XVIII. ve XIX. yüzyıllarda Sayak Uruusu'nun sosyal ve ekonomik tarihi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 575732
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAN ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Merkezî Asya'nın en eski kavimlerinden birisi Kırgızlardır. Diğer Türk halk ve toplulukları gibi Kırgızlar temelde göçebe gruplardan meydana gelmekteydi. Bu bağlamda, Kırgızları teşkil eden gruplar üç ana gruptu. Bu gruplar, On Kanat, Sol Kanat ve İçkilik adları ile bilinmekteydiler. Gruplara ayrılmada idarî, sosyal ve askerî düşüncelerin daha ön planda olduğu anlaşılmaktadır. Bazı kaynakların belirttiğine göre, İçkilikler dışarıdan gelmişlerdi. Her bir gruba bağlı uruular ve uruulara bağlı uruklar mevcuttu. Bu uruulardan birisi de On Kanat'a bağlı Sayaklar idi. Sayak uruusu hakkında ilk tarihî bilgiler, XVI. yüzyıla kadar gitmektedir. Ancak, Sayak adının nereden geldiği hakkında bir bilgiye sahip değiliz. XVII. ve XVIII yüzyıllarda Tanrı Dağları civarında faaliyetlere başlayan Sayaklar, bilahere nüfuslarının artmasıyla geniş bir coğrafyaya dağılmaya başlamışlardır. Bu bakımdan, bahis konusu uruunun bazı grupları, asıl bulunduğu Narın bölgesi dışında, Celalabat, Talas, Isık Köl ve Çüy vadisinde bulunmaktadırlar. Sayak uruusu gruplarının idaresinde söz sahibi olan kimseler önceleri“Biy”ve daha sonra“Manap”unvanı ile bilinirlerdi. Uruu yönetiminde yegane sorumlu kimseler bunlardı. Bunun yanında“Aksakal”unvanı ile bilinen kimselerin de yönetimde ağırlıkları vardı. Toplumun genel sosyal yapılanması içinde zengin olarak bilinen“Bay”ların ve erkeğin ilk hanımı olan“Baybiçe”lerin ailede ve toplumda önemli bir yerleri vardı. Diğer Kırgız uruularında olduğu gibi, Sayaklar'da en temel sosyal yapı aile idi. Bu bakımdan aile ile ilgili zengin terimler bulunmaktadır. Sayak uruusu, ekonomik faaliyet bakımından genelde hayvancılıkla uğraşmakta idi. Onlar, diğer Kırgız uruuları gibi hayvancılık alanında uzmanlaşmışlardı. Bu bakımdan hayvan ve hayvancılık etrafında zengin bir kültür vücud bulmuştur. Bunun yanında yakın dönemlere doğru gelindikçe ziraatçiliğin de geliştiği görülmektedir. Göçebe hayat tarzında yaylak kışlak hareketleri ve bu hareketler çerçevesindeki kültürel hayat önemli idi. Bu sebepten Sayak uruusunun en temel hayat tarzının, yaylak- kışlak hayat tarzı olduğu dikkati çekmektedir. Bu sebepten onlarda kıştoo, cazdoo, cayloo ve küzdöö olarak bilinen dört mevsimin yaşandığı canlı bir hayat tarzı vardı. Bu hayat tarzı içinde zengin bir kültürel hayat mevcuttu. Bu bağlamda onlar, genel Kırgız kültürü içinde zengin bir giyim kuşam ile nişanlanma, evlenme ve ölüm âdetlerine sahiptiler.
Özet (Çeviri)
Kyrgyzs are one of the ancient ethnic groups in Central Asia. Basically Kyrgyzs had formed on nomadic tribes like the other Turkic communities. For example, Kyrgyz nation consists of three big ethnical groups. These groups are called On Kanat, Sol Kanat and Ichkilik. In dividing into three groups, administrative, social and military thought were most important. According to the some resources, the other group Ichkiliks came from outside. Each ethnical group has some tribes (uruu) and each tribe divides into lots of small lines (uruk). One of the tribes is Sayak which belong to On Kanat. The first information about the Sayaks is based on XVI th century. But, there is no information about the meaning of Sayak's term. In XVII-XVIII th centuries, population of Sayak tribe which lived in Tanrı Dağları increased and they scattered into many other regions. Today, the main part of this tribe has lived in Naryn and some groups in Calalabat, Talas, Issyk Kul and Çuy regions. In administration structure of Sayak tribe, at first“biy”, then“manap”were the biggest position. Only they were responsible for controlling of tribe. Except for biys and manaps, there was an other political leader called“aksakal”. The social structure of Sayaks is based on family like the other tribes. Also, there are lots of social terms related to the family. Therefore, the common social structure of tribe was always important. On the other hand,“bay”standed for rich one and“baybiçe”(the oldest lady in family) had an important position in the society. In terms of economical activity, Sayak tribe had a tight relation with stock raising. They became a specialist in this field. So, among the nation appeared large culture of stock raising. In addition, the agriculture grew up in the last centuries. The nomad life which founded on mountain pasture and sheltered place and tradition related to that lifestyle also was very important. Therefore, the Sayaks life, based on this movement with occured between mountain pasture and sheltered places. Clothing, wedding and death traditons followed as the continuation of the part.
Benzer Tezler
- Yozgat Fatih Kilise Camii restorasyon projesi
Restoration project for the Greek Orthodox Church in Yozgat
ÖZGE ÖZEKE
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
- Julianus von Klaproth'un Kafkaslar ve Gürcistan Seyahatnamesi (Tercüme-tahlil)
Julianus von Klaproth's Travels to Caucasus and Georgia (Translation-analysis)
BURCU UÇAR
- La leçon d'ionesco et ses dimension educative, sociologique et langagière
Ionesco'nun La Leçon (ders) isimli oyunu ve eğitbilimsel, sosyolojik ve dilsel boyutları
FATİH KOCABIÇAK
Yüksek Lisans
Fransızca
2019
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFE NALAN GENÇ
- XVIII. ve XIX. yüzyıllarda bestelenmiş beste formundaki eserler üzerinden Zirgûleli Hicaz dizisinin kullanım özellikleri ve analizi
The uses and analysis of Hicaz Zirgüle based on compositions in form of 'beste' on XVIII. and XIX. centuries
ELİF AHIS
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Sanat Dalı
PROF. EROL DERAN
DOÇ. EREN ÖZEK
- XVIII. ve XIX. yüzyıllarda İngiliz ve Fransız seyahatnamelerinde Osmanlı toplumu
Ottoman society During XVIII. and XIX. century in the British and French travel books
GÖKHAN GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihÇankırı Karatekin ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜRKAN POLATCI DEMİRKOL