Geleneksel İslam inancında mitolojik unsurların kritiği: Cinlerle ilgili inanışlar bağlamında bir inceleme
Criticism of mythological elements in traditional Islamic belief: A study in the context of the beliefs about jinns
- Tez No: 580696
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİHAN ÖZMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 437
Özet
“Geleneksel İslam İnancında Mitolojik Unsurların Kritiği: Cinlerle İlgili İnanışlar Bağlamında Bir İnceleme”adlı çalışmada cin inancının Sümerlerden Yahudiliğe kadar olan tarihsel gelişimi incelenmiş, akabinde Müslümanların cin inancının büyük ölçüde yarı animist/ruhçu câhiliye Araplarından tevarüs ettiği gösterilmiştir. Son bölümde cin ve şeytanların zikredildiği âyetler yeni bir okumaya tabi tutulmuştur. Yiyen, içen, evlenen, kabileler halinde yaşayan, şair ve kâhinlere gökten haber getiren, istedikleri anda istedikleri sûrete girebilen, birçok hastalıklara neden olduğuna, büyü ve kehânet sektöründe faaliyet gösterdiğine inanılan bu hibrit varlıkların mahiyeti, nesnel gerçekliği sorgulanmıştır. Söz konusu bu mitik varlıkların Kur'ân'da zikredilmesinin nedeni cinlere tapan müşriklerin sakîm inançlarını tasvir etmekten ibaret olup, bilinenin aksine cinlerin ispatı olmayıp, nefyidir. İlgili âyetler tarihsel (sebeb-i nüzul) ve metinsel (siyak ve sibak) bağlamından yararlanılarak incelendiğinde“cin”kelimesinin“melek, şeytan ve insanlar”için de kullanıldığı görülmektedir. Şeytan kelimesi de bir sıfat olması hasebiyle çoğunlukla“insan şeytanları”(Mekke şeytanları, Medineli münafıklar ve Yahudi liderler); bazen“haset, megalomani, unutma”vb. kişilik zaaflarını betimlemede; nadiren de soyut şeytan (İblis) için kullanılmıştır. Bununla birlikte Süleyman'ın cin ve şeytanlarını“yabancı işçiler ve ustalar”olarak te'vil etme imkânı bulunamamıştır. Bu konuda en makul çözümün Kur'ân'ı“edebî bir metin”olarak gören yaklaşımlarda olduğu söylenilebilir. Cin inancı, tabiat yasalarının henüz bilinmediği mitolojik bir evren tasavvurunun doğal uzantısıdır. İlk Müslümanların evren tasavvurunun da büyük ölçüde mitolojik olduğunu, bu nedenle vahyin ilk muhataplarının mütearifesini esas alarak onlarla diyalog kurduğunu söylemek mümkündür. Evren tasavvurumuzun cin inancı etrafında oluşan mitolojik unsurlardan arındırılması, değişen vesâilin (bilimsel verilerin) mesâil-i kelâm'a intibak ettirilmesi suretiyle din dilinin güncellenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
“Criticism Of Mythological Elements in Traditional Islamic Belief: A Study in The Context Of The Beliefs About Jinns”, the historical development of jinn belief from the Sumerians to the Judaism is examined and then it is shown that the jinn belief of Muslims is substantially inherited from the semi-animist/spiritualist Jahiliyyah Arabs. In the last section, the verses of Qur'an in which the jinns and devils are mentioned are subjected to a new reading. The nature and objective reality of these hybrid creatures, which are believed to eat, drink, marry, live in tribes, bring messages from the sky to poets and clairvoyants, assume any form they want, cause many diseases and be active in the magic and prophecy sector were examined. The reason why these mythic beings are mentioned in the Qur'an is to describe the wrong beliefs of polytheists who worship the jinns, not to prove the existence of jinns contrary to what is believed. When the relevant verses of Qur'an are examined with the use of historical (asbab al-nuzul) and textual (siyaq and sibaq) context, it is observed that the term“jinn”is also used for the“angels, demons and human beings”. Since the word devil is also an adjective, it is mostly used as“human devils”(Makkah devils, Medina hypocrites and Jewish leaders), sometimes to describe personality weaknesses such as“envy, megalomania, forgetting”, and rarely for the abstract devil (Iblis). However, it was not possible to construct Suleiman's jinns and devils as“foreign workers and masters”. In this respect, it can be suggested that the most reasonable solution is in the approaches that consider Qur'an as a“literary text”. The jinn belief is a natural extension of a description of mythological universe where the laws of nature are not yet known. It is possible to argue that the universe description of first Muslims was also largely mythological and therefore the first addressees of revelation (wahy) established dialogue with them based on the axiom. It is emphasized that our description of universe should be purified from mythological elements surrounding the jinn belief and the religious language should be updated by adapting changing scientific data to issues of theology.
Benzer Tezler
- Geleneksel Türk dininin İslam tasavvuf kültüründeki izleri
Traces of traditional Turkish religion in Islamic sufi culture
İNCİ ZEHRA GÖKDERE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinGaziantep ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDIMUHAMET MAMYTOV
- II. Meşrutiyet Dönemi Türk romanında dinler ve inançlar (1908-1923)
Religions and beliefs in Turkish novel in the Period of the second constitutionalism
YAŞAR ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİDAYET ÖZCAN
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Кошок жана кошокчулар: кечээгиси жана азыркы учур (Бaткен, Токтогул, Кaрa-Кулжa aймaктaрындaгы жыйналган кошоктордун негизинде)
Geçmişten günümüze ağıt ve ağıtçılar (Batken, Toktogul, Kara-Kulca bölgeleri ağıtları örneklerinde) / Lament and performer from Batken, Toktogul, Kara Kulca / Поминальные причитания и традиционные причитания, причитающие: Прошлое и настоящее (Поминaльные песни и исполнители Беткенa, Токтогул и Кaрa-Кулжи)
RİFAT NERGİZ
Doktora
Kırgızca
2020
Halk Bilimi (Folklor)Kırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAEVA
- Kutsal ile mitoloji arasında klasik Türk şiirinde köken mitleri
Origin myths in classical Turkish poetry between sacred and mythology
ÖZLEM DÜZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUVAFFAK EFLATUN