Farklı kentsel dokularda deprem riskinin değerlendirilmesi
The evaluation of earthquake risk in different urban texture
- Tez No: 597224
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCAN KOÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Afet, deprem, şehir planlaması, entropi, topsis, Tahran, Disaster, earthquake, urban planning, entropy, topsis, Tehran
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Şehirler doğal ve insani tehditlere karşı oldukça hassas olan dinamik, karmaşık ve birbirine bağlı sistemlerdir. Kentler birbirine bağlı altyapılar gibi insan yaşamını cazip kılan özelliklerin yanı sıra deprem vb. doğal afetler üzerinde de yüksek riskler taşımaktadır. İnsan yaşamının bir parçası olan bu riskler, insan toplumlarının sürdürülebilir kalkınmasını etkilemektedir. Bu nedenle, afetle ilgili görüşlerin büyük çoğunluğunda, kırılganlığın azaltılmasından artan esnekliğe doğru kaydığı görülmektedir. Doğal afetler, insan yerleşimlerinin tahrip edilmesindeki en önemli faktörlerden biridir. Doğal afetlerin insan yerleşimleri, özellikle kentler üzerindeki etkilerinin incelenmesi, kent planlamacılarının önemli konularındandır. Kentleşmenin gelişmesinden bu yana tüm yapısal değişimlere rağmen, şehre her zaman doğal afetler olarak kabul edilen gerçekler eşlik etmektedir. Bu bağlamda deprem, uzun zamandır insanların çözüm bulmaya çalıştığı en önemli ve yıkıcı tehlikelerden biridir. İran coğrafi konumu ve deprem kuşağındaki yeri nedeniyle tekrar tekrar doğal afetlere ve özellikle can ve mal kayıplarına neden olan yıkıcı depremlere maruz kalmaktadır. İran dünyadaki en aktif deprem kuşağında bulunmaktadır ve İran'ın yaklaşık %80' i birinci ve ikinci derece deprem kuşağında yer almaktadır. İran'ın Azerbaycan fayı, Zagros ve Alborz fay kuşaklarına yakın kentlerinde coğrafi konumlarından dolayı sürekli depremler yaşanmaktadır. Son otuz yılda şiddetli depremlerin yaşanması çok sayıda insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Yaklaşık sekiz buçuk milyon nüfusuyla Tahran, deprem senaryolarına dayanan riskler taşımaktadır ve sismologlara göre yakın gelecekte güçlü bir depremin Tahran'ı etkileyeceği ve muhtemelen de çok sayıda insanın hayatını kaybedeceği tahmin edilmektedir. Bu araştırmanın amacı, Tahran kentinde deprem risklerinin azaltılması için alınması gereken önlemler, yapılması gereken düzenlemeler, planlama stratejileri geliştirmek, Tahran'ı dayanıklı kent kimliğine kavuşturmak bağlamında deprem risklerinin tanımlanmasına ilişkin bir yöntem geliştirmektir. Çalışmanın kapsamı, Tahran'ı dayanıklı kent kimliğine kavuşturulması için teorik altyapı oluşturmak, Tahran'ın mevcut 22 bölgesinde (belediye) 1, 6, 9 ve 11. bölgeler örnek alan çalışması yapılarak bu tespit ve analizlerden deprem risklerini azaltmak amaçlı, sonuçlar ve öneriler geliştirebilmek için uygulanan yöntemin sınanması, böyle bir yöntemin güvenirliliğini ortaya koymaktır. Tahranın dayanıklı kent olup olmadığı değerlendirilmesinin ardından bu amaca yönelik sonuç ve öneriler, planlama stratejileri geliştirmektir. Tezin Hedefi, Tahran'ın deprem risklerine karşı dayanıklı kent kimliğine sahip olması için gerekli altyapı ve yapılanmaya katkı sağlamaktır. Deprem zararlarını tanımlamak ve riskleri belirtmekle bir yöntem arayışında olan bu çalışmada alanda yapılan tespitlerin yanı sıra Tahran Belediyesi ve ona bağlı olan kurumların güncel verileri kullanılmaktadır. Araştırma yapmak için Tahran Belediyesi, Şehir Konseyi, Çevre Kurumu, Danışmanlık Mühendisleri Şirketi, Uluslararası Konut Merkezi, Tahran Kentsel Planlama Organizasyonu, İran İstatistik Merkezi vb. kentsel yönetimle ilgili organizasyonların verilerinden veya genel raporlarından yararlanılmaktadır. Ayrıca, Tahran Kenti'nin çeşitli dönemlerdeki istatistiksel kitaplarından birçok istatistik veriler elde edilmiştir. Bu çalışma kapsamında Tahran'ın tarihsel dönemlerde çeşitli boyutları ve şehir bölgesindeki fiziksel değişiklikleri incelenmiştir ve bu araştırma makro ölçekli ve mikro ölçekli olarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın ilk aşamasında Tahran'da etkin fayların uzunluğu ve konumu, daha sonra da Tahran topoğrafyası, mevcut yeraltı su durumu, zemin yapısı, açık ve güvenli alanlar, arazi kullanım tipi, yıpranmış doku, teknik altyapı durumu ve yolların en kesitlerinin deprem sonrası için işlevini yerine getirip getirmeyeceğinin incelenmesi gerekmektedir. İkinci aşamada, ilk aşamadan elde edilen bilgiler kullanılarak depreme karşı hassasiyet riski üzerine bilgi hazırlanması ve üretilmesine yol açan çalışma alanının farklı alanlardaki kırılganlık derecesi JICA verileri ile birlikte risk duyarlılığı ve direnci araştırılarak yorumlara yer verilmektedir. Üçüncü aşamada, seçilen sekiz ada 'da (dört bölgede ikişer ada), bulunan binaların niteliklerini (yapı yaşı, yapım sistemi, parsel büyüklüğü, KAKS, bina yüksekliği ve yol enkesiti oranı) içeren bilgiler kullanılarak deprem hassasiyeti değerlendirme indeksleri, bilgi katmanları ve verileri tanımlanmakta ve ağırlaştırılmaktadır. Ağırlaştırmak için Entropi-Topsis yöntemi kullanılıp bölgelere puan verilerek değerlendirmeler yapılmaktadır. Son aşamada puanlara göre seçilen bölgelerin depreme karşı risk derecesi kıyaslanarak önerilere yer verilmektedir.
