Avrupa Birliği üyelik sürecinin Türkiye'nin enerji politikalarına etkisi
Effects of EU membership process on Turkey's energy policy
- Tez No: 596607
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN SAYGIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Enerji, Uluslararası İlişkiler, Energy, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harp Akademileri Komutanlığı
- Enstitü: Stratejik Araştırmalar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 422
Özet
Türkiye'nin, Avrupa Birliği (AET, AT) ile 1959'da başlayan ilişkisi 1999'dan itibaren üyelik yönünde ilerlemeye devam etmektedir. Günümüzde Türkiye, hızla artan genç nüfusu, kentleşme oranı ve 1980'lerde başlayan sanayileşme hamlesi sonucu dünyanın enerji talebi hızlı artan ülkelerinden biri konumuna gelmiştir. Aynı zamanda Hazar, Ortadoğu gibi enerji kaynaklarına yakınlığıyla da dikkat çekmektedir. Türkiye, gelişen AB üyelik sürecinde çok çeşitli olmak üzere AB müktesebatını üstlenme ve mevzuat uyumu yükümlülükleriyle karşı karşıya kalmıştır. Bu kapsamda Türkiye'nin ekonomi, ticaret, çevre, tarım ve enerji politikaları bir değişim ve dönüşüm geçirmiştir. Çalışmanın temel araştırma sorusu (problemi) AB üyelik sürecinin Türkiye'nin enerji politikalarının şekillendirilmesinde etkisi olup olmadığıdır. Tezin amacı, Türkiye-AB ilişkilerinin Türkiye'nin enerji politikalarına etkilerini, diğer bir ifade ile Türkiye-AB arasındaki etkileşimi Türkiye'nin enerji politikalarının oluşumundaki yeri açısından değerlendirmektir. Bu suretle Türkiye'nin enerji politikasındaki ulusal çıkarlarının AB müktesebatıyla uyumlu olduğu ve/veya çatıştığı noktalar tespit edilerek enerji politikaları değerlendirilmiştir. Araştırma problemini çözmek için; Türkiye'nin enerji politikalarının tarihi gelişimi dikkate alınarak, araştırma sorusuna dayanan alt hipotezler kurulmuştur. Alt hipotezler ile Türkiye'nin enerji politikalarına etki eden faktörlerin etkileri ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Alt hipotezler birer birer sınanarak araştırma problemine çözüm aranmış ve politika değerlendirmesi yapılmıştır. Doküman incelemesi veri toplama tekniği ile elde edilen kavram, kuram ve varsayımlardan hareketle etki nitel olarak analiz edilmiş, konunun süreçlerine odaklanarak, öncesi ve sonrası aşama aşama incelenerek olgular arası ilişki belirlenmiştir. Enerji politikaları ilgili veri ikincil kaynak olarak Türkiye ve AB'nin Resmî rapor ve yayınlarından, Eurostat ve IEA gibi uluslararası kurumlardan derlenmiştir. Doküman ve literatür incelenirken objektifliği sağlamak adına eleştirel bir perspektiften değerlendirme yapılmış; sayısal veri farklı kaynaklardan teyit edilerek verinin objektifliği, farklı birimler tek ortak birime dönüştürülmek suretiyle de karşılaştırma imkânı sağlanmıştır. AB üyelik süreci Türkiye'nin enerji politikasını; arz güvenliği, enerji piyasası, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, nükleer enerji ve radyasyon koruması alanlarında sistematik bir biçimde ve kökten değişikliklere neden olacak şekilde etkilemiştir. AB üyelik sürecinin görünürlüğü yüksek bir etkisi olan mevzuat uyumu ile güncel mevzuatın uygulanması şeklindeki etkisiyle, Türkiye'nin enerji politikasının temel dayanağı olan yasal zemin ve piyasa şartları baştan aşağı değişmiştir. AB üyelik süreci Türkiye'nin enerji politikasına müktesebatın üstlenilmesi kapsamında; özelleştirmeler yoluyla piyasanın serbestleştirilmesi, yeni idari kapasite ve prosedürler edinilmesi, politika kararlarının oluşturulduğu yapının yeniden düzenlenmesi, TEN-E ve ENTSO-E kapsamındaki altyapı çalışmaları, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği kapasitesinde artış sağlanması, nükleer güvenlik ve radyasyon koruması alanında idari kapasite edinilmesi biçimlerinde etki etmiştir. