Immanuel Kant ve Jean-François Lyotard'da yüce kavramı ve çağdaş sanattaki karşılığı
The sublime concept in Immanuel Kant and Jean-François Lyotard and it's equivalent in contemporary art
- Tez No: 582908
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ŞİRAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Bu çalışma Yüce (Sublime) kavramı özelinde, kavramın tarihsel bir serimlemesini yaparak sanat felsefesindeki karşılığının irdelenmesini amaçlamaktadır. Çalışma, bu amacı sırasıyla Edmund Burke, Immanuel Kant ve Jean-François Lyotard'ın Yüce kavramını içeren eserleri ve kavrayışları dahilinde gerçekleştirmektedir. Çalışma, bölümlenişi itibariyle ilk olarak Burke'ün, A Philosophical Enquiry into the Origin of our Ideas of the Sublime and Beautiful (Yüce ve Güzel Kavramlarımızın Kaynağı Hakkında Felsefi Bir Soruşturma) metnini ele alarak yücenin 18. yüzyıldaki genel kavranışını göstermektedir. Metin dahilinde yüce ve güzel kavramlarının karşılaştırılması yapılmaktadır. İkinci olarak yüce kavramını 18. yüzyılın genel kavrayışından radikal biçimde farklılaştıran Kant'ın iki çalışması incelenecektir. İlkin Kant'ın eleştiri-öncesi olarak adlandırılan erken dönem metinlerinden biri olan Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen (Güzellik ve Yücelik Duyguları Üzerine Gözlemler) ele alınacaktır. Bu çalışmada Kant, yüceyi kavrayışında henüz 18. yüzyılın genel pozisyonundan ayrılmamıştır. Burada yüce hala doğanın kendisine ait bir nitelik olarak düşünülmektedir. Bu anlamda Kant'ın Gözlemler metni, Kritik der Urteilskraft'a (Yargı Gücünün Eleştirisi) bir geçiş niteliği taşımaktadır. İkinci olarak Kant'ın yüce teorisinin karşılığını tam olarak bulduğu metni Yargı Gücünün Eleştirisi ele alınarak, Yücenin Analitiği bölümü incelenecektir. Kant, Yargı Gücünün Eleştirisi ile beraber yüceyi doğadan alıp, insan zihnine (Gemüt) yerleştirmiştir. Yüce artık doğanın kendisine ait bir nitelik olmayıp, insanın bilişsel yetileri ile ilişkilendirilmektedir. Bu geçiş, Kant'ın Kopernik Devrimi'nin yüce kavramındaki karşılığıdır. Son olarak Kant'ın kritik hamlesinden sonra, yücenin 20. yüzyıldaki kavranışı Lyotard'ın ilgili eserleri dahilinde incelenecektir. Lyotard'ın Kantçı yüce ile ilgili yorumu ve yücenin estetiği olarak modern sanat hakkındaki görüşleri tartışılacaktır. Yüce duygusu, acı ve hazzı bir arada bulundurmaktadır. Lyotard, yücenin bu çatışmalı duygusunun modern sanatın karakterini belirlediğine işaret etmektedir. Güzelin estetiğinin kusursuz biçimlerine karşı yücenin estetiğinin biçim-dışı başkaldırışı kendini sanat tarihinde Avante-Garde olarak göstermektedir. Yücenin estetiği, temsil edilemeyenin temsili ile soyut resimde ifadesini bulmuştur. Bu bağlamda yücenin doğaya ait bir nitelik olarak kavranmasından, biçim-dışı ve temsil edilemez bir şeye dönüşmesi ve bu temsil edilemeyenin temsil edilmesi olarak modern sanata kadar izlediği yol takip edilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to investigate the concept of“Sublime”and its reflection in philosophy of art through historical examination. The referred aim of the study is implemented with the help of works and understanding comprising the concept“Sublime”; of Edmund Burke, Immanuel Kant and Jean-François Lyotard, respectively. This study, based on its sequential organization, initially demonstrates general perception of Sublime concept in 18th Century, through examination of Burke's“A Philosophical Enquiry into the Origin of our Ideas of the Sublime and Beautiful”. Within the referred text, concepts of Sublime and Beautiful are compared. Secondly, Kant's two other works, radically distinguishing the Sublime concept from the general perception of 18th century will be examined. In the first place, Kant's one of pre-criticism period texts,“Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen”(Observations on the Feeling of the Beautiful and Sublime) will be analysed. In this study, Kant's perception is not yet clearly distinguished from the general understanding of Sublime concept of 18th century. In this text, Sublime is still thought to be a characteristic attributable to nature itself. This in fact is kind of a transition text to Kant's“Kritik der Urteilskraft”(Critique of the Power of Judgment). In the second place,“Analytic of the Sublime”section in Kant's text“Critique of the Power of Judgment”where he exactly finds the meaning of Sublime theory, will be analysed. Kant, with his text“Critique of the Power of Judgment”, has taken away Sublime from nature and positioned it to human mind (Gemüt) With this, Sublime is no longer an attribute of nature but is associated with human cognitive powers. This transition is equivalent of Kant's“Copernican Revolution”in the concept of sublime. Lastly, perception of sublime in 20th century will also be assessed within Lyotard's related articles, following Kant's critical move. Lyotard's interpretation of Kantian Sublime and his commentaries on modern arts as aesthetics of sublime will be discussed. Sublime feeling both embraces pain and pleasure in itself. Lyotard points out that, this conflicting feeling of sublime defines the characteristic of modern arts. The formless rebellion of sublime aesthetics embraces itself as Avante-Garde versus the excellent formed aesthetics of beautiful. Aesthetics of sublime is embodied in abstract painting with presentation of unpresentable. Within this context, the journey of sublime up until to modern arts where unpresentable is presented; from being perceived as a characteristic attributable to nature transitioning in to a formless, unpresentable concept, is being followed.
Benzer Tezler
- Estetik sanat rejimi ve yüce: Rancière estetiğinin bir eleştirisi
The aesthetic regime of art and the sublime: A critique on the aesthetic theory of Rancière
MERT ERÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
FelsefeMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ŞİRAY
- Deconceptualized and recalled freedom in Jean-Luc Nancy: An essay on the experience of thinking freedom
Jean-Luc Nancy'de kavramsızlaşan ve geri çağrılan özgürlük: özgürlüğü düşünmek üzerine bir deneme
BEGÜM ÖZUZUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Felsefeİstanbul Bilgi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMRE ŞAN
- Toplumdan sanal topluma, değerlerden sanal değerlere, insanın anlam arayışı
From society to virtual society, from values to virtual values, human's search for meaning
ÖVGÜ BİNGÖL CEBİR
- The utility of encounter with art in the public sphere
Kamusal alanda sanatla karşılaşmaların fayda fonksiyonu
FARUK BİL
Doktora
İngilizce
2020
FelsefeYeditepe ÜniversitesiPlastik Sanatlar Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MARCUS GRAF
- Le rapport des droits de l'homme au politique: Lefort et Rancière
İnsan haklarının politik-olan bağlantısı: Lefort ve Rancière
EYLEM YOLSAL MURTEZA
Doktora
Fransızca
2022
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE KARABÜK KOVANLIKAYA