Ortaokul öğretmenlerinin etkili öğretmen özellikleri ile öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri üzerine bir araştırma
A research on effective teacher qualities of middle school teachers and their reasons for choosing teaching profession as a career
- Tez No: 576611
- Danışmanlar: PROF. DR. MELEK ÇAKMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
Bu araştırmada alanyazında çok sayıda araştırmanın konusunu oluşturan“etkili öğretmen”kavramının, ortaokullarda görev yapan öğretmen, bu düzeydeki öğrenciler, öğretmen adayları ve alan uzmanlarının gözünden sorgulanması, etkili öğretmen özelliklerinin belirlenmesi, ortaokul öğretmenleri için etkili öğretmen özelliklerini ölçen bir ölçme aracı geliştirilmesi, uygulanması ve sonuçlarının paylaşılması amaçlanmıştır. Diğer yandan araştırmada ortaokul öğretmenlerinin, sahip olduğu etkili öğretmen özelliklerine ilişkin görüşleri ile öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri arasındaki ilişkinin sınanması da amaçlanmıştır. Araştırma karma araştırma yönteminde tasarlanmıştır. Keşfedici karma yöntem araştırması gereği, öncelikle nitel veri toplama ve çözümleme yöntemleri, daha sonra ise nicel veri toplama ve çözümleme yöntemleri kullanılmıştır. Alanyazında ele alındığı haliyle etkili öğretmen kavramı incelenmiştir. Etkili öğretmen özellikleri hakkında öğretmen, öğrenci, öğretmen adayı ve alan uzmanlarının görüşleri incelenmiştir. Bu incelemeler sırasında açık uçlu sorular, çalıştay, beyin fırtınası aracılığıyla veriler toplanmıştır. Bu aşamada araştırma yöntemi olarak betimsel, nitel araştırma yöntemi ve Delphi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin etkili öğretmen özelliklerine sahip olma düzeyleri ile öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerine ilişkin düşünceleri arasındaki ilişkiler, ilişkisel tarama yöntemi ile incelenmiştir. Delphi süreci; ortaokul düzeyinde görev yapan çeşitli branşlardan 139 öğretmen, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda öğrenim gören 402 öğrenci, üç farklı devlet üniversitesinden farklı öğretmenlik bölümlerinde öğrenim gören 207 öğretmen adayı, etkili öğretmen özeillikleri konusunda akademik çalışma yürüten ve çalıştaya katılan 14 uzmandan elde edilen verilerle tamamlanmıştır. Etkili Öğretmen Özellikleri Envanteri geliştirme aşamasında açıklayıcı faktör analizi ortaokul kademesinde görev yapan farklı branşlardaki 421 öğretmenden, doğrulayıcı faktör analizi ise 403 öğretmenden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlerin etkili öğretmen özelliklerine sahip olma ile öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri hakkındaki düşüncelerinin ilişkisel olarak modellenmesi süreci; ortaokul kademesinde görev yapan farklı branşlardan 321 öğretmenden elde edilen verilerle tamamlanmıştır. Verilerin analizlerinde“içerik analizi”,“aritmetik ortalama”,“standart sapma”,“Pearson Korelasyon Katsayısı”,“çoklu doğrusal regresyon analizi”kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmen, öğrenci, öğretmen adayı ve alan uzmanlarının görüşleri doğrultusunda belirlenen etkili öğretmen özellikleri ile alanyazında ortaya konulan etkili öğretmen özellilerinin büyük oranda benzerlik gösterdiği saptanmıştır.“Etkili Öğretmen Özellikleri Envanteri”içeriğinde dört bağımsız ölçek ile geçerli ve güvenilir biçimde veri toplamayı sağlayan bir envanterdir. Öğretmenler alan bilgisinde kendilerini özellikle; bir konuyu işlerken mümkün olduğunca çeşitli örneklerden faydalanma, konuyla ilgili bilgileri detaylandırma ve öğrencilerin ek bilgi gerektiren sorularına cevap vermede yetkin görmektedir. Öğretmenler öğretim becerilerinde kendilerini özellikle; değerlendirmede yöntem çeşitliliği, uygun çeşitlilik ve sıklıkta pekiştirece başvurma, öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate alma, öğrencileri derse motive etme, sınıfta demokratik bir ortam oluşturma ve anlaşılmayan konuları tekrarını yapma konusunda yetkin görmektedir. Öğretmenler kişilik özellikleri kapsamında; öğrencilere saygı gösterme, öğrencilere adil davranma, onlara karşı samimi davranma ve sorumlulukları yerine getirme konusunda yüksek algıya sahiptir. Öğretmenler mesleki gelişim özellikleri konusuna önem vermekte ve bu konuda kendilerini etkili bulmaktadır. Öğretmenlik işinin anlamlı olması, çocuklara yardım etme isteği, öğretmenliğin kişiliğine uygun olması ve çok tatil imkanı sağlaması öğretmenlik mesleğini seçmede en önemli nedenlerdir. Alan bilgisinde yetkinlik, öğretim becerileri, kişilik özellikleri, mesleki gelişim özellikleri, mesleği seçmede diğerkam nedenler, etkilenme nedenleri birbiri ile pozitif ilişkilidir. Öğretmenlerin alan bilgisinde yetkinliğinin artması, kişilik özelliklerinin olumlu olması, mesleki gelişime önem vermeleri, onların öğretim becerilerinin artmasını sağlamaktadır. Ancak mesleği seçme nedenleri öğretmenlerin öğretim becerileri üzerinde bir etkiye sahip değildir.
Özet (Çeviri)
In this study it is aimed that the concept of“effective teacher”, which is the topic of diverse studies, be analyzed within the perspective of secondary school teachers, students, teacher candidates and field experts; determine characteristics of effective teachers, develop a measurement tool assessing the effective characteristics for secondary school (middle-school) teachers, conduct the scale and share its results in turn. On the other hand, the relationship between the views of secondary school (middle-school) teachers on effective teacher and their choosing teaching as a profession is analyzed. The study is devised as a mixed research design. As required by exploratory mixed method research, at first, qualitative data collection and analysis, then, quantitative data collection and analysis methods are implemented. The concept of effective teacher is investigated with the state held in the literature. The opinions of teachers, students, teacher candidates and field experts on effective teacher are examined. During this examination, the data is collected via open-ended questions, workshop and brain storming. Delphi process was completed with the data collected from 139 middle-school teachers of different branches, 402 students of 5th, 6th, 7th, 8th grades, 207 teacher candidates studying at different departments at three different state universities, 14 experts conducting academic studies on effective teacher and having participated in the workshop. The exploratory factor analysis during Effective Teacher Characteristics Inventory was conducted with the data collected from 421 teachers working at middle schools while the confirmatory factor analysis was done with 403 teachers. The process of correlate modeling the opinions of teachers on having characteristics of effective teacher and the reason for choosing teaching as a profession was conducted with the data collected from 321 teachers of different branches working at middle schools. In the analysis of the data,“content analysis”,“mean”,“standard deviation”,“Pearson's Correlation Coefficient”,“multiple linear regression analysis”were applied. According to the results, it was revealed that teacher characteristics determined via the opinions of teachers, students, teacher candidates and field experts and those in the literature were similiar to a great extent.“Effective Teacher Characteristics Inventory”is inventory enabling collecting valid and reliable data with four independent scales in its scope. In the field knowledge, teachers find themselves competent especially at benefiting from diverse resources while explaining a subject, detailing information about the subject and answering the questions that require extra knowledge. In the teaching skills, teachers find themselves competent especially at method diversity at assessment, applying reinforcement at a proper frequency and type, paying attention to individual differences of the students, motivating students for the lesson, creating a democratic environment in the classroom and making repetitions for the subjects that are not well understood. Teachers, within personal characteristics scope, have high perception of respecting students, behaving them justly, being sincere towards them and fulfilling their responsibilities. Teachers give importance to professional development and find themselves effective at this issue. Teaching's being meaningful, the desire to help students, teaching' being suitable for personality and providing the chance of having holiday are of most important reasons for it to be chosen. Being competent at field knowledge, teaching skills, personal characteristics, professional development, altruist reasons to choose the job, reasons for being affected are in positive relationship. Teachers increasing their competence at field knowledge, having positive personal characteristics, and giving importance to professional development increase their teaching skills. Yet, the reasons for choosing the job do not have any influence on teachers teaching skills.
Benzer Tezler
- Psiko-sosyal açıdan Türkiye'de din eğitimine ilişkin bir değerlendirme
A summarized phsycho-social aspect of religious training in Turkey
EBUBEKİR SIDDIK DİKMENER
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
DinSelçuk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN YILMAZ
- Yeni nesil öğretmenlerin yönetici olma eğilimleri
New age teachers'tendencies to become administrators
İLHAN OZULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA ÜNAL
- Türkçe'nin anadili ve yabancı dil olarak öğretimi üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
SAMİ BALCI
- Öğretmenlik mesleği iş özellikleri ile okul etkililiği arasındaki ilişki
The relationship between the job characteristics of the teaching profession and school effectiveness
ŞEFİKA ÖZERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimUşak ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVAL KOÇAK
- Kalkınma planlarında eğitime ilişkin sayısal hedefler ve gerçekleşme düzeyi
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURHANETTİN DÖNMEZ