Oğuz Grubu Türk Lehçelerinde tasvirî fiiller
Descriptive verbs in Oghuz Group Turkish Dİalects
- Tez No: 375573
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 216
Özet
Bu çalışmada Oğuz grubu Türk lehçelerindeki tasvirî fiillerin günümüzdeki durumu incelenmiş, diğer Türk lehçelerinde oldukça yaygın bir kullanıma sahip olan bu özel fiil yapısının Türkmen, Azerbaycan, Türkiye ve Gagavuz Türkçesinde ne derece korunduğu ve nasıl kullanıldığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla öncelikle her lehçeden son dönemlere ait en az üç eser taranıp fişlenmiş ve tasvirî fiiller listelenmiştir. İnceleme sonucunda Türkmen Türkçesinde 21, Azerbaycan Türkçesinde 8, Türkiye Türkçesinde 6 ve Gagavuz Türkçesinde 3 tasvirî fiilin kullanımını devam ettirdiği, bir kısmının ise artık yazı dilinde kullanımdan düştüğü görülmüştür. Giriş bölümünde çalışmanın amacı, yöntemi ve kapsamı detaylıca verildikten sonra birinci bölümde tasvirî fiilin tanımı ve birleşik fiiller içerisindeki yerine, Oğuz grubu Türk lehçelerinde tasvirî fiil konusuna değinilmiştir. Ardından tezimizin ana metnini oluşturan inceleme bölümünde alfabetik olarak sıralanan 21 tasvirî fiil; yapı, kullanım ve işlev bakımından tek tek ele alınmıştır. Her fiilin yapı alt başlığında dört lehçedeki sözlük anlamı, ana fiil ve tasvirî fiil olarak ilk defa ne zaman kullanıldığı ve diğer lehçelerdeki karşılığı verilmiştir. Kullanım alt başlığında, ana fiile getirilen zarf-fiil ekleri taranan eserlerden örneklerle gösterilmiştir. İşlev alt başlığında, aldıkları eklere göre fonksiyonları belirtilmiş. Sonuç bölümünde ise çalışmamızda incelenen tasvirî fiillerin dört lehçedeki kullanım durumu listelenmiş, ekler bölümünde tablo halinde verilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study investigates the current state of the descriptive verbs in the Oghuz group Turkish dialects, and tries to reveal to what extent this special verbal structure, which is used rather widely in the other Turkish dialects, is preserved and used in Turkmen, Azerbaijan, Turkey and Gagauz Turkish. To that end, first, at least three works from the recent periods have been reviewed and recorded, and the descriptive verbs have been listed. In consequence of the review, it has been found out that 21 descriptive verbs in Turkmen Turkish, 8 in Azerbaijani Turkish, 6 in Turkey Turkish, and 3 in Gagauz Turkish are still in use, while some others are no longer in use in the written language. Following the introductory chapter that details the purpose of the, method and scope of the study, the first chapter defines the descriptive verb, specifies its position among the compound verbs, and mentions the descriptive verbs in the Oghuz group Turkish dialects. Then comes the review chapter that constitutes the main text of our thesis and discusses 21 descriptive verbs, in alphabetical order, one by one in terms of structure, usage and function. Under the sub-heading of 'structure', each verb is analyzed by giving its lexical meaning in four dialects, when it was used for the first time as main verb and descriptive verb, and its counterpart in the other dialects. Under the sub-heading of 'usage', the verbal adverb suffixes attached to the main verb are displayed via examples from the reviewed literal works. Under the sub-heading of 'function', their functions by their suffixes are specified. Finally, the conclusion chapter lists the current state and functions of the descriptive verbs investigated in our study, while the section of appendices gives the same in table.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Gagavuz Türkçesiyle karşılaştırmalı olarak Irak Türkmen Türkçesi (Ses bilgisi, fiil, metin, sözlük)
Iraqi turkmen Turkish in comparison with Turkey Turkish, Azerbaijani Turkishturkmen Turkish and Gagauzian Turkish (Phonetics, verb, text, dictionary)
KARWAN SHUKUR
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL YÜKSEL
- Oğuz grubu Türk lehçelerinde kadınla ilgili söz varlığı
Vocabulary related to women in The Turkish dialects of Oğuz group
MİYASE KÜBRA RAMAZANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- Oğuz grubu Türk lehçelerinde organ isimleri ile yapılan deyimler (Rusça ve İngilizce ile karşılaştırmalı çözümlenmesi)
Body idioms in Oghuz group Turkic languages (A comparative analysis with Russian and English)
GULNARA SULEYMANOVA
- Oğuz Grubu Türk lehçelerinde ölçü bildiren kavramlar
Measurement concepts in Oğuz Group Turkish dialts
KUTLU HACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİM KÜÇÜK
- Oğuz Grubu Türk lehçelerinde pekiştirme ve kuralları
Intensifying and intensifying types in Oghuz Group Turkish dialects
BAHTİYAR BAHŞİ
Doktora
Türkçe
2017
Dilbilimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN SİS