Geri Dön

Beksultan Nurjekeulı'nin 'Ey, Dünye Ey!' romanı üzerine dil ve üslup çalışması

A research on languages and methods used in the novel of Beksultan Nurjekeev's 'Ey, Dunya Ey!'

  1. Tez No: 632127
  2. Yazar: GULSHAT SHAIKENOVA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET KORAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Nurjekeulı, tarihî roman, Kazakistan 1916 olayları, Bolşevik ihtilali, Kazakistan'dan Çine göç, Jeltoksan Olayları, Nurjekeulı, Historical Novel, Kazakhstan 1916 Events, Bolshevik Revolution, Migration From Kazakhstan To China, Jeltoksan Events
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 503

Özet

Yirminci asrın başında yerleşik hayat geçen ve bu yerleşik hayata geçmenin Sovyetler birliği döneminde tamamlandığı Kazakistan'da Kazakçanın yazı dili olarak kullanılmaya başlaması da bu tarihten yaklaşık elli sene öncesine denk gelir. Ancak konuşulan bir dilin yazı dili haline gelmesi zordur ve zaman alır. Hele hele bu dil geniş bir coğrafyada kullanılıyorsa ve bu dilin konuşulduğu bölgede uzun yıllar başka bir dil eğitim ve resmi dil olarak kullanılmışsa yazı dilinin oturması, gelişmesini tamamlaması daha da uzun zaman alır. Kazakça bu maceranın öznesi olan bir dildir. Yazı dili olduktan sonra birkaç farklı alfabe ile yazılan Kazakçanın imlası da henüz oturmamıştır. Dilin yazılması ve imlası hala aydınlar arasında tartışma konusudur. Bu tartışmalar yaşanırken Kazakça ile pek çok edebi eser de verilmektedir. Çalışmada böyle bir dönemde verilen bir eser, üstelik tartışmaların tarafı olan birisi tarafından verilen bir eser üzerinde dil ve üslup incelemesi yapılmış, çağdaş Kazak edebiyatında önemli bir yere sahip olan Beksultan Nurjekeulı'nın dili ve üslubu“Ey, Dünya-ey!”romanı örneğinde ele alınarak dil ve üslubu değerlendirilmiştir. Çalışmanın dil incelemesi bölümünde ses ve şekil bilgisi ile ilgili özellikler kelimelerin Kazakça sözlükteki yazımları esas alınarak değerlendirilmiş, aykırı kullanımlar tespit edilmiş, yabancı kelimeler ve kullanışları tespit edilmiş, dilin işlenmişliğine ve yazı dili oluşuna delil olması bakımından kelime grupları ve bunların yapısı ile incelenen metindeki cümle yapıları ele alınmıştır. Çalışmanın üslup incelemesi bölümünde eser önce teknik olarak ele alınmış ve değerlendirilmiş; eserin anlatılışı, anlatıcının bakış açısı, romandaki zaman, mekân ve kahramanları; bunların birbiri ilme ilişkisi karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Üslup değerlendirmesinin bir parçası olarak yazarın Kazakça kelimeleri kullanışı, alıntı kelimelirin kullanışı, incelenen metinde yazarın kullandığı mahalli ve arkaik kelimeler, argo kullanımlar, metinde geçen atasözleri, deyimler; eserin edebiliğini göstermesi açısından yazarın kullandığı edebi sanatlar tespit edilerek verilmiş ve değerlendirilmiştir.

Özet (Çeviri)

At the beginning of the twentieth century, Kazakhs' transition to settle lives took place, and it was completed during the period of the Soviet Union. In Kazakhstan, the use of Kazakh as a written language is approximately fifty years before this date. It is difficult and time consuming for a spoken language to become a written language and it will take even longer time to settle and complete its development; if this language is spoken in a wide geographical area and foreign language has been used as an educational and official language for many years in the region. Kazakh is a language that is the subject of this adventure. The spelling of Kazakh, which was written in several different alphabets after it became a written language, has not yet been settled. About the writing and spelling of the language there is still no consensus among intellectuals; despite the fact that many literary works are also given in Kazakh. In this study, the language and style of Beksultan Nurjekeuli who has an important position in contemporary Kazakh literature and a work given by someone who is subject to the discussions, and the language and style of the“Kazakh”were evaluated by considering the“Ey, Dunya Ey!”novel as an example. In the language analysis section of the study, the features related to phonetics and morphology were evaluated based on the spelling of words in the Kazakh dictionary. At the same time, inconsistent uses have been identified, foreign words and their use have been identified, word groups and their structure and sentence structures in the text are examined in order to be evidence of language processing and writing language. In the style analysis section of the study, the work was first handled and evaluated technically; narration of the work, perspective of the narrator, time, place and heroes in the novel; their relationship to each other was evaluated by comparison. As part of the style assessment, the author's use of Kazakh words, the use of quoted words, the local and archaic words, slang uses, proverbs, and idioms in the text are analyzed. Besides these, the literary arts used by the author in order to demonstrate the workability of the work were also evaluated.

Benzer Tezler

  1. 1990 sonrası İstanbul'da katılımcı sanat ve üretim yöntemleri

    Participatory art and methods of production in İstanbul after 1990

    BEKSULTAN OĞUZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Güzel SanatlarYeditepe Üniversitesi

    Plastik Sanatlar ve Resim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET TURAN AKSOY

  2. Salamura lahananın bakteriyal ve bazı fizikokimyasal özellikleri üzerine tuz konsantrasyonunun etkisi

    The effect of salt concentration on the bacterial composition and some physicochemical properties of pickled cabbage

    BEKSULTAN TAZHYBEKOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Gıda MühendisliğiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ÜNVER

  3. Kırgız edebiyatının mensur eserlerinde kaynana-gelin ilişkisinin tahlili

    Literary analysis of the relationship between bride&mother-in-law in the prose of Kyrgyz literature

    MİHRİBAN ERİNÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Halk Bilimi (Folklor)Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİT AŞLAR

  4. Osmanlılar'da cülüs ve buna dair bir kaynak eser

    Sovereign's ascending the throne at Ottamans and a fundamental book about it

    ÜZEYİR YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Tarih Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. FİLİZ KARACA

  5. Totalitarizmin eleştirisi ve Victor Serge

    The critique of totalitarianism and Victor Serge

    BEGSOLTAN AHMEDOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Fransız Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NUR MELEK DEMİR