Selçuklular zamanında Nîşâbûr'da ilmi faaliyetler (1038-1157)
Scientific activities in Nishabur in the time of Seljuks
- Tez No: 587815
- Danışmanlar: PROF. DR. GAZİ OSMAN ÖZGÜDENLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Tarih, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Selçuklular, Nîşâbûr, ilim, âlim, eğitim, medrese, Seljuk, Nişabur, science and knowledge, intellectuals, education, madrassa
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Horasan bölgesinin en önemli dört şehrinden biri olan Nîşâbûr, birçok ilim dalında gelişim göstermiş ve bu gelişim, şahısların kurduğu medreselerle ilerleyişini sürdürmüştür. Nîşâbûr'un Selçukluların eline geçmesiyle birlikte Nîzâmiye Medresesi başta olmak üzere yapılan cami, mescid, hankâh ve kütüphanelerle ilmî hayat daha da gelişmiştir. Özellikle hadis, fıkıh ve tasavvuf alanlarında ön plana çıkan Nîşâbûr, yetiştirmiş olduğu âlimleriyle göz önünde olmaya devam etmiştir. Nîşâbûr, Horasan başta olmak üzere İslâm dünyasının çeşitli bölgelerinden hem ders vermek isteyen hocaların hem de eğitim almak isteyen öğrencilerin ilmî seyahatler düzenlediği en önemli ilim havzalarından biri olmuştur. Ortaçağ İslam dünyasında ilmî rıhlelerle oluşan hareketlilik, ilmin bir bölgede hapsolmasını engellemiş ve var olan ilmî birikim İslâm coğrafyasında dolaşmıştır. Nîşâbûrlu âlimler böylece geniş bir coğrafyayı etkilemiş ve kendileri de bilimsel gelişmelerden etkilenmiştir. Selçuklu hükümdârları âlimleri desteklemiş ve kurmuş oldukları Nîzâmiye Medreseleri ile maddi ve manevi sıkıntı yaşamadan ilmî faaliyetlerini sürdürecekleri olanaklar sunmuşlardır. Mezhebî tartışmalar ve siyasî gelişmeler eğitim öğretim faaliyetlerini kimi zaman sekteye uğratmıştır. Bunun en acı örneği, Oğuz istilası sırasında Nîşâbûr'da yaşanmış; şehir yerle bir olurken, ilmî müesseseler yakılıp yıkılmıştır. Âlimlerin bir kısmı şehri terk etmiş, bir kısmı da Oğuzlar tarafından öldürülmüştür. Selçuklu Devleti'nin yıkılma sürecine girmesi, şehrin saldırılara açık hale gelmesi ve akabinde gerçekleşen Oğuz istilası şehirdeki ilmî hayata zarar vermiştir.
Özet (Çeviri)
Nişabur that was one of four most important cities in Horasan region progressed in the lots of science and knowledge. This progress continued its improvement with madrassas that were found by personalities. With the conquest of Seljuks, existing scientific experience in Nişabur progressed more by constructing mosques, masjids, hankah, libraries, and especially Nezamiyeh. Nişabur, that became prominent especially in the fields of hadith, Islamic law and Islamic sufisim, continued to be in the limelight with educating scientists and intellectuals. Nişabur was one of the most significant science and knowledge environments which allowed immigrants for education from Horasan and several regions of Islamic world in order to not only teach but also take education. In Islamic world of medieval, mobility that was emerged by tradition of rıhle (migration for knowledge) prevented keeping science and knowledge in a one region and in this way, existing accumulation of knowledge circulated in the Islamic geography. Therefore, Scientists and intellectuals from Nişabur affected a large geography and they were affected by developments in science. Emperors of Seljuk supported scientists and intellectuals. By establishing Nezamiyeh, they provided scientists and intellectuals with an opportunity to continue their scientific activity without financial and moral difficulty. Sectarian tensions and political developments interrupted education activities time to time. The most horrible example was invasion of Oghuz tribe in Nişabur. The city was destroyed and institutes of education were burned. Some of scientists and intellectuals left from the city and others were killed by Oghuz. Collapse process of Seljuk, defenseless city and invasion of Oghuz damaged scientific and intellectual environment in the city.
Benzer Tezler
- Selçuklular'da kaleye hapsetme ve kale hapishaneleri
Imprisonment in the castle and castle prisons in the Seljuks
ABDULLAH BAKAR
- Ortaçağ'da Merv şehrinin tarihi coğrafyası
Historcal geography of the city of Merv in Middle Ages
RAHIMULLAH FARZAM
- XI. ve XII. yüzyılda Nişabur
Nishapur in XI. and XII. century
MURAT AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
TarihSelçuk ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ HACIGÖKMEN
- Gazzali'nin batıniliğe karşı mücadeledeki rolü
Al-Gazzalî's role in the struggle against al-batinîyyah
AHMED ABDULRAHEM ISMAEL IBRAHIMALKHALIL
Yüksek Lisans
Arapça
2016
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET KESKİN
- Amîdülmülk el-Kündürî ve Büyük Selçuklu Devletine hizmeti
Amidulmulk al-Kundurî and service to the Great Seljuk State
ELİF KIZILTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEVZAT KELEŞ