Azerbaycan Türkçesinde yapım ekleri ve işlevleri
Derivational affixes and functions in Azerbaijan Turkish
- Tez No: 588562
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TUNA BEŞEN DELİCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Azerbaycan Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Yapım ekleri, Azerbaijani Turkish, construction annexes, Turkmen Turkish
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bartın Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Bu tezde Azerbaycan Türkçesinde isim ve fiillere eklenerek yeni anlamlara işaret eden sözcükler türeten yapım ekleri ve işlevleri tespit edilmiştir. Azәrbaycan Dilinin İzahlı Lüqәti ve Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü örneklem alanı olarak alınmış olup sözlükte geçen ve aldığı ekle yeni bir kavram alanına işaret eden sözcükler kök ve/ veya tabanlarına göre fişlenmiş, üzerine gelen ekler yapı ve işlev bakımından değerlendirilmiştir. Tespit edilen ekler, diğer Oğuz grubu lehçeleriyle de -Türkiye Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Gagavuz Türkçesi- karşılaştırılmıştır. Çalışmanın yöntemi yeni ek tasnifleri göz önüne alınarak belirlenmiş ve Azerbaycan'da yazılmış gramerlerdeki ek tasnifleri de bu bakımdan değerlendirilmiştir. Çalışmada eş zamanlı ve karşılaştırmalı yöntem kullanılmıştır. Tespit edilen ekler ve işlevleri, Azerbaycan Türkçesiyle yazılmış edebî eserlerden alıntı cümlelerle örneklendirilmiştir. Ayrıca bu yapım ekleri, türettikleri sözcüklere göre sayısal bakımdan değerlendirilmiştir. Azerbaycan Türkçesinde kullanılan yapım eklerinin işlevselliği de bu sayısal değerlere göre netleşmiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the suffixes and functions which create new meanings have been determined by adding them to names and verbs in the Azeri Turkish language. The Descriptive Dictionary of the Azerbaijani Language and the Azerbaijani Turkish Dictionary have been used as reference for samples and the words in the dictionary that indicate the new concept area have been recorded according to the root or base word, and the annexed have been evaluated according to their structure and function. The determined annexes has been compared to Oghuz based Turkic languages such as the common Turkish language, Turkmen Turkish, and Gagauzian Turkish. The method of study was determined by taking into consideration the new annexes and the additional annotations written in Azerbaijani grammar were evaluated in this regard. Simultaneous and comparative methods were used in the study. The determined annexes and their functions have been exemplified with quotations from literary works written in Azerbaijani Turkish. Additionally, these annexes were evaluated numerically according to the words they have been derived from. The functionality of the annexes used in Azerbaijani Turkish were evaluated according to these numerical values.
Benzer Tezler
- Oğuz Grubu Türk şivelerinde yapım ekleri (Türkiye Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Gagavuz Türkçesi ve Kaşkay Türkçesi)
Suffixes in the Oghuz Group Turkish (Turkey Turkish, Turkmen Turkish, Azerbaijani Turkish, Gagauz Turkish and Qashqai Turkish)
HAMDİYE DEMETLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dilbilimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHİTTİN ÇELİK
- Bucaktan Sesler adlı eser esasında Gagavuz Türkçesinde fiil
Verbs in Gagauz Turkish Based on 'Bucaktan Sesler'
HATİCE ÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- Çağatay Türkçesi ve Özbek Türkçesindeki fiil varlığı üzerine bir inceleme
A research on the presence of verbs in Chagatay Turkish and Uzbek Turkish
MERVE ÖNDER ÇALIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR AY
- Beki Seytӓkov'un Pervana Povesti (Dil incelemesi-transkripsiyonlu metin-aktarma-dizin)
Pervana Povest from Beki Seytӓkov (Language analysis-transcription text-translation-index)
GÜLŞAH ERZURUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP YILDIRIM
- Oğuz Grubu Türk Lehçelerinde tasvirî fiiller
Descriptive verbs in Oghuz Group Turkish Dİalects
TUĞBA BAYRAKDARLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIRIM