Beksultan Nurjekeulı'nin 'Ey, Dünye Ey!' romanı üzerine dil ve üslup çalışması
A research on languages and methods used in the novel of Beksultan Nurjekeev's 'Ey, Dunya Ey!'
- Tez No: 632127
- Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET KORAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Nurjekeulı, tarihî roman, Kazakistan 1916 olayları, Bolşevik ihtilali, Kazakistan'dan Çine göç, Jeltoksan Olayları, Nurjekeulı, Historical Novel, Kazakhstan 1916 Events, Bolshevik Revolution, Migration From Kazakhstan To China, Jeltoksan Events
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 503
Özet
Yirminci asrın başında yerleşik hayat geçen ve bu yerleşik hayata geçmenin Sovyetler birliği döneminde tamamlandığı Kazakistan'da Kazakçanın yazı dili olarak kullanılmaya başlaması da bu tarihten yaklaşık elli sene öncesine denk gelir. Ancak konuşulan bir dilin yazı dili haline gelmesi zordur ve zaman alır. Hele hele bu dil geniş bir coğrafyada kullanılıyorsa ve bu dilin konuşulduğu bölgede uzun yıllar başka bir dil eğitim ve resmi dil olarak kullanılmışsa yazı dilinin oturması, gelişmesini tamamlaması daha da uzun zaman alır. Kazakça bu maceranın öznesi olan bir dildir. Yazı dili olduktan sonra birkaç farklı alfabe ile yazılan Kazakçanın imlası da henüz oturmamıştır. Dilin yazılması ve imlası hala aydınlar arasında tartışma konusudur. Bu tartışmalar yaşanırken Kazakça ile pek çok edebi eser de verilmektedir. Çalışmada böyle bir dönemde verilen bir eser, üstelik tartışmaların tarafı olan birisi tarafından verilen bir eser üzerinde dil ve üslup incelemesi yapılmış, çağdaş Kazak edebiyatında önemli bir yere sahip olan Beksultan Nurjekeulı'nın dili ve üslubu“Ey, Dünya-ey!”romanı örneğinde ele alınarak dil ve üslubu değerlendirilmiştir. Çalışmanın dil incelemesi bölümünde ses ve şekil bilgisi ile ilgili özellikler kelimelerin Kazakça sözlükteki yazımları esas alınarak değerlendirilmiş, aykırı kullanımlar tespit edilmiş, yabancı kelimeler ve kullanışları tespit edilmiş, dilin işlenmişliğine ve yazı dili oluşuna delil olması bakımından kelime grupları ve bunların yapısı ile incelenen metindeki cümle yapıları ele alınmıştır. Çalışmanın üslup incelemesi bölümünde eser önce teknik olarak ele alınmış ve değerlendirilmiş; eserin anlatılışı, anlatıcının bakış açısı, romandaki zaman, mekân ve kahramanları; bunların birbiri ilme ilişkisi karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Üslup değerlendirmesinin bir parçası olarak yazarın Kazakça kelimeleri kullanışı, alıntı kelimelirin kullanışı, incelenen metinde yazarın kullandığı mahalli ve arkaik kelimeler, argo kullanımlar, metinde geçen atasözleri, deyimler; eserin edebiliğini göstermesi açısından yazarın kullandığı edebi sanatlar tespit edilerek verilmiş ve değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
At the beginning of the twentieth century, Kazakhs' transition to settle lives took place, and it was completed during the period of the Soviet Union. In Kazakhstan, the use of Kazakh as a written language is approximately fifty years before this date. It is difficult and time consuming for a spoken language to become a written language and it will take even longer time to settle and complete its development; if this language is spoken in a wide geographical area and foreign language has been used as an educational and official language for many years in the region. Kazakh is a language that is the subject of this adventure. The spelling of Kazakh, which was written in several different alphabets after it became a written language, has not yet been settled. About the writing and spelling of the language there is still no consensus among intellectuals; despite the fact that many literary works are also given in Kazakh. In this study, the language and style of Beksultan Nurjekeuli who has an important position in contemporary Kazakh literature and a work given by someone who is subject to the discussions, and the language and style of the“Kazakh”were evaluated by considering the“Ey, Dunya Ey!”novel as an example. In the language analysis section of the study, the features related to phonetics and morphology were evaluated based on the spelling of words in the Kazakh dictionary. At the same time, inconsistent uses have been identified, foreign words and their use have been identified, word groups and their structure and sentence structures in the text are examined in order to be evidence of language processing and writing language. In the style analysis section of the study, the work was first handled and evaluated technically; narration of the work, perspective of the narrator, time, place and heroes in the novel; their relationship to each other was evaluated by comparison. As part of the style assessment, the author's use of Kazakh words, the use of quoted words, the local and archaic words, slang uses, proverbs, and idioms in the text are analyzed. Besides these, the literary arts used by the author in order to demonstrate the workability of the work were also evaluated.
Benzer Tezler
- 1990 sonrası İstanbul'da katılımcı sanat ve üretim yöntemleri
Participatory art and methods of production in İstanbul after 1990
BEKSULTAN OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Güzel SanatlarYeditepe ÜniversitesiPlastik Sanatlar ve Resim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TURAN AKSOY
- Salamura lahananın bakteriyal ve bazı fizikokimyasal özellikleri üzerine tuz konsantrasyonunun etkisi
The effect of salt concentration on the bacterial composition and some physicochemical properties of pickled cabbage
BEKSULTAN TAZHYBEKOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Gıda MühendisliğiNecmettin Erbakan ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÜNVER
- Kırgız edebiyatının mensur eserlerinde kaynana-gelin ilişkisinin tahlili
Literary analysis of the relationship between bride&mother-in-law in the prose of Kyrgyz literature
MİHRİBAN ERİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Kırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİT AŞLAR
- Osmanlılar'da cülüs ve buna dair bir kaynak eser
Sovereign's ascending the throne at Ottamans and a fundamental book about it
ÜZEYİR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Bölümü
YRD. DOÇ. DR. FİLİZ KARACA
- Totalitarizmin eleştirisi ve Victor Serge
The critique of totalitarianism and Victor Serge
BEGSOLTAN AHMEDOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Fransız Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NUR MELEK DEMİR