Geri Dön

Karahanlı, Harezm ve Kıpçak Türkçesi eserlerinden dinî terimler

Religious terms in the works of Karakhanids, Kharezm andKipchak Turkish

PDF İndir

  1. Tez No: 596206
  2. Yazar: SUNAY DENİZ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİMEN ÖZÇAM SANAÇ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Türkçede dini terimler, yabancı dillerin Türkçe üzerindeki etkisi, Türklerin müslümân olması, İslamȋ terimler, Karahanid Turkish, Kharezm Turkish, Kipchak Turkish, religious terms in Turkish, the effect of foreign languages on Turkish, Turkish being Muslim, Islamic terms
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 1033

Özet

Türkler miladi 7. yüzyıldan itibaren İslâmiyetle karşılaşmaya başlamış ve 11. yüzyılda büyük ölçüde İslâmiyeti benimsemişlerdir. İslâmiyetin Türkler arasında hızla yayılması bu dine ait birçok dinȋ terimin kullanımını da gerekli kılmıştır. Bu çalışmada İslâmiyetin kabul edildiği Karahanlılar döneminde yazılan İslamȋ Türk edebiyatının ilk eserlerinde ve daha sonraki tarihȋ Türk yazı dillerinden Harezm Türkçesi ve Kıpçak Türkçesiyle yazılan eserlerde kullanılan dinȋ terimler ve bu terimlerin anlamları, kökenleri, oranları ve ilk defa hangi eserlerde kullanılmaya başlandıkları araştırılmıştır. İslâmȋ Türk edebiyatının ilk eserlerinde yer alan Türkçe kökenli dinȋ terimlerin nasıl oluşturulduğu ve bu terimlerin sonraki dönemlerde yazılan eserlerde geçirdikleri anlam, yapı ve ses değişiklikleri incelenmiştir. Taranan eserlerde yer alan terimler kökenleri ve yapıları bakımından incelenerek oranları tespit edilmiş ve grafikler halinde gösterilmiştir. Bu eserlerde yer alan bütün dinȋ terimlerin sözlüğü oluşturulmuştur. Ayrıca terimler kavram alanlarına göre tasnif edilmiş ve yabancı dillerden Türkçeye giren bazı terimlerin bu eserlerde kullanılan ve zamanla terk edilen Türkçe karşılıkları verilmiştir. Yaygın kanaatin aksine İslami Türk edebiyatının ilk eserlerinde Türkçe kökenli dinȋ terimlerin daha fazla olduğu, sonraki dönemlerde bu sözcüklerin terk edildiği ve terim olarak yerleşemedikleri, bunların yerine daha çok Arapça karşılıklarının tercih edildikleri tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Turks began to encounter Islam from the 7th century BC and adopted Islam to a great extent in the 11th century. The rapid spread of Islam among the Turks required the use of many religious terms belonging to this religion. In this study, the religious terms used in the first works of Islamic Turkish literatüre written in the period of Karakhanids when Islam was accepted and in the later works written with the Khwarezm and Kipchak Turkish which are the historical Turkic languages, and their meanings, origins, rations and which works were used for the first time were investigated. How the religious terms of Turkish origin in the early works of Islamic Turkish literature were created and the semantic, morphological and phonetic changes of these terms in later works were examined. The terms in the scanned works were examined in terms of their etimology and morphology, their proportions were determined and shown in graphics. A dictionary of all religious terms in these works has been created. In addition, the terms are classified according to their conceptual areas and the Turkish equivalents of some terms entered into Turkish from foreign languages and used in these works and abandoned in time are given. Contrary to popular belief, in the early works of Islamic Turkish literatüre, ıt was found that there were much more religious terms of Turkish origin, that these words were abandoned in the later periods and that they could not use as term, and that their Arabic equivalents were preferred instead of these.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    441206

    Doğu ve batı Türkçeleriyle yazılmış ilk tefsirli Kur'an tercümelerinde din terimleri

    Religious terms at the first Qur'an translations with commentary

    İSLAM UYANIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERKAN ŞEN

  2. Tez No

    578906

    Tarihî Türk dili metinlerinde Tanrı kavramı

    The concept of God in historical Turkish texts

    FATMA DALLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimAkdeniz Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SUAT ÜNLÜ

  3. Tez No

    141240

    Harezm Türkçesinde isim

    Kharezm Turkish language of nouns

    ŞİRVAN KALSIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Eski Türk Dili Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYSU ATA

  4. Tez No

    575583

    Karahanlı Türkçesi temel söz varlığının eski Türkçeden Karluk grubu lehçelerine anlam incelemesi

    Analysis of meaning of Karakhanid Turkish basic vocabulary from old Turkish to Karluk group dialects

    HANİFE GEZER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN

  5. Tez No

    146565

    Harezm Türkçesinde isim

    Name in Harezm Turkish

    LÜTFİYE GÜVENÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    DilbilimErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH

Geri Dön