Veri zarflama analizi ile BIST100'de işlem gören imalat işletmelerinin etkinliklerinin ölçümü
Measurement of the efficiency of manufacturing companies and data envelopment analysis traded on BIST100
- Tez No: 588433
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELAHATTİN YAVUZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 356
Özet
Günümüzde artan rekabet ortamı, işletmelerin mevcut kaynaklarını daha etkin şekilde kullanmayı gerektirmektedir. Özellikle üretim sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, ulusal ve uluslararası piyasalarda rekabet edebilmeleri ve başarılı olabilmeleri için etkinlik ölçümleri yapmaları ya da yaptırmaları hayati önem taşımaktadır. Veri Zarflama Analizi (VZA), geniş uygulama alanı olan önemli bir etkinlik ölçüm tekniğidir. VZA, birden çok girdi ve çıktıya sahip karar verme birimlerinin göreceli etkinliğini ölçmeye yarayan matematiksel programlamaya dayalı, parametresiz bir yöntemdir. VZA, etkin olmayan karar verme birimleri için etkin karar verme birimlerden oluşan referans kümesi sağlamakta ve etkin duruma gelebilmeleri için gerekli iyileştirme önerilerini de beraberinde sunmaktadır. Bu çalışmada, veri zarflama analizi ile Borsa İstanbul BIST 100'de işlem gören imalat işletmelerinin etkinlikleri ölçülmüştür. 2010-2017 yıllarını kapsayan çalışma döneminde 37 işletmeye ait cari oran, aktif devir hızı, alacak devir hızı, stok devir hızı, finansal kaldıraç oranı, uzun vadeli borçlar/özsermaye oranı ve duran varlıklar/ devamlı sermaye oranı girdi değişkenleri olarak; net kâr marjı, faaliyet kâr marjı, özsermaye kârlılığı ve aktif kârlılık oranı da çıktı değişkenleri olarak kullanılmıştır. VZA'nın girdi odaklı modelleriyle imalat işletmelerinin toplam etkinlik (CCR-I), teknik etkinlik (BCC-I), ölçek etkinlik, süper etkinlik ve Malmquist toplam faktör verimlilik endeks değerleri hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda her bir yıl için etkin ve etkin olmayan işletmeler elde edilmiş, etkin olmayan işletmelerin etkin hale gelebilmeleri için potansiyel iyileştirme oranları ve referans kümeleri belirlenmiş ve süper etkinlik modelleriyle de etkin işletmelerin sıralamaları yapılmış ve yıllar itibariyle en etkin işletmeler belirlenmiştir. Ayrıca, işletmelerin toplam faktör verimlilik değerleri elde edilmiş olup gerekli değerlendirmeler yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Nowadays, the increasing competition environment necessitates to use the existing resources of the enterprises more effectively. In particular, it is vital for enterprises operating in the manufacturing sector to make efficiency measurements in order to compete and succeed in national and international markets. Data Envelopment Analysis (DEA) is an important efficiency measurement technique with a wide range of applications. DEA is a parameterless method based on mathematical programming to measure the relative effectiveness of decision-making units with multiple inputs and outputs. DEA provides a reference set of effective decision-making units for ineffective decision-making units and provides the necessary improvement suggestions to make them effective. In this study, the efficiency of manufacturing enterprises traded on Stock Exchange İstanbul (BIST 100) was measured by data envelopment analysis. The current ratio, asset turnover rate, receivables turnover rate, inventory turnover rate, financial leverage ratio, long-term debts / equity ratio and fixed assets / continuous capital ratio of 37 enterprises were used as input variables; net profit margin, operating profit margin, return on equity and return on assets of 37 enterprises as output variables in the study period covering 2010-2017. Total efficiency (CCR-I), technical efficiency (BCC-I) and scale efficiency values of manufacturing enterprises were calculated with input oriented models of DEA. As a result of this study, effective and ineffective enterprises were determined for each year and potential improvement rates and reference sets were determined for the ineffective enterprises to become effective. In addition, the ranking of the effective enterprises was made with the super efficiency models and the most effective enterprises were determined over the years.
Benzer Tezler
- Portföy optimizasyonunda çok kriterli karar verme yöntemlerinin kullanımı, BİST 100'de işlem gören hisse senetleri üzerine bir uygulama
Use of multiple criteria decision making methods in portfolio optimization, an application on stocks traded in BIST 100
ALİ ÇİLESİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeİstanbul Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF SALDANLI
- COVID 19 salgınının BİST 100 endeksinde yer alan şirketler üzerine etkisi
The impact of COVID-19 outbreak on companies in BIST100 index
FATMA YAYLA
- Finansal başarısızlık göstergelerinin gri ilişkisel analiz ile belirlenmesi ve BİST 100 endeksinde veri zarflama analizi ve lojistik regresyon analizi uygulaması
Determination of financial failure indicators by gray relational analysis and application of data envelopment analysis and logistic regression analysis in BİST 100 index
EBRU NURCAN
- Borsa İstanbul'da finans dışı şirketlerin finansal ve çevresel etkinlik analizi
Financial and environmental efficiency analysis of non-financial firms in Borsa Istanbul
MESUT KARAMAN
- Şirketlerin sosyal medya verileri ve finansal oranları ile etkinlik analizi: BIST100 üzerine bir araştırma
Efficiency analysis of companies with social media data and financial ratios: A research on BIST100
OSMAN NURİ ŞAHİN