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği konusu, öncü uygulamaları ve teknolojisi olan AB'den Türkiye'nin istifade edebileceği önemli alanlardandır. Türkiye'nin güncel, güvenli ve kontrollü bir nükleer enerji programı izleyebilmek adına, AB'nin daha önce deneyimlediği nükleer enerji alanında, AB üyelik sürecinden kazanımları olabileceği değerlendirilmektedir. Türkiye'nin AB tarafından aday ülke olarak kabul edilmesi ile başlayan etkileşim süreci halen devam etmektedir. Bu süreçte Türkiye'nin enerji sektörü ve politikası tam anlamıyla bir başkalaşım yaşamış, özelleştirmeler ve müktesebatın üstlenilmesi yoluyla piyasanın serbestleştirilmesi ile devlet hâkimiyetindeki enerji sektörü paradigması yıkılmış ve yerini kısıtlı olarak devlet kontrolünde olan neoliberal piyasa kuralları çerçevesinde yeni bir enerji sektörü paradigması almıştır. Enerji konusu jeopolitik konumuna atfen, ülkemizde birçok bilimsel araştırmaya konu olmuştur. Literatür incelendiğinde daha çok Türkiye'nin AB'nin arz güvenliğine yapabileceği katkıya vurgu yapıldığı, ancak Türkiye için AB üyelik sürecinden enerji alanında ne yönde fırsatlar yakalayabileceği konusunun nispeten sınırlı kaldığı görülmektedir. AB üyelik sürecinin gümrük birliği, ekonomi ve ticaret politikalarına etkisinin değerlendirildiği farklı alanlarda çalışmalar olsa da, enerji politikalarına etkisinin sistematik olarak incelendiği bir çalışma yoktur. Alanında konu olarak ilk, orijinal ve keşfedici nitelikte olan tezin; daha sonra yapılacak çalışmalar için geniş bir kaynakça oluşturması, Türkiye-AB ilişkilerini enerji perspektifinden değerlendirmesi, bakımlarından literatüre katkısı olacağı umut edilmektedir. Çalışmada Türkiye'nin jeopolitik konum avantajıyla AB'ye önerdiği fırsatların yanı sıra AB'nin de çeşitli vasıtalarla Türkiye'ye önerebileceği fırsatlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Türkiye-AB ilişkilerinin karşılıklı yarar çerçevesinde işbirliğine uygun yönleri ortaya çıkarılarak, bu yönde politika değerlendirmesi yapılmasına gayret edilmiştir. Çalışmanın, Türkiye ve AB'nin öncelikli ve önemli gündem maddelerinden biri olan enerji politikalarını, üyelik ve karşılıklı etkileşim perspektifinden değerlendirerek, Türkiye ve AB için olası fırsatları ortaya koyması yönünden yaralı olacağı değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
Turkey-EU (EEC, EC) relations starting in 1959, continues to progress towards membership since 1999. Today Turkey, with its rapidly growing young population and urbanization rates and as a result of industrialization movement began in the 1980s, has one of the highest ranking of the world in demand for energy rate. At the same time Turkey attracts attention with its proximity to energy sources, namely Caspian and Middle East. Turkey has faced miscellaneous obligations of acquiring EU acquis and harmonisation of legislation in her EU membership process. In this context, Turkey's economy, trade, environment, agriculture and energy policies has undergone a series of changes and transformations. Research's main question (problem) is, whether EU membership process has an effect on formation of Turkey's energy policy or not. Purpose of the research is to evaluate the effects of EU membership process, in another words mutual interaction of both actors to Turkey's energy policy and in formation of Turkish energy policy. In this wise, energy policies of both actors has evaluated by identifying the points where national expediencies in Turkey's energy policy conform or clash with EU's acquis communautaire. To resolve research problem, sub-hypotheses, based on the problem and by taking in the account of the historical evolution of Turkey's energy policies, has built. All effecting factors on Turkish energy policy has been evaluated separately by sub-hypotheses. By moving along with concepts, theories and assumptions gathered by document analysis data collection technique, relations analysed qualitatively and by focusing processes and studying before and afterwards of the subject level by level, the relation between events determined. Data concerning energy policies has been collected from Turkey's and EU's official reports and publications, international institution like Eurostat and IEA as secondary resources. Evaluations have been made in a critical perspective as analysing documents and literature to ensure objectivity. Quantitative data crosschecked from different resources to ensure data objectivity and different measurement units converted into one single unit as possible to provide chance of comparison. EU membership process systematically and in a way to cause radical changes, has effected Turkey's energy policy in security of supply, energy market, renewable energy, energy efficiency, nuclear energy and radiation protection fields. The