Kazakistan, Kızılorda ili Türk-İslam yapıları (10.yy.-20.yy. başı)
Turkish-Islamic buildings in Kızılorda province, Kazakhstan (10th-20th century)
- Tez No: 573566
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ZEKİ İBRAHİMGİL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 562
Özet
Tez çalışmamızın katalog bölümünde Kazakistan'ın Kızılorda İli sınırları içerisinde günümüze ulaşmış mimari yapılarla birlikte günümüzde olmayan yapılara da yer verilmiştir. Bölgenin zengin kültüre sahip olduğunu tarihi kaynaklardan öğrenmekteyiz. Bu çerçeve de konumuz“Türk-İslam Yapıları”başlığı altında sınırlandırılmıştır. Çalışmamızın Kızılorda İlindeki 10.yy. dan itibaren 20.yy. başlarına kadar ki dönemlere tarihlendirilmiş mimari yapılar incelenmiştir. Bölgenin yapılarıyla ilgili elde ettiğimiz veriler sonucunda türbe yapılarını kaynak arşivleri sayesinde değerlendirdik. Bu çalışmamızda 78 türbe, 10 kule, 8 cami, 1 mescit, 1 medrese ve 1 hanikâh olmak üzere toplam 99 eser yer almaktadır. Katalogda yer verdiğimiz yapıların çoğunluğunu türbeler oluşturmaktadır. Türbelerin çoğu ıssız çöllük arazilerde, kuleler ise mezarlık içerisinde inşa edilmişlerdir. Camiler ise genelde şehir merkezlerinde bulunmaktadır. Bunun dışında eskiden yerleşim yeri olan ancak günümüzde köyden uzakta kalan bir mescit, bir medrese ve bir hanikah örneğimiz vardır. Çalışmamızın ana bölümü“Katalog”başlığından oluşmaktadır. Bu bölümde, alt başlıklar halinde merkez ve 7 ilçemizde yer alan yapılar ilçelerin alfabetik sırasına göre verilmiştir. İlk kataloğun il sırasında Merkez Kızılorda yapıları ele alınmıştır. Her ilçe kendi içinde yapı türüne (çoktan sayısı az olana göre) göre 'günümüze ulaşan yapılar' ve 'günümüzde olmayan, bilgi ve belgesi olan yapılar' halinde alt başlıklarda tanımlanmıştır. Yapıların her birine katalog numaraları verilerek anlatılmıştır. Yapıların inşa tarihi bilinmeyenlerini yapı çeşitlerinin kendi içerisinde plan karşılaştırması yapılarak tarafımızdan tarihlendirmiştir. Ağırlıklı olarak yapılar kerpiçten inşa edilmiştir. 10.yy. ile 15.yüzyıllara tarihlendirilmiş tuğlada inşa edilmiş yapıların sayısı azdır. Günümüze ulaşmış Begim Ana, Sarmankosa, İnkardariya Sırlıtam, Janadariya Sırlıtam ve Asanas gibi türbelerin mimarisi altın oranda inşa edilmiş olmaları bölgenin geçmişte gelişmiş kültüre sahip olduğuna işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
In the catalogue chapter of the present study along with the architectural structures that could reached in our times it is also mentioned about the constructions which are not exist any more in Kyzylorda Province. We have learned about the reach culture of this region from the historical sources. In this framework, our topic was limited under the title“Turkic-Islamic condtructions”. In the present study the constructions belonged to the Kyzyorda province during the period of 10th and 20th centuries were investigated. As a result of the data obtained about the structures of the region, we evaluated the tomb structures according to the archive sources. A total of 99 constructions in which 78 tombs, 10 towers, 8 mosques, 1 masjid, 1 madrasah and 1 hanikah were examined in this study. The majority of the constructions examined were the tombs. Most of the tombs were built in desert areas, the towers in the cemetery, whereas the tombs were usually located in the city center. Apart from this, we have an example of a masjid, a madrasah and a hanikah, which were the settlement in the past but far from the coutryside nowadays. The main part of the study consists of the title of“Catalog”. In this section, the constructions found in the center of the city and in 7 districts were given in the sub-headings in alphabetical order. In the first part of the catalog, the constructions belonged to central Kızılorda were discussed. Each district is defined according to the type of structure (from most to less) by subheadings as“the constructions which exist today”and“the constructions which dissapeared”, which have information and documents. The constructions were described by giving catalogue numbers. The buildings which date of construction is unknown were dated by comparing with the plans of other buildings. And they are dated by the plan comparison of the building types. The construct we dealt with were mainly built of adobe. There is a few number of constructs made of bricks. The architecture of the tombs such as Begim Ana, Sarmankosa, İnkardiya Sırlıtam, Janadariya Sırlıtam and Asanas, which have survived to date, indicate that the region has developed culture in the past.
Benzer Tezler
- Kazakistan-Aral Gölü çevresi ağızları
The dialects of the Kazakhstan-Aral Lake area
BANU NAGASHBEKOVA
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT TOK
- Kazakistan'da yaşayan Ahıska Türklerinde Türkçe ana dili bağlılığı
Turkish mother language loyalty in ahiska/meskhetian Turks who live in Kazakhstan
KAYHAN İNAN
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECATİ DEMİR
- Kazakistan'da halk hekimliği
Folk medicine in Kazakhstan
KARLYGASH ASHIRKHANOVA
Doktora
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Niğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEDİM BAKIRCI
- Siri Derya Boyu Kazak ağızları (Türkistan ve Kızılorda arası)
The Kazakh dialect around Siri Derya River (Between Kizilorda and Turkistan)
ZHUMAGALI IBRAGIMOV
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
- 19. ve 20. yüzyıl Kazak akın ve jiravlarında dil ve muhteva
Language and content in 19th and 20th century Kazakh akın and jirav
PARASSAT RAKYMBERLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENVER KAPAĞAN