Halk anlatılarında şiddet (Ardahan örnekleminde)
Violence in folk narratives (Case study of Ardahan)
- Tez No: 825651
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ardahan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
Çalışmamızın temel amacı, yüzyılımızın en büyük problemi olan şiddetin her boyutuyla anlaşılması için halk edebiyatı alanında katkı sunarak Ardahan halk anlatılarında şiddeti incelemek ve tespit etmektir. Saha çalışmalarından derlenen ve yazılı kaynaklardan elde edilen; efsane, masal ve halk hikâyelerinde şiddetin, fiziksel, sözel, psikolojik, ekonomik ve sosyal türlerinde analiz çalışması yapılmıştır. Yapılan analizler sonucu Ardahan halk anlatılarında, şiddette dayalı anlatım kurgusu, tanımlara uygun somut şiddet varlığı neredeyse anlatı türlerinin hepsinde mevcuttur. Anlatılarda daha çok fiziksel ve sözel şiddet hâkimdir. Şiddet unsurları yörenin ekonomik, kültürel ve coğrafi konumu göz önünden bulundurularak yorumlanmıştır. Söz varlığımız duygularımızı, davranışlarımızı, doğayı, genel kavramaları anlamlandırıp seslendirdiğimiz kelimelerden oluşur. Kendimizi İfadede kullandığımız bu kelimler hayatımızda neyin var olduğunu bize yansıtır. Anlatılarda kullanılan kelime tercihleri, anlatım ifadeleri bize Ardahan halk anlatılarında ve günlük yaşamında şiddetin varlığını göstermiştir. Bir kültürü, toplumu analiz etmek, tanımak, özümsemek ve çözümlemek için sözlü kültür anlatılarına bakarak başlamak en ilk ve en önemli basamaktır. Geçmişin yüklü hafızasını en iyi akran ve hala canlılığını devam ettiren ve çalışmamızın evrenini sözlü kültür ve sözlü kültür ürünlerinin zengin olduğu Ardahan halk anlatıları oluşturmaktır. Ardahan'a özgü bir destan derlenmesi ve Ardahan'a ait yaradılış mitlerine de rastlanılmamış olması, fıkralarında güldürü unsuru olması ve şiddet tanımı çerçevesinde değerlendirilememesi neticesinde Ardahan anlatılarından masallar, efsaneler, halk hikâyelerinin değerlendirilmesi uygun görülmüştür. Birinci bölümde çalışmamızın alan sınırlamasını oluşturan Ardahan ilinin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısına değinilmiştir. İkinci bölümde, kuramsal çerçevede Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ve TBMM, Hayat Boyu Öğrenme Müdürlüğü ve HEGEM Şiddetle Mücadele Vakfı tarafından yapılan tanımlarından hareket edilmiştir. Şiddetin türlerine dair bilgi ve tanımlar sunulmuştur. Üçüncü bölümde Ardahan efsanelerine şiddet ele alınmıştır. Efsanelerde, Dilek Sarıkaya (hazırlayıp savunduğumuz) Ardahan Efsaneleri yüksek lisans tezinden 107 efsane analiz edilmiştir. Dördüncü bölüm Ardahan masallarında şiddet çalışılmıştır. Masallarda Ramazan Korkmaz'ın Çıldır ve Etnografyası, Ahmet Ali Aslan'ın Ardahan- Çıldır- Göle Masalları, Ümit Kaftancıoğlu'nun Tek Atlı Tekin Olmaz ve saha derlemelerinden 92 masal incelenmiştir. Beşinci bölümde Ardahan halk hikâyelerinde şiddet incelenmiştir. Halk hikâyelerinde Ramazan Korkmaz'ın Çıldır ve Etnografyası, Mete Taşlıova, Fikret Türkmen, Nail Tan'ın Âşık Şeref Taşlıova'dan Derlenen Halk Hikâyeleri, A. Berat Alptekin'in Çıldırlı Âşık Şenlik Divanı eserlerinde yer alan 32 halk hikâyesi değerlendirilmiştir. Son bölümümüzde de nesir türlerinde karşılaşılan şiddetin tasnifi ve nedenleri üzerinde değerlendirme yapılmıştır. Tez incelememizde yer alan Ardahan halk anlatılarından, şiddet tanımlarına uygun örnekler içeren metinler irdelenmiştir. Araştırmamızda, şiddeti farklı bir disiplinde ele alarak bu konuda yeterince çalışma olmamasının açığını bir nebze olsun kapatmak ve örnek çalışma oluşturmak, saha çalışmalarından yararlanıldığı için ağız araştırmalarına, sözlü gelenekte varlığı devam eden türleri kayıt altına almak, kültür zenginliğini korumak ve tarihi olguların yansımasını görmek açısından ilgili alanlara katkı sunması açısından önemlidir.