effect of harmonisation of legislation, as being the most visible effect of EU membership process, has changed legal ground that Turkey's energy policy based on and market conditions from top to bottom. In context of acquiring acquis EU membership process has effected turkey's energy policy via; liberalization of market by privatizations, acquiring new administrative capacities and procedures, reforming architecture of policy decision taking, participation in TEN-E and ENTSO-E infrastructure projects, obtaining capacity add-ons in renewable energy and energy efficiency, administrative capacity add-on in nuclear energy and radiation protection fields. Renewable energy and energy efficiency are examples of important fields that Turkey can utilize from the EU which has leading applications and technologies. It's evaluated that in the name of running an up-to-date, secure and controlled nuclear energy programme, Turkey could have acquisitions from EU membership process in nuclear energy field that EU experienced before. The interaction process, started with acceptance of Turkey as a candidate country by the EU, is still progressing. In this process Turkey's energy policy and Turkish energy sector literally has experienced a metamorphosis; state dominated energy sector paradigm was demolished via liberalization of market by privatizations and acquiring acquis and leave its place to a new energy sector paradigm dominated by neoliberal market rules and limited state control. Field of Energy, due to country's geopolitical position, of course has been subject to various scientific researches. Studying the literature its observed that mostly issue of Turkey's contribution to the EU's security of supply was emphasized, nevertheless issues of what kind of opportunities can be seized by Turkey from EU membership process are comparatively very limited. Even though there are researches in different fields evaluating the effects of EU membership process to custom union, economy and trade policies of Turkey, there is no research in which effects on energy policy systemically evaluated. It is expected that being first on its field by subject, with its original and exploratory character, this thesis contributes to literature in terms of creating a wide glossary for further studies and assessing Turkey-EU relations in the perspective of energy. At the research it's attempted to uncover; not only the opportunities Turkey could offer to EU by her geopolitics position advantage, but also opportunities EU can offer to Turkey by various means. Unveiling aspects of cooperation in the context of reciprocal expedience in Turkey-EU relations, it's also attempted to make policy assessment in this regard. It's also appraised that the research could be beneficial in terms of exposing the opportunities for Turkey and EU, via assessing energy policies, one of the prioritized and important agenda items of both actors, in the perspective of membership and interaction.
Benzer Tezler
- Avrupa Birliği'ne üyelik sürecinde Türkiye'nin enerji politikalarının ilerleme raporları çerçevesinde değerlendirilmesi
Evaluation of Turkey's energy policies in the framework of progress reports in the European Union membership process
BEYDA ÖZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EnerjiKocaeli ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHLİKA ÖZLEM ULTAN
- The impact of Turkey's European Union accession process on EU-Turkey energy relations
Türkiye'nin Avrupa Birliği katılım sürecinin, AB-Türkiye enerji ilişkilerine etkisi
FATİH HACIBEKTAŞOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
EnerjiTürk-Alman ÜniversitesiAvrupa ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EBRU TURHAN
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Enerji politikaları: Türkiye ve Avrupa Birliği karşılaştırması
Energy policies: Compapison of Turkey and the European Union (EU)
HALİDE ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
EkonomiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ÖRNEK
- Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde Türkiye ulaştırma politikası ve taşımacılık sektörü analizi
The transport policies of Turkey and the analysis of ransportation sector in Turkey?s adaptation process to the European Union
MEHMET ALİ EMEKLİ