Geri Dön

Mu'tezilî tenzih doktrininin temelleri

Foundations of Mu'tazilite doctrine of tanzîh

PDF İndir

  1. Tez No: 584449
  2. Yazar: ABDULLAH YILDIZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. GALİP TÜRCAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Mu'tezile, tenzih, sıfat, Cehmiyye, negatif teoloji, Mu'tazila, tanzîh, attribute, Cahmîya, negative theology
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 147

Özet

Mu'tezilî tenzih doktrini, Tanrı'nın sıfatlardan tenzih edilmesi üzerine kuruludur. Sıfatların temelde mânâ sıfatlar ve manevî sıfatlar şeklinde iki ayrı türü bulunmaktadır.Bunun bir sonucu olarak mu'tezilî tenzih doktrininin, ilki mânâ sıfatlardan ikincisi manevî sıfatlardan ilahî zâtın tenzih edilmesi olan iki boyutu vardır. Mu'tezile'nin mânâ sıfatları nefyetmesinin temel gerekçesi, ilahî zâtda kâim mânâ sıfatlar kabul etmenin ilahî zâtı kendisinde arazların kâim olduğu cevher konumuna indirgeme yani cisimleştirme sonucunagötürmesidir. Mu'tezile Tanrı'nın özünün bilinemezliğine dayanarak manevî sıfatların olumlu anlamlarıyla Tanrı'ya nispet edilmesine karşı çıkmıştır. Bununla birlikte Mu'tezile'ye göre cahil, aciz, ölü olmasının nefyedilmesi anlamında Tanrı'ya âlim, kâdir, hayy denilebilmektedir. Mânâ sıfatların olumsuzlanmasına dayanan mu'tezilî tenzih doktrininin birinci boyutu, Ebu'l-Huzeyl el-Allâf ile birlikte ilk defa görülmeye başlamıştır. Mu'tezile'yi negatif teoloji yapmaya götüren ikinci boyut ise İslam düşüncesinde Mu'tezile'den önce Cehmiyye'de ortaya çıkmıştır. İslam öncesi düşüncede Eflatuncu etki altındaki Yahudi ve Hristiyanlarda bu boyutu bulmak mümkündür. 'Mu'tezilî Tenzih Doktrininin Temelleri' isimli bu çalışma Mu'tezile'yi ilahî sıfatları reddetmeye götüren temel kaygı ve gerekçeleri belirleyerek mu'tezilî tenzih doktrininin esaslarını tespit etmeyi ve böylece söz konusu doktrinin düşünsel kökenlerine ulaşmayı amaçlamaktadır. Dolayısıyla çalışmada mu'tezilî öğretiler kadar bu öğretileri etkilediği kabul edilen düşüncelere de yer verilmiştir. Nitekim çalışma kapsamında Yunan felsefesi, Yahudilik, Hristiyanlık, Harran Sâbiîliği, İslam felsefesi ve Cehmiyye mu'tezilî tenzih anlayışıyla bağlantıları çerçevesinde inceleme konusu kabul edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Mu'tazilite doctrine of tanzîh based on negation of attributes from God. On the grounds that there is basically two kind of attributes: attributes of ma'nâ and attributes of ma'navî, there is two dimension of mu'tazilite doctrine of tanzîh: Firstly, negation of attributes of ma'nâ; secondly, negation of attributes of ma'navî. Main reason of Mu'tazila's negation of attributes of ma'nâ is that if we accept that there are attributes of ma'nâ inhering in God, then God will be reduced to a substance in which accidents inhere, which means that He is a body. Because of unknowability of God's essence, Mu'tazila refused to ascribe attributes of ma'navî to God with their positive meaning. However, it can be said, according to Mu'tazila, that God is knowing, powerful and living in the meaning that He is not ignorant, impotent and dead. The first dimension of mu'tazilite doctrine of tanzîh, which based on negation of attributes of ma'nâ, started with Abu'l-Hudhayl al-'Allâf. The second dimension of it, which led Mu'tazila to the negative theology, in islamic thought came into sight with Cahmîya before Mu'tazila. However, in the preislamic thought, it can be found in Christians and Jewishs who are intensely under the influence of Neoplatonism. This work entitled“Foundations of Mu'tazilite Doctrine of Tanzîh”aims to determine basic principles of mu'tazilite doctrine of tanzîh detecting main concerns and motives which led Mu'tazila to negate divine attributes and so to reach to the origins of the doctrine. Therefore, the work discusses the doctrines that are regarded as influencing mu'tazilite doctrines as much as mu'tazilite doctrines themselves. Greek philosophy, Judaism, Christianity, the Sâbians of Harrân, Islamic philosophy and Cahmîya, thus, considered as subject of study as far as they are related with mu'tazilite doctrine of tanzîh.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    303025

    Kelamda tenzih doktrininin temelleri

    The foundations of tanzih doctrin in qalam

    AYŞE NUR YAZICI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET AKBULUT

  2. Tez No

    797314

    آراء القاضي عبد الجبار اللغوية

    Kadı Abdulcebbar'ın Arap diliyle ilgili görüşleri

    HÜSEYİN ELMHEMİT

    Doktora

    Arapça

    Arapça

    2023

    DinSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ALİ ŞİMŞEK

  3. Tez No

    604222

    Gazâlî'de tenzih anlayışı

    Al-Ghazali's tanzih sentiment

    MERVE GİZEM PAYKAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ RIZA KORKMAZGÖZ

  4. Tez No

    773409

    أثر الاعتزال في تفسیر الكشاف للزمخشري والرد علیه

    Zemahşeri'nin Keşşaf tefsirinde itizal ve eleştirisi

    ABDURRAHIM SHABLI

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2022

    DinBingöl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMANNULLAH POLAT

  5. Tez No

    818407

    Mu'tezile kelamında adalet ilkesi

    The principle of justice in Mu'tazilite theology

    AYŞE TURHAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GALİP TÜRCAN

Geri Dön