fore. Genres that are formed especially in the form of poetry are more preferred while transfering information because this genre is open to different connotations and easy memorization. One of these genres-even if the poetry-prose is mixed with the prose- is the epic. Chagatay language which was the name of the period between 15th-20th centuries in which Turkish language was used in Central Asia has started to replaced by Uzbek. In this study, 131-172 pages of the epic called Çämbil Ķamäli, narrated by Uzbek epic narrator and folk poet Mühämmädķul Cāmurād Oġli Polkän, written by Mänsur Äfzälov using Cyrillic alphabet, prepared to be printed by Mühämmädnādir Säidov and Zubäydā Hüsäinovä have been examined. This study consists of six chapters including related studies and literature, methods, findings and results with the introduction and bibliography parts. The most important part is the findings section. In this chapter, information has been given on epic, epic in Turkish literature, Epic of Koroghli and its variants. A summary of the related pages of Çämbil Ķamäli Epic, which is the subject of this research was made. Within the scope of language analysis, the characteristics of sound and morphology have been emphasized by giving examples from the text. Annotated index was created by transferring the letters from the original text to Latin letters and using the transcription alphabet. In the conclusion part, various findings have been made about the contribution of the concepts of epic and language of epic to Turkish language and literature courses and their role in the transfer of national culture. Çämbil Ķamäli which is a narrative of Koroghli Epic and shows mixed field characteristics, is an important epic due to its contribution to the field of Turkish Language and Literature Education.

Benzer Tezler

  1. Halk anlatılarında şiddet (Ardahan örnekleminde)

    Violence in folk narratives (Case study of Ardahan)

    DİLEK SARIKAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıArdahan Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK

  2. Ortaöğretim 10. sınıf Türk edebiyatı ders kitabında yer alan destan metinlerinin çoklu zekâ kuramı çerçevesinde incelenmesi

    The investigation of sagas, located in the textbooks of secondary education of 10th grades according to multiple intelligences theory

    TUĞBA TÜRKMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HAMİYE DURAN

  3. Rusya'da Türkoloji çalışmaları çerçevesinde Türkiye Türkçesiyle ilgili eserlerin incelenmesi

    Review of work with Turkish language in the framework of Russian Turcology

    SAHIBA KHALAFOVA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FAHRİ TEMİZYÜREK

  4. Osmanlı edebiyatında manzum fetihnameler

    Poetic versions of fetihnames in Ottoman literature

    MUHAMMED EMİR TULUM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SADIK YAZAR

  5. Dini tarihi kaynaklı olağanüstü anlatıların dini çocuk edebiyatı açısından değerlendirilmesi ve Hz. Ali Cenknameleri'nin incelenmesi

    The evaluation of fantastic narratives originated from religion and history in terms of religious children's literature and analysis of Hz. Ali Cenknames

    OSMAN ZAHİT ŞENER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıErciyes Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ ÇAVUŞOĞLU