Kent ve afet: Depremler açısından Van kent merkezinin zarar görebilirliği
City and disaster: The vulnerability of Van city center in terms of earthquakes
- Tez No: 590788
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SUVAT PARİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Sosyoloji, Public Administration, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
Bu çalışma afet araştırmalarında giderek kabul gören zarar görebilirlik paradigması bağlamında Van kent merkezinin kırılganlığını ele almıştır. Geçmişinde depremler nedeniyle birçok kayıp yaşamış ve bulunduğu aktif sismik risk bölgesi nedeniyle gelecekte de muhtemel şiddetli depremlere maruz kalabileceği öngörülen Van kent merkezinin sosyomekansal, sosyal ve ekonomik zarar görebilirliği, ulusal ve yerel kaynaklardan edinen veriler etrafında değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında kent merkezini oluşturan Edremit, İpekyolu ve Tuşba ilçelerinin 37 mahallesinde ikamet eden 473.913 kişinin barındığı zarar görebilir konut stoku ile yaşlı, engelli, kadın, çocuk, okuryazar olmayan, yoksul kırılgan grupların dağılımları tespit edilmiştir. Benzer araştırmalardan farklı olarak her bir zarar görebilir unsurun müstakil özelliğinden hareketle, kentin hangi bölgesinin hangi özelliği açısından ne düzeyde zarar görebilir olduğu tablo ve haritalar eşliğinde izah edilmiştir. Yapılan araştırmada 2011 yılında hasar almış konut stokuyla ilgili iyileştirme çalışmalarının yetersizliği başta olmak üzere mevcut konut stokunun %93,3'ünün ruhsatsız diğer bir ifadeyle kaçak olması ve poliçeli yapı oranının %17 ile sınırlı kalması kent merkezinin sosyomekansal açıdan yüksek düzeyde zarar görebilir olduğunu göstermektedir. Özellikle kaçak yapılaşma ve poliçesiz yapı stokunun çevre mahallelerde yoğunlaştığı dolaysıyla merkezden çevreye doğru riskin arttığı tespit edilmiştir. Hasarlı ve hala onarılmamış konut stokunun ise tüm kent merkezi coğrafyasına yayıldığı gözlenmiştir. Sosyal göstergeler açısından yine çevre mahallelerin merkeze oranla çok daha zarar görebilir olduğu tespit edilmiştir. Özellikle yüksek orandaki okuryazar olmayan grupların varlığı, afetlerden sakınım konusunda bilinç düzeyinin düşük olduğunu göstermektedir. Yine ortalama hane halkı büyüklüğünün 5 ve üzerinde seyretmesi, işsiz ve niteliksiz kadın nüfusu, güvencesiz yaşlı nüfusu ile yoğun çocuk nüfusu kentin sosyal özellikleri açısından risk teşkil eden diğer taraflarıdır. Merkez nüfusunun %26'sına tekabül eden 123.087 kişinin vakıflardan çeşitli oranlarda yardım aldığının yanı sıra 44.360 çok zayıf, zayıf veya normal nitelikteki hane sayısı kentin ekonomik açıdan da fazlasıyla kırılgan olduğunu göstermektedir. Özellikle 8.273 çok zayıf veya zayıf düzeydeki hane, mevcut halleriyle afet olmadan afet koşullarını yaşamaktadırlar. Özellikle ekonomik zarar görebilirliğin merkezde kalan mahallelere oranla çevre mahallelerde çok daha belirgin olduğu tüm bu özellikleri nedeniyle Van kent merkezinin sismik risk açısından sosyomekansal, sosyal ve ekonomik açıdan yüksek düzeyde zarar görebilir olduğu tespit edilmiştir. Yine kentin çeperindeki mahallelerin merkezdeki mahallelere oranla çok daha fazla kırılgan oldukları bu araştırma ile tespit edilip haritalarla görselleştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines the vulnerability of Van city centre in the context of the increasingly paradigm of vulnerability in disaster research. The socio-spatial, social and economic vulnerability of Van city centre, where it has been home to a number of loses, and which is predicted to go through possible severe earthquakes in the future due to its active seismic risk zone, is discussed around the data obtained from national and local sources. Within the scope of the research, the stock of vulnerable housing, where 473.913 people reside, in 37 districts in Edremit, İpekyolu and Tusba counties all in the city centre, and the distribution of elderly, disabled, women, children, illiterate and poor vulnerable groups were identified. Unlike similar studies, with reference to each vulnerable element in itself, tables and maps were used to explain what parts of the city, for what characteristics and to what extent they are prone to vulnerability. According to the research, the fact that 93.3% of the existing housing stock is unauthorized, in other words illegal, the ratio of the structure with the policy is limited to 17% and especially the lack of improvement activities related to the damaged housing stock in 2011 shows that the city centre is highly vulnerable in terms of socio-spatial. It has been determined that illegal construction and non-policy building stock concentrate in the surrounding neighbourhoods and thus the risk increases radially. It is observed that the damaged and still unrepaired housing stock has spread to all around the city centre. In terms of social indicators, it was found that the surrounding neighbourhoods were more vulnerable than the centre. In particular, the presence of highly illiterate groups indicates a low level of awareness on disaster prevention. Again, the average household size of 5 people and over, unemployed and unqualified female population, precarious elderly population and densely child population are other risk factors for the social characteristics of the city. 123,087 people, which account for 26% of the central population, received various amounts of assistance from foundations, as well as 44,360 very poor, weak or normal households, indicates that the city is also extremely fragile in economic terms. In particular, 8,273 very poor or poor households live in disaster conditions. The economic vulnerability is particularly much more pronounced in the surrounding neighbourhoods than in the central districts. Due to these characteristics, it is determined that Van city centre is highly vulnerable in terms of seismic risk and socio-spatial, social and economic aspects. Again, it was found out and visualized with maps that the neighbourhoods on the periphery of the city are more fragile than the neighbourhoods in the city centre.
Benzer Tezler
- Kentsel dönüşüm alanlarına yönelik CBS veri modelinin oluşturulması: Beykoz Çubuklu Mahallesi örneği
Creating GIS data model for urban transformation areas: A case study of Beykoz Çubuklu Neighbourhood
ERCAN AVCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALKAN
- Kentsel dönüşüm finansmanı ve uygulama yöntemleri
Financing of urban transformation and implementation methods
SEHER EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İşletmeBahçeşehir ÜniversitesiGenel İşletmecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ HEPŞEN
- Jeolojik yapılanmalar ışığında yerleşim ilkeleri ve bu bağlamda afet yönetimi çerçevesinde İzmir için bir model önerisi
The Principals of settlement in the light of geological formations and in this conclusion a model proposal for Izmir in the frame of disaster management
ÖZGÜR AKBULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TUĞRUL KIRMIZI
- Deprem sonrasında uydu verileri ve yersel veri entegrasyonu ile arazi örtüsü/arazi kullanımı analizi
Land cover/land use analysis after an earthquake through integration of satellite and ground data
CİHANGİR AYDÖNER
Doktora
Türkçe
2005
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. DERYA MAKTAV
- Bingöl şehrinin depremselliği ve yerleşme ilişkisi
Seismicity of Bingöl city and its relations with settlements
CELAL KAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NADİRE KARADEMİR