Özet (Çeviri)
Cities are dynamic, complex and interconnected systems that are highly sensitive to natural and human threats. Cities have high risks on natural disasters such as earthquakes, as well as features that make human life attractive, such as architectural styles, population focus centers, community locations and interconnected infrastructures. These hazards, which are part of human life and are increasing day by day, affect the sustainable development of human societies. For this reason, it is seen that the majority of views on disaster have shifted from the reduction of vulnerability to increasing flexibility. Natural disasters are one of the most important factors in the destruction of human settlements. An examination of the impacts of natural disasters on human settlements, especially cities, is one of the important issues of urban planners. Since the development of urbanization, despite all the structural changes, the city is always accompanied by realities that are considered natural disasters. In this context, earthquakes are one of the most important and destructive dangers people have been trying to find solution to for a long time. Due to its geographical location and its location in the earthquake zone, Iran is subject to natural disasters and earthquakes. Earthquakes that cause loss of life and property every year due to violence, the formation of cities with a large population and coverage in the last century, double the importance of finding solutions to these two problems. Iran is located in the earthquake zone in the world due to its geographical location and therefore it is frequently exposed to earthquake. Persistent earthquakes are occurring due to geographical locations in Iran's neighboring cities of Alborz and Zagros. In Iran over the last thirty years of severe earthquakes have caused many people to lose their lives. Iran is located in the most active earthquake zone in the world and approximately 80% of Iran is located in the first and second seismic zones. Tehran, the capital of Iran, is located in a high seismic zone, and seismologists believe that a strong earthquake in Tehran will come into effect in the near future. With a population of about eight and a half million, it is likely that many people will lose their lives. Based on the studies, Tehran is located in a high-risk area about earthquakes and it is necessary to analyze the size of the physical weakness against the earthquakes. The aim of this study is to develop measures to be taken in order to mitigate earthquakes risks in Tehran (1, 6, 9 and 11 zones) to develop planning strategies, to provide Tehran with a solid city identity. The scope of the study is to create a theoretical infrastructure to provide Tehran with a resilient city identity to improve the results and recommendations to reduce the risks. After evaluating whether Tehran is a durable city, the results and recommendations for this aim are to develop planning strategies. The aim of the thesis is to contribute to the infrastructure and structuring necessary for Tehran to have a city identity that is resistant to earthquake risks. To make research, the data of Tehran municipality, city council, environmental institution, consultancy engineers companies, international housing center, Tehran urban planning organization, Iran statistics center and similar urban management organizations or general reports are used. In addition, a lot of statistical data was obtained from the statistical books of Tehran City in various periods. In the historical periods, various dimensions of Tehran and the physical changes in the city region were investigated and it is evaluated as macro scale and micro scale. In the first phase of the study, the length and position of the active faults in Tehran, and then the Tehran topography, the existing groundwater level, ground structure, open areas, commercial areas, worn areas, technical infrastructure and the width of the roads are examined. In the second stage, the fragility of the study area which leads to the preparation and production of information on the risk of earthquakes sensitivity by using the information obtained from the first stage, the risk sensitivity and resistance of JICA data are investigated and comments are made. In the third stage, the earthquakes sensitivity indexes, information layers and data are identified and aggravated using the information on the selected eight islands (two islands in each of the four regions), including the internal factors (building age, building system, parcel size, road distortion, building height and area ratio) of the buildings found. The Entropy method and Topsis base used for aggravation and the scores gave by evaluating the regions. In the final stage, the risk levels of the selected regions according to their scores explained and suggestions are given.
Benzer Tezler
- Üsküdar Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgesi'nde karakter alanları ve kentsel dönüşüm uygulamaları: Çamlıca Kentsel Dönüşüm Projesi örneği
Character Areas in Uskudar Bosphorus Backview and Affected Region and Urban Transformation Implementation: Camlıca Urban Transformation Project example
MUTLU KAYNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCAN KOÇ
- Farklı kentsel dokularda yapılı çevre parametrelerinin mikroklimaya ve dış ortamda termal konfora etkisi: Konya kenti örneği
The effect of built environment parameters on microclimate and outdoor thermal comfort in different urban textures: The case of Konya city
HANDE BÜŞRA GEYİKLİ
- Akıllı şehir tasarım ilkeleri ile uyumlu bir e-planlama sistemi geliştirilmesi - Bayraklı örneği
Developing an e-planning system compatible with smart city design principles - case of Bayraklı
TUĞÇE ALTINKİLİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED AYDOĞAN
- The influence of urban morphology on neighborhood satisfaction: A cross-cultural study
Kent morfolojisinin mahalle memnuniyetine etkisi: Kültürler arası karşılaştırmalı çalışma
İREM ERİN
Doktora
İngilizce
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU ÇUBUKÇU
- Yerleşmelerde enerji yüklerinin azaltılması için rüzgar enerjisi kazancının değerlendirilmesine yönelik bir çalışma
A study on the evaluation of wind energy gain to reduce energy loads in settlements
AYŞE YEŞİLYURT
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KOÇLAR ORAL