Özet (Çeviri)
The main purpose of our study is to examine and identify violence in Ardahan folk narratives by contributing to the field of folk literature in order to understand violence, which is the biggest problem of our century, in every dimension. The study analyses the physical, verbal, psychological, economic and social types of violence in legends, tales and folk tales compiled from field studies and obtained from written sources. As a result of the analyses, in Ardahan folk narratives, the narrative fiction based on violence and the presence of concrete violence in accordance with the definitions are present in almost all narrative types. The narratives are mostly dominated by physical and verbal violence. The elements of violence are interpreted by taking into consideration the economic, cultural and geographical position of the region. Our vocabulary consists of the words we use to express our emotions, behaviours, nature and general concepts. These words we use to express ourselves reflect what is present in our lives. The word preferences and expressions used in the narratives show us the existence of violence in Ardahan folk narratives and daily life. In order to analyse, recognise, assimilate and analyse a culture and society, starting by looking at oral culture narratives is the first and most important step. For this reason, the universe of our study consists of Ardahan folk narratives where oral culture and oral culture products are rich. As a result of the fact that an epic specific to Ardahan was compiled and the creation myths of Ardahan were not encountered, the jokes have an element of laughter and cannot be evaluated within the framework of the definition of violence, it was deemed appropriate to evaluate fairy tales, legends and folk tales in Ardahan narratives. In the first part, the socio-economic and cultural structure of the Ardahan province, which constitutes the limitation of the area of our study, is mentioned. In In the second part, the theoretical framework, the definitions of World Health Organisation (WHO) and HEGEM Foundation for Combating Violence were used. Information and definitions about the types of violence are presented. In the third part, violence in Ardahan legends is discussed. In the legends, 107 legends from Dilek Sarıkaya's Ardahan Legends master's thesis (which we prepared and defended) were analysed. In the fourth part, violence in Ardahan tales was studied. In the tales, Ramazan Korkmaz's Çıldır and Ethnography, Ahmet Ali Aslan's Ardahan- Çıldır- Göle Tales, Ümit Kaftancıoğlu's Tek Atlı Tekin Olmaz and 92 tales from field compilations were analysed. In the fifth part, violence in Ardahan folk tales was analysed. In folk tales, 32 folk tales from Ramazan Korkmaz's Çıldır and Ethnography, Mete Taşlıova, Fikret Türkmen, Nail Tan's Folk Tales Compiled from Aşık Şeref Taşlıova, A. Berat Alptekin's Çıldırlı Âşık Şenlik Divanı were evaluated. In the last chapter, an evaluation was made on the classification and causes of violence encountered in prose genres. Texts from Ardahan folk narratives, which are included in our thesis, containing examples suitable for the definitions of violence, were analysed. In our research, by addressing violence in a different discipline, it is important to close the gap of the lack of sufficient studies on this subject to some extent and to create a sample study, to contribute to dialect research since field studies are used, to record the types that continue to exist in oral tradition, to protect the richness of culture and to contribute to the relevant fields in terms of seeing the reflection of historical phenomena.
Benzer Tezler
- Türk mitolojisinde kurban, kutsal şiddet ve günah keçisi motiflerinin hermeneutik incelemesi
Hermeneutical analysis of sacrifice, sacred violence and scapegoat motifs in Turkish Mythology
TALAT ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Sakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ KÖKTAN
- Türk halk edebiyatı metinlerinde kutsanan acılar üzerine değerlendirme
An evaluation on the sacred suffering in Turkish folk literature texts
ASUDE BAHAR ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Marmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EVRİM ULUSAN ÖZTÜRKMEN
- El-ferec Ba'de'ş-Şidde'de motif incelemesi (İlk yirmi hikaye)
The analysıs of motıf ın El-Ferec Ba'de'ş-Şıdde (The first twenty stories)
ÇETİN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıAdıyaman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. SÜLEYMAN ÇALDAK
- Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nde siyasi otorite ile ulusal Türk azınlığı arasındaki güç ilişkileri bağlamında Belene Toplama Kampı (1985-86)
Belene Concentration Camp (1985-86) in the context of power relations between political authority and national Turkish minority in People?s Republic of Bulgaria
VİLDANE ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2010
SosyolojiHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLİN GÖRGÜN BARAN
- Grotesk anlatımda delilik, gülme ve iğrençlik
Madness, laughter and disgust in grotesque narration
MEHMET SIDDIK TURAN