Üstbilişler ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide yaşantısal kaçınma stratejilerinin aracı rolünün incelenmesi
Investigating the mediator role of experiential avoidance strategies in the relationship between metacognitions and psychological symptoms
- Tez No: 585493
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK BAHTİYAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Bu çalışma üstbilişler, yaşantısal kaçınma ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkileri incelemeyi amaçlamıştır. Kişilerin özellikle içsel olumsuz deneyimlerden uzaklaşma çabasına karşılık gelen yaşantısal kaçınma, farklı kaçınma stratejilerini kapsamaktadır. Bu stratejilerin değerlendirilebilmesi için, bu çalışmada ilk olarak Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği (Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire; Gamez, Chmielewski, Kotov, Ruggero ve Watson, 2011) Türkçe'ye uyarlanmış ve 18-40 yaş aralığındaki 407 katılımcıdan oluşan, klinik olmayan bir örneklemde ölçeğin psikometrik özellikleri incelenmiştir. Bu uyarlama için Demografik Bilgi Formu, Kabul ve Eylem Ölçeği-II, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği ile Bilişsel Duygusal Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır. İlk çalışmanın bulguları, Türkçe Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği'nin geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu göstermiştir. İkinci çalışmada üstbilişlerin ve yaşantısal kaçınma stratejilerinin psikolojik belirtilerle ilişkisi incelenmiştir. 18-40 yaş aralığında 564 katılımcı ile yürütülen bu çalışmada Demografik Bilgi Formu, Üstbiliş Ölçeği-30, Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği, Durumsal-Sürekli Kaygı Envanteri-Sürekli Kaygı Formu, Penn State Endişe Ölçeği ve Beck Depresyon Envanteri kullanılmıştır. İkinci çalışmanın bulguları, üstbilişlerin ve yaşantısal kaçınma stratejilerinin psikolojik belirtilerle pozitif yönde ilişkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca, yaşantısal kaçınma stratejilerinin psikolojik belirtileri üstbilişlerin ötesinde yordadığı görülmüştür. Son olarak, üstbilişler ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide farklı yaşantısal kaçınma stratejilerinin aracı rolünün olduğu bulunmuştur. Çalışmanın bulguları ilgili alanyazın ile birlikte değerlendirilmiş; çalışmanın klinik alana katkıları sunulmuş ve gelecek çalışmalar için önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to investigate the associations among metacognitions, experiential avoidance and psychological symptoms. The term experiential avoidance which involves different avoidance strategies basically refers to avoidance of negative internal experiences. To examine different experiential avoidance strategies, firstly, the Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire (Gamez, Chmielewski, Kotov, Ruggero and Watson, 2011) was adapted into Turkish and its psychometric properties were examined in a non-clinical sample composed of 407 participants aged between 18 and 40. For data collection, Demographic Information Form, Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire, Acceptance and Action Questionnaire-II, Flourishing Scale, Positive and Negative Affect Scale and Cognitive and Affective Mindfulness Scale were used. According to the findings of the first study, Turkish version of Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire is a valid and reliable instrument. In the second study, the relationships among metacognitions, experiential avoidance strategies and psychological symptoms were investigated. Data was collected from 564 participants aged between 18 and 40. Demographic Information Form, Metacognitions Questionnaire-30, Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire, State-Trait Anxiety Inventory-Trait Anxiety Form, Penn State Worry Questionnaire and Beck Depression Inventory were used in the second study. The findings revealed that metacognitions and experiential avoidance strategies were significantly correlated with each other; and both are significantly associated with increased psychological symptoms. Moreover, experiential avoidance strategies predicted psychological symptoms beyond metacognitive beliefs. Finally, the mediator roles of experiential avoidance strategies in the relationship between metacognitions and psychological symptoms were established. The findings of the study were discussed in the light of existing literature, and clinical implications and recommendations for further studies were explained.
Benzer Tezler
- Obezitenin yetişkin bağlanma stilleri, duygudurum belirtileri ve üstbilişsel faktörler açısından incelenmesi
An examination of obesity in relation to adult attacment styles, mood symptoms and metacognitive factors
KORAY AKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Beslenme ve DiyetetikDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- Travma stres bozukluğu belirtilerinin üstbilişsel model ve duygu düzenleme stratejileri çerçevesinde incelenmesi
Examining posttraumatic stress disorder symptoms within the framework of metacognitive model and emotion regulation strategies
HASAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ
- Psikolojik belirtiler ve erken dönem uyum bozucu şemalar arasındaki ilişki: Üstbiliş ve duygu düzenlemenin rolü
The relationship between psychological symptoms and early maladaptive schemas: The role of metacognition and emotion regulation
DENİZ TÜRK KIVANÇ
- Üstbilişler, nörotisizm, stres ve tekrarlayıcı düşünmenin psikolojik zorlanma üzerindeki rolü: İstanbul Üniversitesi örnekleminde prospektif bir çalışma
The role of metacognitions, neuroticism, stress, and perseverative thinking on psychological distress: A prospective study in a sample from Istanbul University
KADİR ÖZDEN
Doktora
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFE ÖZLEM SERTEL BERK
- Yetı̇şkı̇nlerde uçuş kaygısı ve ı̇lı̇şkı̇lı̇ özellı̇klerı̇n ı̇ncelenmesı̇: Bı̇r karma yöntem çalışması
Investigation of flight anxiety and related characteristics among adults: A mixed method study
ÖZLEM YILMAZ HALICI
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELMA ARIKAN