A structural and stylistic analysis of Turkish proverbs
Türk atasözlerinin yapısal ve biçemsel incelemesi
- Tez No: 590751
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMİNE YARAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 174
Özet
Bu çalışma Türk atasözlerinde hangi yapıların öne çıktığını ve yapıların birbirini nasıl etkilediğini ortaya çıkarmak amacıyla atasözlerini sözdizimsel açıdan ve atasözü imleri açısından incelemektedir. Çalışmanın evrenini 2667 adet atasözü oluşturmaktadır. Yapılan inceleme sonucunda 338 adet atasözü Atasözleri sözlüğünden (Aksoy, 2013) seçilmiştir. Alfabetik olarak her harften kaç örnek alınacağı istatistiksel olarak hesaplanmıştır ve örnekler rastgele seçilmiştir. Toplanan veriler betimlemeli istatistik ile çözümlenmiştir. Sözdizimsel çözümlemede, eylem zamanı ve olumsuz yapı belirgin düzeyde kullanılmıştır. Edilgen tümce, yer/zaman belirteçleri ve ortaçlar orta sıklıkta görülmektedir. Görüş, gereklilik ve zorunluluk eylemleri istatistiksel olarak önemsiz oranda çıkmıştır. Bu kategoriler içinde en çok görülen gramatik yapılarise eklerle sağlanan edilgen yapı, eklerle sağlanan olumsuz yapı, geniş zaman, –(y)mE(z) kipi ve ortaç eki –An olarak ortaya çıkmıştır. Dilbilgisel yapılar incelendiğinde, sözcük yerine ek kullanımının fazla sayıda olması dikkat çekmektedir. Bunun sebebi ise eklerin eylemlere eklenmesi ve ad tümcelerinin sayıca az olmasıdır. Atasözü imleri;tümce türü, atasözü araçları ve tümcenin işlevi olmak üzere üç ana başlık altında incelenmiştir. Bu başlıklar içerisinde basit tümce, birleşik tümce, karmaşık tümce, sözdizimsel paralellik, kafiye, bildirme tümceleri ve emir tümceleri belirgin düzeyde kullanılmıştır. Ayrıca, çalışmadaki bulgular göstermektedir ki sözdizimsel özellikler, atasözü imleci unsurlarının oluşumunu etkilemektedir. Birleşik tümcelerde, yan tümce genellikle ortaç ekleri ile kurulmuştur. Çalışmada ortaçlar çok fazla sayıda bulunmamaktadır bu sebepten dolayı ise birleşik tümceler sayıca fazla olmamaktadır. Dahası, tümcelerin çoğu özne yapan ortaçlardır ve ortaçlar tümce başında ya da ilk yan tümcede yer almaktadır. Bu bilgilere ek olarak, birleşik tümcelerde yan tümceler genellikle ad tümceleridir. Metafor (benzetme) tümcelerinin çoğu ad tümcesidir. Genellikle X eşittir Y yapısını kullanarak bir nesne başka bir nesneye benzetilmiştir. Anahtar Sözcükler Atasözleri, sözdizimsel analiz, atasözü imleci
Özet (Çeviri)
This study examined Turkish proverbsin terms of structural analysis and proverbial markers to reveal what structures are prominant and how they affect Turkish proverbs. The universe of this study consist of 2667 proverbs and the sample size is determined as 338. The number of samples was obtained according to the total number of proverbs corresponding to each letter and they were selected randomly. The descriptive statistics was used to analyze the data. In syntactic analysis, findings show that tense markers and negation are significantly used. Passive, time/place adverbials and relative clauses are moderately used in the examples. Furthermore, aspect markers and modals are statistically insignificant. Frequently found structures among the categories mentionedare agentless passives, internal negation, present tense, modality morpheme –(y)mE(z)and relative clause –An. Examining grammatical structures, it is remarkably seen that suffixes are much more used rather than words. The reason for this is that suffixes are mostly attached at verbs, and nominal sentences are found less in the samples. Proverbial markers are examined under three categories: sentence type, proverbial devices and sentence function. In those three categories, simple sentences, compound – complex sentences, complex sentences, syntactic parallelism, rhyme, declerative sentencesand imperative sentences are significantly used. Findings also show that syntactic features affect the occurance of the elements of proverbial markers. In complex sentences, subordinate clause often consructed with relative clause suffixes.Also, in complex sentences, sub – clauses are mostly nominal. Most of the metaphors are used in nominal sentences, because it resemblesone thing to another by using the structure X is Y. Keywords Proverbs,syntactic analysis, proverbial marker
Benzer Tezler
- Gülşehrî'nin Mantıku't-Tayr'ı: (İnceleme-metin-bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
Gülşehrî s Mantıku l-Tayr: (Thesis text,context, concordance and functional dictionary)
EDA TUNCER
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KARTAL
- A stylistic and structural analysis of flute concerto by Krzysztof Penderecki
Krzysztof Penderecki flüt konçertosunun stilistik ve yapısal analizi
FİLİZ KARAPINAR
Doktora
İngilizce
2023
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMMANOUIL EKMEKTSOGLOU
- Ezel Akay'ın filmlerinde anlatı ve stil
Narrative and style in Ezel Akay's films
ALİ AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarÇankırı Karatekin ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUNÇ BORAN
- Orta Bizans mimarisinde kornişin muhtemel yapısal katkılarının incelenmesi üzerine bir öneri
A proposal on the examinatıon of the probable structural contributions of the cornice in Middle Byzantine architecture
İLKNUR ÇELEBİ
- El-Bahâ Züheyr'in Divanının biçembilimsel açıdan edebi kritiği
Analysis of Baha ZUheyr's Divan in terms of stylistics
ABDULLAH HOUT
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimAtatürk ÜniversitesiArap Dili ve Belagatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KAYA