Bazı guava genotiplerinin karakteristik özelliklerinin belirlenmesi ve melezleme olanaklarının araştırılması
Determination of characteristic properties of some guava genotypes and investigation of hybridization possibilities
- Tez No: 574657
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMİDE GÜBBÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Tropik meyve türlerinin yetiştiriciliğine olan eğilimler, son yıllarda ülkemizde artış göstermeye başlamıştır. Bu meyve türleri ile ilgili olarak ülkemizde yürütülen adaptasyon çalışmalarında, guava soğuğa dayanıklılık özelliği ile ön plana çıkan tür olarak belirlenmiştir. Bu durum, ülkemiz koşullarında guava yetiştiriciliğinin diğer türlere göre daha risksiz olarak yapılabileceği sonucunu doğurmuştur. Ülkemizde sadece guava yetiştiriciliğine özgü kapama bahçeler bulunmamaktadır. Yetiştiriciliği yapılan genotiplerin ise önemli bir kısmı tohumla çoğaltılmış ve açılım (heterozigoti) göstermiştir. Bu durum ise genotipler arasında olgunlaşma zamanı, irilik, meyve şekli ve rengi bakımından farklılıklara neden olmuştur. Bu nedenle planlanan bu çalışmada, bu farklılığı avantaja dönüştürebilmek için Mersin ve Antalya'nın farklı ilçelerinde genotiplerin seleksiyonu, karakteristik özelliklerinin değerlendirilmesi ve tartılı derecelendirmeye göre ticari değeri olan genotiplerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca melezleme çalışmalarına da yer verilerek karşılıklı tozlama, kendileme ve açık tozlanmanın meyve tutumu üzerine etkileri incelenmiştir. Melezleme kombinasyonu sonucunda elde edilen meyvelerde, meyve et rengine göre tohum çimlendirme çalışmaları da yapılmıştır. Genotiplerin karakteristik özelliklerinin değerlendirilmesine yönelik yürütülen çalışmada, UPOV'da yer alan kriterlerinin bazıları dikkate alınmıştır. Morfolojik özelliklerde 10 kriter (ağaç dal durumu ve yaprak özellikleri), pomolojik özelliklerde ise 18 kriter (meyve fiziksel ve kimyasal özellikleri) değerlendirilmeye alınmıştır. Umut var genotiplerin belirlenmesinde ise tartılı derecelendirme yapılmış ve bu değerlendirmede meyve pomolojik özellikleri dikkate alınmıştır. Genotiplerin yakınlık derecelerinin belirlenmesinde ise temel bileşen analizi (PCA) ve hiyerarşik kümeleme analizi (HCA) yapılmıştır. Melezleme ile yürütülen çalışmada pembe ve beyaz meyve etine sahip genotipler arasında karşılıklı tozlama, kendileme ve açık tozlama çalışmaları yapılmıştır. Melezleme sonucunda meyve tutum oranları melezleme kombinasyonlarına göre belirlenmiştir. Tohum çimlendirme çalışmalarında ise çimlenme oranı, süresi, enerjisi ve indeksi meyve et rengine göre belirlenmiştir. Mersin ve Antalya illerinin farklı lokasyonlarında 550'den fazla guava genotipi gözlemlenmiş ve bunlardan ticari değeri olan 28 genotip değerlendirmeye alınmıştır. Genotipler incelendiğinde morfolojik özellik bakımından ağaç dal durumları % 45 oranında dik bulunmuş, yapraklarda ise %40 oranında en fazla mızrak şekilde olduğu saptanmıştır. Meyve pomolojik özelliklerde ise en dikkati çeken özellik meyve ağırlığı ve meyve tohum sayısı olmuştur. Tiplerin ticari değerinin ortaya konmasında morfolojik özelliklerden ziyade pomolojik özelliklerin ön plana çıktığı kaydedilmiştir. Yapılan temel bileşenler analizine (PCA) göre 28 genotip dört farklı grupta toplanmıştır. Melezleme çalışmalarında ana ebeveyn olarak pembe meyve etli genotiplerin kullanılması, beyaz tiplere göre daha başarılı bulunmuştur. Melezleme kombinasyonlarında ise en yüksek başarı oranı %90 ile açık tozlama çalışmasında belirlenmiştir. Tohum çimlendirme çalışmalarında ise melezlemede olduğu gibi pembe genotiplerin tohumlarının çimlenme oranı daha yüksek kaydedilmiştir. Bu oran pembe genotiplerde %71 (1505 adet) ve beyaz genotiplerde ise %29 (615 adet) olarak kaydedilmiştir. Tohum çimlendirme çalışmalarında melezlemeler sonucu elde edilen tohumlar ana ebeveynin meyve et rengine göre çimlenme oranı, süresi, enerjisi ve indeksi belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre pembe tiplerin (%71) tohumlarının, beyaz tiplere (%29) göre çimlenme oranı daha yüksek bulunmuştur. Araştırma sonucunda tartılı derecelendirmeye göre ilk beşe giren tipler sırasıyla P2-S1-A3 (74 puan), AHR-A10 (71 puan), P1-S13-A1 (70 puan), P3-S7-A2 (68 puan) ve P1-S12-A1 (66 puan) ticari değer yaratabilecek umut var tipler olarak belirlenmiştir. Umut var tiplerden P2-S1-A3 ile AHR-A10 PCA ve HCA analizlerinde bağımsız grup olarak yer almıştır.
