Dil ve cinsiyet ilişkisinin tiyatro oyun metinlerinde incelenmesi
Examining the relationship between language and gender in theater plays
- Tez No: 573017
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM BELKIS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Tiyatro, Dil, Cinsiyet, Temsiliyet, Halide Edib Adıvar, Dişil Yazı, Theater, Language, Gender, Representation, Halide Edib Adıvar, Feminine Literatur
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Feminist teorinin gelişmesi ve akademide yer bulması ile tiyatrodaki kökleşmiş yargılar sarsılmaya başlamıştır. Tiyatro metinleri feminist teori eşliğinde incelenerek tartışılmış ve yeni dil-biçim önerileri getirilmiştir. Türkiye Tiyatrosu içindeki feminist araştırmalar ise 1990'lı yıllarda başlamış ve bu araştırmalar kısıtlı bir akademik çevre etrafında varlık gösterebilmiştir. Bu tez çalışmasında oyun metinlerinde kullanılan dilin cinsiyet bağlamında tartışılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada oyun metinlerinde dil ve cinsiyetin nasıl belirdiği, benzer dönem ve olayları konu eden oyunlar eşliğinde Halide Edib Adıvar ekseninde araştırılmıştır. Araştırma için Bilgesu Erenus'un Halide (1985), Güngör Dilmen'in Hakimiyet-i Milliye Aşevi (1992), Selim İleri'nin Allahaısmarladık Cumhuriyet (1995) ve Recep Bilginer'in Savaştan Barışa Aşktan Kavgaya (1997) isimli oyunları seçilmiştir. Oyun metinleri, ilk olarak dilbilim kuramlarında kadın ve erkek dil farkı üzerine olan görüşler ışığında incelenmiş, feminist tarih ile tarihsel/biyografik bağlamda değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda dil kullanımın cinsiyet ile etkileşim halinde olduğu görülmüştür. Ancak bu değerlendirme oyun dili ve oyun yazarının cinsiyeti ilişki bağlamında geçerli değildir. Oyun metinlerinde eril ve dişil olanın belirleyeni yazarın ataerkil ideoloji ile kurduğu bağdır. Oyunlarında Halide Edib Adıvar'a yer veren yazarların tarihle kurdukları ilişki, oyundaki Halide karakterinin temsiliyetinin ne yönde olacağını belirlemiştir. Bu çalışma dilbilim, tarih, edebiyat gibi farklı disiplinleri feminist bir teori ışığında bir araya getirmekte, tiyatro alanında dil tartışmasına yer vermektedir. Bundan sonraki çalışmalar için, bu başlıkların farklı metinlerle, farklı teorilerle yeniden ele alınması önerilebilir.
Özet (Çeviri)
With the development of feminist theory within the academy, the long rooted judgments in theater began to shake. Theatrical texts were discussed in the context of feminist theory and new language-form suggestions were introduced. Turkey`s theater with a feminist influence began in the 1990s, and was able to show a limited presence around academic circles. This thesis aims to discuss the language used in play texts in terms of gender and feminism. In this study play texts by a limited circle of authors were examined in regards to how the language and gender appear. Halide Edib Adıvar is compared with the plays of similar periods and events. Bilgesu Erenus' Halide (1985), Güngör Dilmen's Hakimiyet-i Milliye Aşevi (1992), Selim İleri's Allahaısmarladik Cumhuriyet (1995) and Recep Bilginer's Savaştan Barışa Aşktan Kavgaya (1997) were selected for research purposes. The play texts were first examined in the light of the views on the difference between men and women in linguistic theories and evaluated in the context of feminist history and historical / biographical contimeext. This study shows, that language-use interacts with gender, however, this assessment does not apply to the relationship between the language of the play and the gender of the playwright. What determines the masculine and feminine in the play texts is the author's connection with the patriarchal ideology. Halide Edib Adıvar writes in his plays about relationships established by historic constructions, but changes their representation. This study brings together different disciplines such as linguistics, history and literature in the light of feminist theory and discusses language in theater. For further studies, it may be suggested to reconsider these titles with different texts and theories.
Benzer Tezler
- Kamusal alanda kimliklenme: Kürt Alevi Kadınların ilişkisel bağlamlarda kesişimsel mekân-kimlik deneyimleri
Identification in the public sphere: Kurdish Alevi Women's intersectional space-identity experiences in relational contexts
SEÇİL ASLAN COŞKUNER
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA YÜKSEL DİNÇER
- The relationship between language and gender in david Mamet's plays
David Mamet'in oyunlarında dil ve cinsiyet ilişkisi
GİZEM KURTSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
Amerikan Kültürü ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. HÜRRİYET ÖZDEN SÖZALAN
- Kekemeliği olan ve olmayan ergenlerde duygusal dikkat yanlılığının karşılaştırılması ve kekemelik beklentisi ile ilişkisinin incelenmesi
A comparison of emotional attentional bias in adolescents who do and do not stutter and investigation of the relationship between emotional attentional bias and stuttering anticipation in adolescent who stutter
İREM ÖZKARAALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiİZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEREN DÜZENLİ ÖZTÜRK
- Dede Korkut anlatılarında toplumsal cinsiyet bağlamında dil
Language in the context of gender in the narratives of Dede Korkut
MERVE KOLİKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVAL KAYA
- Kekemeliği olan çocuklarda üst bilişsel farkındalık ve kekemelik davranışlarının ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between WHO stutter children metacognitive awareness and stuttering behaviors
İZEL NUR KARAGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kulak Burun ve BoğazÜsküdar ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EVRİM GERÇEK