Türk dili ve edebiyatı eğitimi çerçevesinde destan dili incelemesi; örnek Metin Polken'den derlenen Çembil Kamalı adlı Özbek rivayeti (131-172)
An analysis of the language of epic within the framework of Turkish language and education; Çembil Kamali narrative compiled by Polken
- Tez No: 569884
- Danışmanlar: PROF. DR. MESUT ŞEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Türk Dili ve Edebiyatı, Education and Training, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Destan, Köroğlu, Çämbil Ķamäli Destanı, Özbek Türkçesi, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi, Millî Kültür, Epic, Koroghli, The Epic of Çämbil Ķamäli, Uzbek Turkish, Turkish Language and Literature Education, National Culture
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 334
Özet
“Şiirle Öğretim”, 1990'lı yıllardan itibaren sosyal bilimlerdeki kavramların öğretilmesinde oldukça yararlanılan bir yöntem hâline gelmiştir. Bu yöntemde, edebî eserlerin eğitimdeki işlevi ve derslere olan katkısı ön plana çıkmıştır. Özellikle şiir ve şiir biçiminde oluşturulmuş türler, farklı çağrışımlara açık oluşu, kolay ezberlenişi ve akılda kalıcılığı ile bilgilerin aktarılmasında daha çok tercih edilmektedir. Bu türlerden bir tanesi de nazım-nesir karışık olsa da nazım bölümlerinin ağırlıklı olduğu destandır. Türk dilinin 15-20. yüzyıllar arasında Orta Asya'da hâkim olduğu dönem olan Çağatay Türkçesi, yerini 1921'den itibaren Özbek Türkçesine bırakmıştır. Bu araştırmada, Özbek destan anlatıcısı ve halk şairi Mühämmädķul Cāmurād Oġli Polkän'in rivayeti, Mänsur Äfzälov'un Kiril alfabesiyle yazdığı ve Zubäydā Hüsäinovä ve Mühämmädnādir Säidov'un baskıya hazırladığı, Köroğlu kollarından biri olan Çämbil Ķamäli adlı destanın 131-172 sayfaları incelenmiştir. Bu çalışma, giriş ve kaynakçayla birlikte ilgili araştırmalar, yöntem, bulgular ve sonuç olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır. En önemli kısım, bulgular bölümüdür. Bu bölümde; destan, Türk edebiyatında destan, Köroğlu Destanı hakkında bilgilere yer verilmiştir. Araştırmaya konu olan Çämbil Ķamäli Destanı'ndan bahsedilerek çalışmaya konu olan sayfaların özeti yapılmıştır. Dil incelemesi başlığı altında metinden örnekler verilerek ses ve şekil özellikleri gösterilmiştir. Eserin, Latin harflerine aktarımı sağlanarak açıklamalı dizini oluşturulmuştur. Sonuç bölümünde ise, destan ve destan dili kavramlarının Türk dili ve edebiyatı derslerine katkısı ve millî kültürün aktarılmasındaki rolü hakkında çeşitli tespitlerde bulunulmuştur. Köroğlu Destanı'nın bir kolu olan ve karışık saha dil özellikleri gösteren Çämbil Ķamäli, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi alanına sağlayacağı katkılar sebebiyle önemli bir destandır.
Özet (Çeviri)
Teaching with poetry" has become a method which has been used in teaching the concepts in social sciences since 1990s. In this method, the function of the literary works in education and its contribution to the lessons came to the fore. Genres that are formed especially in the form of poetry are more preferred while transfering information because this genre is open to different connotations and easy memorization. One of these genres-even if the poetry-prose is mixed with the prose- is the epic. Chagatay language which was the name of the period between 15th-20th centuries in which Turkish language was used in Central Asia has started to replaced by Uzbek. In this study, 131-172 pages of the epic called Çämbil Ķamäli, narrated by Uzbek epic narrator and folk poet Mühämmädķul Cāmurād Oġli Polkän, written by Mänsur Äfzälov using Cyrillic alphabet, prepared to be printed by Mühämmädnādir Säidov and Zubäydā Hüsäinovä have been examined. This study consists of six chapters including related studies and literature, methods, findings and results with the introduction and bibliography parts. The most important part is the findings section. In this chapter, information has been given on epic, epic in Turkish literature, Epic of Koroghli and its variants. A summary of the related pages of Çämbil Ķamäli Epic, which is the subject of this research was made. Within the scope of language analysis, the characteristics of sound and morphology have been emphasized by giving examples from the text. Annotated index was created by transferring the letters from the original text to Latin letters and using the transcription alphabet. In the conclusion part, various findings have been made about the contribution of the concepts of epic and language of epic to Turkish language and literature courses and their role in the transfer of national culture. Çämbil Ķamäli which is a narrative of Koroghli Epic and shows mixed field characteristics, is an important epic due to its contribution to the field of Turkish Language and Literature Education.
Benzer Tezler
- Halk anlatılarında şiddet (Ardahan örnekleminde)
Violence in folk narratives (Case study of Ardahan)
DİLEK SARIKAYA
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK
- Ortaöğretim 10. sınıf Türk edebiyatı ders kitabında yer alan destan metinlerinin çoklu zekâ kuramı çerçevesinde incelenmesi
The investigation of sagas, located in the textbooks of secondary education of 10th grades according to multiple intelligences theory
TUĞBA TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMİYE DURAN
- Rusya'da Türkoloji çalışmaları çerçevesinde Türkiye Türkçesiyle ilgili eserlerin incelenmesi
Review of work with Turkish language in the framework of Russian Turcology
SAHIBA KHALAFOVA
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FAHRİ TEMİZYÜREK
- Osmanlı edebiyatında manzum fetihnameler
Poetic versions of fetihnames in Ottoman literature
MUHAMMED EMİR TULUM
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADIK YAZAR
- Dini tarihi kaynaklı olağanüstü anlatıların dini çocuk edebiyatı açısından değerlendirilmesi ve Hz. Ali Cenknameleri'nin incelenmesi
The evaluation of fantastic narratives originated from religion and history in terms of religious children's literature and analysis of Hz. Ali Cenknames
OSMAN ZAHİT ŞENER
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ÇAVUŞOĞLU