Özet (Çeviri)
Trends in the cultivation of tropical fruit species have started to increase in our country in recent years. In the adaptation studies carried out in our country in relation to these fruit species, guava was identified as the species that stands out with its cold resistance property. This situation has led to the conclusion that guava cultivation in our country conditions can be done more risk-free than other species. In our country, there are not orchards specifically established for guava cultivation. Also, significant part of the genotypes used to produce guava were grown with seed and showed heterozygosity. This caused differences in genotypes in terms of ripening time, size, fruit shape and color. Therefore, in this planned study, in order to turn this difference into advantage, selection of genotypes in different districts of Mersin and Antalya, evaluation of their characteristic features and determination of commercial genotypes according to weighted grading were aimed. In addition, the effects of hybridization, self-pollination and open pollination on fruit set were examined by including hybridization studies. Seed germination studies were carried out according to color of flesh in fruit obtained as a result of hybridization combination. In the conducted research to evaluate the characteristics of guava genotypes, some of the UPOV criteria were taken into consideration. These are including 10 criteria for morphological characteristics (tree branch status and leaf characteristics) and 18 criteria for pomological characteristics (physical and chemical properties of fruit). Promising genotypes were evaluated through weighing them and pomological characteristics were taken into consideration in this weighing. Principal component analysis (PCA) and hierarchical cluster analysis (HCA) were used to determine the relationship of genotypes. In the study carried out by crossing, hybridization, self-pollination and open pollination studies were performed among genotypes with pink and white fruit flesh. Fruit set were determined according to hybridization combinations. In seed germination studies, germination rate, duration, energy and index were determined according to fruit flesh color. More than 550 guava genotypes have been followed and among them 28 genotypes thought to have commercial values have been selected for further evaluation. in different locations of Mersin and Antalya. When genotypes were examined, tree branch conditions were found to be 45% vertical in terms of morphological features and 40% in the leaves were the most spear-shaped. In fruit pomological characteristics, the most striking features were found to be fruit weight and number seeds in fruit. It was noted that pomological features were more prominent than morphological features in determining the commercial value of the types. According to the principal component analysis (PCA), 28 genotypes were clustered into four different groups. In hybridization studies using pink flesh fruited genotypes as a parent was found to be more successful than white ones. The highest success rate in hybridization combinations was determined in the open pollination study with 90%. In seed germination studies, germination rate of seeds extracted from pink genotypes was the highest in hybridization study. This rate was recorded as 71% (1505 units) in pink genotypes and 29% (615 units) in white genotypes. In seed germination studies, germination rate, duration, energy and index of seeds obtained from hybridization were determined according to fruit flesh color of female parent. The results of the study, germination rate of seeds extracted from pink types was higher (71%) than that determined on seeds from white types (29%). Based on PCA results, the top five types that are promising to have commercial value are P2-S1-A3 (74 points), AHR-A10 (71 points), P1-S13-A1 (70 points), P3-S7-A2 (68 points) and P1- S12-A1 (66 points). Among them, first two types (P2-S1-A3 and AHR-A10) were fell into independent group in PCA and HCA analyzes.
Benzer Tezler
- Yerli ve yabancı değişik badem çeşitleri ile melez genotiplerin bazı yaprak ve stoma özelliklerinin belirlenmesi
Determination of some leaf and stoma characteristics of domesticand foreign almond types and melez genotypes
MESUT CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatHarran ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR EROL AK
- Farklı guava tropikal meyvesi ilave edilmiş probiyotik yoğurt dondurmasının bazı fizikokimyasal, duyusal ve mikrobiyolojik özelliklerinin araştırılması
Investigation of some physicochemical, sensory and microbiological properties of probiotic yoghurt ice-cream which contains different guava tropical fruits
HAZAN DİNÇBUDAK
- Bazı egzotik meyvelerin yenilikçi ve hibrit yöntemler ile kurutulması ve fiziksel özelliklerinin incelenmesi
Drying of some exotic fruits by innovative and hybrid methods and investigation of their physical properties
PINAR ATA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kimya MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AZMİ SEYHUN KIPÇAK
- 7,12-DMBA uygulanan ratların karaciğer dokusunda bazı apoptotik markerlar üzerine likopenin etkileri
The effects of lycopene on some apoptotic markers in liver tissues of 7,12 DMBA applied rats
CAN ALİ AĞCA
- Fejoya'nın (Acca sellowiana) fiziksel ve kimyasal özelliklerinin araştırılması ve infrared kurutma yöntemi ile kurutma parametrelerinin belirlenmesi
Research on physical and chemical properties of feijoa (Acca sellowiana) and determination of drying parameters with infrared drying technique
NESRİN KURTAR BOZBIYIK
Doktora
Türkçe
2013
Gıda MühendisliğiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECATİ BARIŞ TUNCEL